Sau 31/7, BOT phải xả trạm nếu chưa có thu phí không dừng
Mới đây nhất, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành chỉ đạo, sau 31/7, nếu dự án nào chưa triển khai xong thu phí không dừng sẽ phải tiến hành "xả trạm", có chế tài xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân gây chậm tiến độ.
Phó Thủ tướng yêu cầu Tổng công ty Đầu tư Phát triển Đường cao tốc Việt Nam (VEC) phải quyết liệt hơn nữa trong việc đẩy nhanh tiến độ triển khai hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC) tại các dự án đường cao tốc do VEC quản lý; nghiêm túc xử lý trách nhiệm, tập thể cá nhân nếu để chậm tiến độ theo đúng chỉ đạo của Chính phủ.
Sau 31/7, nếu dự án nào chưa triển khai xong thu phí không dừng sẽ phải tiến hành "xả trạm". (Ảnh: Báo Đầu tư)
Các xe không đủ điều kiện cố tình đi vào làn thu phí không dừng, như không dám tem thu phí không dừng, dán tem nhưng không nạp tiền, hoặc không đủ số dư… sẽ bị phạt tiền từ 1 - 2 triệu đồng.
Khẩn trương triển khai thu phí không dừng theo lộ trình
Với những hình thức xử lý quyết liệt như trên, ngày 31/7 tới đây có thể sẽ không còn là mốc thời gian đánh dấu việc chậm tiến độ triển khai thu phí không dừng, giống như một số lần trước. Mốc thời gian này cũng đã cận kề, nhưng vẫn còn không ít khó khăn cần giải quyết, ví dụ như từ phía người sử dụng.
Theo thống kê, hiện Việt Nam có khoảng 2,7 triệu phương tiện ô tô đã dán thẻ thu phí tự động, tuy nhiên chỉ có 60% trong số này nạp tiền. Còn phía các đơn vị quản lý vận hành, cao tốc, họ vẫn đang gặp phải những khó khăn gì.
Trạm thu phí Đông Hà thực hiện thu phí không dừng từ năm 2018. Năm 2021, số lượng phương tiện qua trạm này là trên 3.700.000 lượt. Riêng làn thu phí không dừng là trên 2.250.000 lượt, chiếm hơn 60%. Hiện toàn tỉnh Quảng Trị có trên 13.000 xe đăng ký ETC, nhưng khi thực hiện còn nhiều khó khăn.
Lực lượng chức năng tại trạm thu phí VETC Đông Hà cho biết, bình quân mỗi tháng tại đây có 2 đến 3 vụ va chạm giao thông, do các xe trốn phí chạy sát các xe tải lớn, làm mất an toàn giao thông tại trạm thu phí.
Hiện các địa phương đang nỗ lực nâng tỷ lệ phương tiện sử dụng dịch vụ thu phí không dừng. Số lượng xe dán thẻ ETC trên cả nước hiện khoảng 3 triệu chiếc, tương đương 65% tổng số phương tiện. Theo Bộ Giao thông Vận tải, tỷ lệ này sẽ lên 80 - 90% vào cuối năm.
"Trạm Đông Hà đã bố trí các nhân viên đi các địa phương, để tư vấn hướng dẫn khách hàng dán thẻ tự động VETC; bố trí nhân viên đến các doanh nghiệp vận tải, kinh doanh vật liệu xây dựng có nhiều đầu xe, để giới thiệu tư vấn khách hàng sử dụng dịch vụ", ông Nguyễn Đại Hùng, Trạm trưởng Trạm thu phí VETC Đông Hà, Quảng Trị, cho hay.
Việc vận hành kỹ thuật các làn thu phí cũng đang khẩn trương thực hiện. Hiện còn 102 làn của 23 trạm thu phí cần tiếp tục lắp đặt.
"Trong tháng 5, chúng tôi sẽ lắp đặt thêm 2 làn tự động, đảm bảo khai thác 4 làn thu phí tự động thuần ETC. Chúng tôi cũng đã lắp đặt các biển hướng dẫn để phương tiện nhận diện và vào làn", ông Nguyễn Văn Phồn, Trạm trưởng Trạm thu phí Nam Bình Định, chia sẻ.
Cùng với nỗ lực của các doanh nghiệp quản lý tuyến đường, để đạt được lộ trình của Chính phủ về việc thực hiện thu phí không dừng qua các trạm BOT, cần có sự phối hợp của người tham gia giao thông và các doanh nghiệp vận tải để việc thu phí không dừng được thuận lợi trong thời gian tới.
Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thu phí không dừng
Còn tại khu vực phía Bắc, từ ngày 1/6, tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ tiến hành chỉ thu phí tự động không dừng (ETC) và không lùi thời gian thực hiện.
Việc thí điểm sẽ thực hiện tại 32/62 làn thu phí trên 6/6 trạm thu phí trên tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng. Mỗi trạm BOT trên tuyến sẽ duy trì một làn thu phí thủ công một dừng (MTC) để xử lý các phương tiện gặp sự cố trong quá trình thu phí như thẻ không được nhận diện.
Hàng loạt các biển thông báo đã được lắp đặt ở mọi lối ra vào trên cao tốc Hà Nội - Hải Phòng để thông báo cho các phương tiện tham gia giao thông từ 1/6 chỉ những phương tiện dán thẻ thu phí không dừng (ETC) mới được phép lưu thông qua đây.
Để giải quyết sự cố, các trạm thu phí sẽ chỉ có một làn thu phí xử lý sự cố ở mỗi chiều trên cao tốc, còn lại là thu phí không dừng (làn ETC). Xe không đủ điều kiện đi vào sẽ bị xử phạt.
Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho biết, với các phương tiện không dán thẻ thu phí không dừng, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để lưu thông mà cố tình đi vào cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ được lực lượng hướng dẫn thực hiện việc hoàn thiện thẻ ETC.
Từ ngày 1/6, tuyến cao tốc Hà Nội - Hải Phòng sẽ tiến hành chỉ thu phí tự động không dừng (ETC). (Ảnh: VGP)
"Theo quy định, chúng tôi sẽ xử lý những trường hợp cố tình, hay những người nhỡ đi vào thì sẽ cho dán thẻ tại chỗ hoặc nếu không muốn tham gia thì chúng tôi hướng dẫn cho quay đầu", Trung tá Nguyễn Trường Sơn, Đội trưởng Đội 2, Cục Cảnh sát giao thông, Bộ Công an, cho hay.
Cao tốc Hà Nội - Hải Phòng là tuyến cao tốc đầu tiên thí điểm áp dụng chỉ thu phí không dừng từ ngày 1/6. Các phương tiện không dán thẻ thu phí không dừng, hoặc có dán nhưng tài khoản không đủ để chi trả sẽ bị xử phạt nghiêm.
Thời điểm đầu tiên việc thu phí không dừng được thử nghiệm và khuyến khích sử dụng là từ năm 2020, đến nay đã được 2 năm. Chúng ta không thể dừng lại và chậm trễ hơn, bởi thu phí không dừng là xu thế toàn cầu, được nhiều nước áp dụng và mang lợi ích lớn.
Dịch vụ thu phí không dừng trên cao tốc tại Mỹ
Như tại Mỹ, nước này có khoảng 75.000 km đường cao tốc liên bang, nối liền 48 bang, 209 thành phố. Di chuyển trên đường cao tốc có thể coi là việc hàng ngày của đa số người dân Mỹ. Hầu hết mọi người ở đây đều trang bị cho mình các thiết bị thu phí tự động.
Mỹ là quốc gia có diện tích lớn thứ 4 trên thế giới. Để di chuyển trong 1 bang hay giữa các bang, hệ thống đường cao tốc được coi là huyết mạch, tuy nhiên để di chuyển trên đường cao tốc một cách thuận tiện nhất, không thể thiếu thiết bị EZ Pass (thiết bị thu phí đường bộ tự động không dừng).
Khi đi qua các trạm thu phí, tùy từng trạm khác nhau, tốc độ quy định cho phép cũng khác nhau. Một số trạm có thể cho xe đi qua với vận tốc 65 dặm (tương đương tới hơn 100 km/h) mà vẫn thu được phí, một số trạm khác quy định tốc độ tối đa để thu phí là khoảng 80 km/h. Cũng có những trạm, bạn chỉ có thể đi qua với vận tốc dưới 10 km. Tuy nhiên dù ở tốc độ nào, nó cũng thuận tiện hơn nhiều so với với việc phải dừng xe và thanh toán tiền cho nhân viên thu phí.
Về nguyên lý hoạt động, các bạn có thể coi xe ô tô như một chiếc điện thoại và thiết bị này như 1 chiếc SIM trả trước, được đăng ký chính chủ. Khi qua trạm thu phí, ăng-ten trên trạm sẽ tự động phát hiện thiết bị của bạn và trừ phí vào tài khoản. Một điều thú vị khác là bạn có thể sử dụng chung thiết bị này cho nhiều ô tô khác nhau, miễn là chiếc ô tô đó được bạn thêm vào danh sách khi mở tài khoản EZ Pass.
Theo thống kê, có hàng triệu tài xế đi qua các trạm thu phí mỗi ngày và họ là những người cảm nhận rõ nhất sự tiện dụng của thiết bị thu phí tự động này.
"Tôi có sử dụng EZ Pass. Chỉ khi sử dụng EZ Pass, bạn mới có thể duy trì tốc độ khi đi trên đường cao tốc. Điều đó tiện lợi vô cùng. Thay vì việc phải chờ đợi để trả phí bây giờ bạn chỉ cần đi qua", anh Eric Nieves, bang Connecticut, Mỹ, chia sẻ.
"Tôi có một cái EZ Pass. Trước đây khi lái xe qua trạm thu phí, bạn sẽ phải đi chậm lại một chút, nhưng bây giờ hệ thống có thể tự đọc thông tin. Bạn không cần phải dừng lại hoặc giảm tốc độ", chị Ameris Melendez, bang Connecticut, Mỹ, nói.
Nếu nhìn qua quy trình thu phí đường bộ của Mỹ có vẻ lỏng lẻo khi không có các barie để chặn xe, nhưng các trạm đều có máy ghi hình. Nếu lái 1 chiếc xe không đăng ký tài khoản đi qua và cũng không trả phí bằng tiền mặt, camera sẽ ghi lại biển số và biên lai sẽ được gửi đến tận hòm thư của chủ nhân.
Hiện nay, tại Mỹ hầu hết các đường cao tốc đều được trang bị hệ thống thu phí tự động không dừng., dù tên gọi có thể khác nhau nhưng cũng có cùng nguyên lý hoạt động.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!