Nhiều tiêu chí mới cho sản phẩm OCOP
Sau 6 năm triển khai, chương trình OCOP - Mỗi xã một sản phẩm đã lan tỏa mạnh mẽ trên cả nước với hơn 14.000 sản phẩm. OCOP đã thực sự trở thành một chứng nhận chất lượng cho nhiều sản phẩm của các doanh nghiệp và hợp tác xã. Tuy nhiên sau khi có được chứng nhận này, nhiều sản phẩm lại không còn duy trì được chất lượng. Chính vì thế từ năm ngoái, bộ tiêu chí và quy trình đánh giá, phân hạng sản phẩm OCOP đã được điều chỉnh một cách chặt chẽ hơn.
Tiêu chí được chấm nhiều điểm nhất là sức mạnh cộng đồng của sản phẩm. Tiếp đến là tiêu chí chất lượng sản phẩm và khả năng tiếp thị. Ngoài ra, bộ đánh giá OCOP còn bổ sung một số tiêu chí mới nhằm nâng cao chất lượng và khai thác các giá trị văn hóa của sản phẩm, khuyến khích sự tham gia của phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số như: sở hữu trí tuệ, tài liệu hướng dẫn sử dụng sản phẩm; điểm khuyến khích cho chủ thể là phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số.
Với những tiêu chí mới được bổ sung, nhiều địa phương đã quyết liệt trong việc đánh giá và phân hạng các sản phẩm
Thắt chặt đánh giá sản phẩm OCOP
Với những tiêu chí mới được bổ sung, nhiều địa phương đã quyết liệt trong việc đánh giá và phân hạng các sản phẩm. Những cơ sở sản xuất chưa đảm bảo được tiêu chuẩn quy định sẽ không gắn sao, hay thậm chí "rút sao" OCOP nếu kiểm tra định kỳ không đạt tiêu chuẩn.
Dù đã có tới ba sản phẩm đạt OCOP 4 sao, nhưng trong đợt đánh giá các sản phẩm mới, cơ sở này lại chưa đáp ứng các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm. Dụng cụ tiếp xúc trực tiếp với sản phẩm, hay chai nhựa đóng gói còn thiếu hồ sơ nhà sản xuất. Khu xưởng còn đọng nhiều nước trên sàn khiến điều kiện bảo quản sản phẩm chưa được đảm bảo.
Bà Đỗ Thị Ngọc Trâm - Tổng Giám đốc Công ty Organic Green Nut cho biết: "Năm nay, quy trình đánh giá chặt chẽ hơn, sẽ có khó khăn đối với doanh nghiệp về vệ sinh an toàn thực phẩm đưa ra. Chúng tôi cũng sẽ cố gắng những gì chưa làm tốt thì sẽ hoàn thiện dần".
Cuối năm cũng là thời gian các địa phương tiến hành thẩm định, đánh giá định kỳ các sản phẩm OCOP, bao gồm cả đánh giá mới và cấp lại chứng nhận cho các sản phẩm hết hạn. Năm nay, 476 sản phẩm tiềm năng của Hà Nội được đánh giá, phân hạng sao bởi các đoàn công tác kiểm tra thực tế, lấy mẫu phân tích tại từng cơ sở.
Ông Ngọ Văn Ngôn - Phó Chánh văn phòng Chuyên trách, Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới Hà Nội chia sẻ: "Chất lượng sản phẩm cũng như cơ sở vật chất đã được đảm bảo, các cơ sở đầu tư rất bài bản. Chúng tôi đang yêu cầu các cơ sở tăng cường bổ sung thêm các trang thiết bị máy móc, bao bì nhãn mác còn đơn giản, thông tin nhiều sản phẩm hiện nay ghi chưa đúng".
Chứng nhận OCOP hiện nay chỉ có thời hạn 36 tháng. Nếu muốn duy trì chứng nhận sản phẩm OCOP thì bắt buộc các chủ thể phải nộp hồ sơ để đánh giá, công nhận lại. Trên thực tế, một số cơ sở không đủ điều kiện sau khi đánh giá lại, không phát huy được giá trị của chứng nhận OCOP đã bị "rút sao".
Ông Nguyễn Đình Hoa - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Hà Nội nhận định: "Nếu các chủ thể OCOP mà không đạt tiêu chí, chúng tôi sẽ thu hồi giấy chứng nhận và thông báo trên thị trường sản phẩm này đã bị thu hồi và không đạt tiêu chuẩn của sản phẩm OCOP theo quy định".
Giờ đây, sao OCOP chỉ trao cho những chủ thể, sản phẩm thực sự xứng đáng. Đây cũng là giải pháp quan trọng nhằm giữ vững uy tín và niềm tin đối với thương hiệu OCOP.
Tăng cường củng cố thương hiệu OCOP
Các tiêu chí ngày càng chặt chẽ, hay nâng cao hơn với mục tiêu cuối cùng là nâng cao thương hiệu cho sản phẩm OCOP. Quan trọng hơn là các sản phẩm gia tăng giá trị, giúp các doanh nghiệp hay hợp tác xã mở rộng quy mô sản xuất và tăng doanh thu. Đời sống của bà con vì thế cũng ấm no hơn.
Theo thống kê, giá bán các sản phẩm OCOP đã tăng bình quân 12%/năm. Nếu các doanh nghiệp và hợp tác xã chủ động trong việc nắm bắt các bộ tiêu chí thì việc tuân thủ sẽ không còn gặp nhiều khó khăn.
Ông Lương Văn Phương - Giám đốc Hợp tác xã Bưởi đỏ Đông Cao, Mê Linh, Hà Nội cho biết: "Chúng tôi vẫn truyền tải các thông tin với bà con, hàng tháng trao đổi để nâng cấp sản phẩm và kết hợp với các đội kĩ thuật để chuyển giao đến bà con, nâng cấp dần lên để làm sao bà con hiểu được giá trị sản phẩm và hiểu được quy trình. Lúc đó sản phẩm sẽ đạt tiêu chí, đạt chất lượng thì đánh giá OCOP mới có tiềm năng".
Anh Đàm Văn Đua - Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ Đông Cao chia sẻ: "Sản phẩm vẫn giữ nguyên, nhưng sẽ phân biệt theo nhóm. Khi đánh giá, chúng ta sẽ lấy một mẫu nào đó trong nhóm để đánh giá tổng nhóm đó, sẽ làm cho hợp tác xã phù hợp trong cơ chế thị trường. Mong muốn đưa vào các siêu thị, các nhà hàng và tất cả các chợ đầu mối, chúng ta cần dán tem mác thì mới đảm bảo được chất lượng các sản phẩm OCOP đưa ra thị trường và duy trì các sản phẩm OCOP ngày càng tốt hơn".
Ông Phương Đình Anh - Phó Chánh văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương nêu ý kiến: "Đối với các chủ thể OCOP, đặc biệt là các chủ thể có quy mô nhỏ, rất cần có sự hỗ trợ của Nhà nước bằng các chính sách cho vay, hỗ trợ về việc hoàn thiện các quy trình sản xuất, hoàn thiện hệ thống nhà xưởng để đảm bảo trong quá trình sản xuất, chủ thể OCOP đảm bảo được các yếu tố về vệ sinh môi trường, đảm bảo được các yêu cầu khác về vệ sinh an toàn thực phẩm".
Nhiều sản phẩm OCOP đã chinh phục được người tiêu dùng trong nước và xuất khẩu ra nước ngoài. Tuy nhiên cũng có những sản phẩm vẫn đang gặp khó trong việc tìm chỗ đứng trên thị trường. Một số địa phương chưa thực sự quan tâm đến các giải pháp hỗ trợ thực chất đối với chủ thể OCOP; nhiều sản phẩm chỉ quan tâm đến mẫu mã, bao bì, chưa chú trọng yếu tố chất lượng, nhất là gắn với nhu cầu của người tiêu dùng. Đây là những tồn tại mà các chủ thể và địa phương cần sớm khắc phục để khẳng định uy tín cho thương hiệu OCOP.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!