Cần khẩn trương tìm vật liệu thay thế cát tự nhiên khi nguồn cung đang ngày càng khan hiếm. Vấn đề này lại nóng lên khi nhiều dự án tại ĐBSCL đã phải dừng thi công, các nhà thầu đang đứng ngồi không yên khi giá cát vẫn tiếp tục tăng. Hiện giá cát xây dựng đã ở mức 700.000 đồng/m3 mà cũng chẳng có để mua. Nếu tình hình này cứ kéo dài sẽ ảnh hưởng rất lớn tới ngành xây dựng.
Giải pháp đang được các chuyên gia nhắc tới đó là sử dụng cát nhân tạo để thay thế. Xuất hiện tại Việt Nam 10 năm trở lại đây, cát nhân tạo là loại cát được sản xuất bằng cách nghiền các loại đá có sẵn trong tự nhiên. Tùy vào nhu cầu sử dụng, hệ thống máy nghiền có thể nghiền đá thành cát với kích cỡ khác nhau.
Theo các chuyên gia trong ngành xây dựng, cát nhân tạo có thể được dùng trong việc san lấp, xây tô và chế tạo bê tông. Tuy nhiên vì giá thành cao nên hiện loại cát này chỉ đang sử dụng trong việc đúc bê tông. So với cát tự nhiên, cát nhân tạo có những ưu điểm lớn như có thể sản xuất ở các khu vực gần địa điểm xây dựng dẫn tới giảm chi phí vận chuyển và đảm bảo nguồn cung phù hợp.
Bên cạnh đó, cát nhân tạo cũng có ít tạp chất, có các thuộc tính tốt hơn (không có bùn và đất sét, hạt dày hơn, chống mài mòn tốt hơn, tính thẩm thấu thấp hơn) và đặc biệt là thân thiện với môi trường.
Đây không phải lần đầu tiên cát nhân tạo được nhắc tới, thậm chí năm 2012, Bộ Xây dựng cũng đã ban hành tiêu chuẩn quy định về cát nhân tạo như cát nhân tạo là gì, kích cỡ cho từng hạt cát ra sao. Thế nhưng nhiều năm qua, chỉ đếm trên đầu ngón tay những công trình sử dụng cát nhân tạo. Theo lý giải của các đơn vị sản xuất, dù có quy định nhưng mới chỉ dừng lại ở khái niệm còn thực tế cũng chưa có đơn vị nào được cấp chứng nhận chất lượng sản phẩm, vì thế rất khó để các nhà thầu đưa vào sử dụng.
Hiện có khoảng hơn 50 nhà máy sản xuất cát nhân tạo tại Việt Nam, tất cả đều vẫn đang hoạt động cầm chừng. Do đó, nếu có thể giải quyết những rào cản cũng như có những chính sách phù hợp, rất có thể, cát nhân tạo sẽ là lối ra bền vững cho ngành vật liệu xây dựng.
Và với 50 nhà máy có thể sản xuất cát nhân tạo, chỉ cần mỗi nhà máy đáp ứng công suất tối thiểu là 400.000 tấn/năm có thể cung ứng 20 triệu tấn cát nhân tạo cho thị trường. Con số này bằng 2/3 nhu cầu tiêu thụ trong một năm. Đây cũng là lý do để các chuyên gia cho rằng có thể nghiên cứu để đưa cát nhân tạo thay thế cát tự nhiên, dĩ nhiên là để làm được điều này, còn cần nhiều biện pháp nữa.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!