Mỗi năm, Việt Nam có nhu cầu khoảng 1,7 triệu tấn đường trong khi nguồn cung trong nước mới cung cấp được khoảng 1,4 triệu tấn. Những tưởng là còn chưa đủ cho nhu cầu thì thị trường tiêu thụ sẽ tốt. Tuy nhiên, một nghịch lý kéo dài lâu nay là có đến một nửa số đường sản xuất ra đang bị tồn kho và có tới 1/3 số nhà máy đường đã lần lượt đóng cửa hoặc bỏ hoang. Nguyên nhân chính thật đau xót là bởi đường nhập lậu.
Sản xuất đường ra lại không bán được nhưng không phải vì chất lượng mà do cạnh tranh không lành mạnh do đường phá giá từ con đường nhập lậu. Dù nhiều nhà máy đã đầu tư làm ra được đường luyện là đường tốt nhất hiện nay nhưng vẫn chịu thua.
Bản chất đường nhập lậu hiện nay là đường phá giá. Đây là một hình thức gian lận quốc tế. Điều này có nghĩa đường lậu từ nước ngoài có 2 mức giá. Khi bán trong nước thì giá cao nhưng xuất ra nước khác như đưa về Việt Nam thì giá lại cực thấp. Tính trung bình mỗi kg đường nhập lậu có mức giá thấp hơn từ 5.000 - 7.000 đồng/kg. Trong khi đó, mỗi năm, đường lậu về chiếm đến 50% lượng đường sản xuất trong nước.
Nhiều câu hỏi đặt ra là con đường đưa đường lậu về Việt Nam có dễ dàng và vì sao tình trạng này đã tồn tại hơn 20 năm qua nhưng không xử lý được? Có hay không chiêu thức biến hóa đường lậu thành đường nội một cách tinh vi?
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!