Giấc mơ ô tô Việt là từ khóa chung trên các báo số ra sáng 5/9. Báo Tuổi trẻ có bài viết với hình ảnh một kỹ sư già, ông Bùi Xuân Huyên, cha đẻ của thương hiệu Vinaxuki. Từng rất thành công với xe tải, hồi năm 2009-2011 có đợt sản xuất tới 50-60 xe mỗi ngày, người đàn ông này đã từng tuyên bố sẽ sản xuất xe 4 chỗ giá chỉ tầm 100 triệu đồng cho người Việt. Doanh nghiệp của ông đã đầu tư hàng trăm tỷ đồng, thuê cả chuyên gia Nhật thiết kế, đào tạo nhân công nhưng kết quả lại là trắng tay, bị ngân hàng siết nợ phải bán nhà, thậm chí, nhà máy ô tô phải chuyển sang trồng rau.
Câu chuyện của ông Huyên cũng không phải duy nhất. Thực tế lịch sử hình thành công nghiệp ô tô Việt Nam từ khá sớm, gần 60 năm trước. Thế nhưng tới nay, theo số liệu trên tờ CAND, tỷ lệ nội địa hóa đối với xe cá nhân đến 9 chỗ, mới chỉ đạt bình quân 7-10%. Công nghiệp ô tô Việt Nam chủ yếu vẫn chỉ gồm 4 công đoạn chính là hàn, sơn, lắp ráp và kiểm tra.
Để lý giải thực trạng này, có nhiều nguyên nhân được chỉ ra mà trước tiên vẫn là tâm lý người tiêu dùng chưa sẵn sàng chấp nhận thương hiệu Việt Nam. Khi hiện nay, chúng ta vẫn đang quen bỏ ra số tiền gấp đôi ba lần giá gốc để mua ô tô nhập ngoại. Ông Vũ Tấn Công, nguyên Tổng Thư ký Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam dẫn chứng trên báo Tuổi trẻ, những công ty hàng đầu của Trung Quốc khi làm thương hiệu cũng phải mất cả chục năm mới thay đổi được suy nghĩ của người tiêu dùng.
Báo Tuổi trẻ trích dẫn ý kiến chuyên gia thuộc Viện nghiên cứu của Bộ Công Thương, đánh giá rằng nút thắt lớn nhất của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam là quy mô thị trường nhỏ mà nguyên nhân chính là do chính sách thiếu ổn định. Điển hình như dòng Innova của Toyota có thời kỳ đạt tỷ lệ nội địa hóa trên 30%, sản lượng tăng mạnh nhưng cuối cùng sau một loạt chính sách thuế, phí, lượng tiêu thụ lại giảm mạnh.
Tuy nhiên cũng phải thấy rằng, dù quy mô còn khiêm tốn nhưng thị trường ô tô Việt Nam vẫn rất tiềm năng. Với tốc độ tăng trưởng bình quân 2 năm gần đây đạt gần 40%, quy mô dân số gần 100 triệu dân với tỷ lệ tầng lớp trung lưu ngày một tăng. Đây là miếng bánh mà không một doanh nghiệp sản xuất ô tô nào có thể bỏ qua.
Yếu tố then chốt như tờ CAND có đề cập, là phải giữ được dung lượng thị trường ổn định và tìm cách thúc đẩy ngành công nghiệp phụ trợ. Để làm được điều này, chính sách thuế là rât quan trọng. Đặc biệt là khi từ năm 2018, Việt Nam sẽ đón nhận làn sóng xe ngoại với mức thuế nhập khẩu 0%. Trong bối cảnh này, chắc chắn rằng nhiều người cũng sẽ kỳ vọng có những chiếc xe mang thương hiệu Việt Nam, cạnh tranh về giá cả và cả chất lượng để giấc mơ sẽ không chỉ là giấc mơ.
Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!