Liệu nước Mỹ có tái gia nhập TPP?

Trung tâm Tin tức VTV24-Thứ bảy, ngày 14/04/2018 06:21 GMT+7

VTV.vn - Tổng thống Trump từng kịch liệt phản đối TPP và đưa nước Mỹ rút khỏi hiệp định ngay sau khi lên nắm quyền nhưng nay lại để ngỏ khả năng quay lại nếu có thỏa thuận tốt hơn.

Nhiều người nói đây là một cú đảo chiều, một biểu hiện cho sự khó lường trong các chính sách của Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, lại cũng có một số ý kiến khác cho rằng đây không hẳn là sự thay đổi 180 độ.

Lý do bởi từ 23/1/2017, khi ký mệnh lệnh hành pháp rút Mỹ khỏi TPP, vài lần sau đó, ông Trump vẫn phát biểu để ngỏ khả năng quay lại với hiệp định này. Gần đây nhất là phát biểu tại Davos, Thụy Sĩ hồi đầu năm 2018. Điều quan trọng nhất mà mọi người quan tâm là tại sao ông Trump muốn quay lại vào lúc này chứ không phải một thời điểm khác?

Chính xác tại sao thì chỉ ông Trump mới biết. Nhưng điều chúng ta biết là Tổng thống Donald Trump là người hay thay đổi, nay tuyên bố thế này mai có thể sẽ nói khác. Thứ nữa, ông Trump chỉ đạo xem xét việc gia nhập lại TPP trong bối cảnh lĩnh vực nông nghiệp của Mỹ đang có nguy cơ bị thiệt hại nặng nề do cách tiếp cận thương mại của ông Trump.

Sau khi Tổng thống Trump tuyên bố sẽ đánh thuế cao hàng hóa Trung Quốc, Trung Quốc đã đe dọa sẽ đáp trả bằng cách áp thuế cao với một loạt các mặt hàng nông sản của Mỹ như thịt lợn, thịt bò, ngô, đỗ tương… Thế nên, gia nhập lại TPP có thể là một cách để tìm thêm thị trường, giảm bớt thiệt hại cho lĩnh vực nông nghiệp nếu chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bùng nổ hoặc ít nhất cũng tạo thêm thế cho Mỹ trong đàm phán thương mại với Trung Quốc.

Ngoài ra, lá phiếu của các cử tri là nông dân giữ một vai trò quan trọng cho trong chiến thắng của ông Trump trong cuộc bầu cử Tổng thống hồi 2016 nên ông Trump cần phải đảm bảo quyền lợi cho họ, nhất là nếu ông muốn tiếp tục tranh thủ bộ phận cử tri này trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng nhiệm kỳ hai.

Sự nghi ngại của các thành viên CPTPP là hoàn toàn có cơ sở vì hiện vẫn chưa rõ ông Trump có thực sự "nghiêm túc" về ý định tái tham gia TPP hay không. Thêm nữa, trên Twitter của Tổng thống Trump, ông cũng ghi rằng "Mỹ sẽ trở lại TPP (mà nay là CPTPP) nếu có được thỏa thuận tốt hơn phiên bản mà cựu Tổng thống Barack Obama đã tham gia".

Hiện vẫn chưa ai rõ mức độ "tốt hơn" mà Tổng thống Trump muốn ở đây là gì và liệu các nước thành viên CPTPP có sẵn sàng chấp nhận điều đó hay không.

Khả năng thành công tuỳ thuộc vào yêu cầu của chính quyền Tổng thống Donald Trump. Mỹ là nền kinh tế lớn nhất thế giới nên cũng dễ hiểu nếu các nước thành viên CPTPP hoan nghênh sự trở lại của Mỹ.

Một số bộ trưởng, chuyên gia kinh tế tại lễ ký CPTPP tại Chile hồi tháng 3/2018 nói rằng, nếu Mỹ chịu giữ nguyên các điều khoản trong Hiệp định TPP12 mà họ từng đồng ý và Tổng thống Obama từng ký, việc trở lại của Mỹ sẽ đơn giản hơn. TPP11 có thể sẽ trở lại TPP12 có Mỹ như trước đây.

Tuy nhiên, nếu Mỹ đòi hỏi các bên phải nhân nhượng thêm như ý của ông Trump vẫn nói thì không dễ. 11 thành viên còn lại đã đàm phán xong, đã ký kết CPTPP và tuyên bố ưu tiên bây giờ là thông qua và triển khai hiệp định này.

Nhật Bản thậm chí từng tuyên bố không còn gì để nhân nhượng thêm nên việc đàm phán lại với Mỹ nếu có, chắc chắn sẽ kéo dài ít nhất vài năm và chưa thể nói trước về khả năng thành công.

Có 2 yếu tố còn phải chờ là chính quyền của ông Trump đánh giá các khả năng quay trở lại với hiệp định này cụ thể tới đâu và các nước thành viên của CPTPP tiếp nhận việc này như thế nào.

Nếu khả năng diễn biến này tiếp tục, chắc chắn sẽ có nhiều phản ứng của nền kinh tế Việt Nam, thành viên tích cực của CPTPP.