Ngày 20/7 tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD&ĐT) tổ chức Hội nghị Tham vấn Quốc gia về Chuyển đổi Giáo dục với sự hỗ trợ của UNICEF và UNESCO, cùng sự tham gia của các bên liên quan, bao gồm các bộ ban ngành , các trường đại học, trường học và các tổ chức của người khuyết tật. Mục tiêu của hội nghị là xây dựng tầm nhìn chung, thể hiện sự cam kết và sự thống nhất hành động ở tất cả các khu vực để chuyển đổi nền giáo dục Việt Nam theo Chương trình Nghị sự 2030 vì Mục tiêu Phát triển Bền vững. Kết quả của hội nghị tham vấn này sẽ đóng góp vào Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu về Chuyển đổi Giáo dục do Tổng thư ký Liên Hợp Quốc, ông António Guterres, tổ chức trong tháng 9.
Ba trụ cột định hướng chuyển đổi giáo dục Việt Nam
Phát biểu khai mạc Hội thảo, Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc nhắc lại giai đoạn hơn 2 năm ngành Giáo dục ứng phó với đại dịch Covid-19 với những chỉ đạo đúng đắn của Chính phủ, những chính sách của Bộ GDĐT giúp cho việc dạy và học không bị gián đoạn, chất lượng giáo dục luôn được đảm bảo, cũng như sự cố gắng, nỗ lực, kiên trì và bền bỉ của cả hệ thống giáo dục.
Theo Thứ trưởng, sau đại dịch, chúng ta nhận thức rõ hơn về hệ thống giáo dục Việt Nam và đặt ra những câu hỏi mang tính chiến lược về tương lai của giáo dục nước nhà; những yêu cầu thực tiễn về chuyển đổi hệ thống giáo dục quốc gia, hướng đến mục tiêu phát triển bền vững trong một thế giới nhiều biến động.
"Việt Nam đang trong giai đoạn đầu thực hiện Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2045", cho biết điều này, Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc đồng thời đề cập tới 3 trụ cột sẽ được tập trung trong định hướng chuyển đổi giáo dục Việt Nam.
Thứ trưởng Bộ GDĐT Nguyễn Văn Phúc phát biểu khai mạc Hội thảo
Trước hết, đó là chuyển đổi hệ thống quản trị của lĩnh vực giáo dục và phát triển đội ngũ lãnh đạo có năng lực phù hợp với thời đại. Với quy mô 24 triệu học sinh, sinh viên, gần 1,5 triệu cán bộ, giáo viên, cùng với nguồn tài chính được phân bố khoảng gần 20% chi ngân sách quốc gia; hệ thống quản trị và trình độ đội ngũ lãnh đạo của ngành giáo dục phải được cấu trúc, theo kịp các yêu cầu về đáp ứng chất lượng.
"Chính vì vậy, việc cần thiết hiện giờ là phải xây dựng các mô hình đào tạo những nhà lãnh đạo giáo dục xuất sắc, có tầm nhìn để điều hành tốt các cơ sở giáo dục trường đại học, cũng như nhà trường phổ thông các cấp. Đội ngũ lãnh đạo mà chúng ta mong muốn phải là các cá nhân có khả năng kết nối giữa học thuật và nền công nghiệp để gia tăng giá trị đào tạo trong nhà trường", Thứ trưởng nói.
Tiếp theo, giáo dục Việt Nam cần tạo ra môi trường để nuôi dưỡng, phát triển ước mơ, hoài bão cho những người trẻ, chuyển đổi từ môi trường từ trường học "tĩnh" sang trường học "động", ở đó thiết lập các chương trình học tập linh hoạt, nguồn học liệu mở, dựa trên nền tảng của công nghệ số, bảo đảm tiếp cận giáo dục công bằng, hiệu quả cho tất cả người học.
Các đại biểu dự hội nghị.
Thứ ba, công nghệ số sẽ là nền tảng cho các quá trình chuyển đổi. Đại dịch đã đẩy nhanh tốc độ phát triển và ứng dụng của các phương thức tiếp cận học tập mới như học tập thích ứng và tự định hướng cũng như các công cụ ảo để cộng tác và giao tiếp tại bất kỳ thời điểm và địa điểm nào. Thông qua việc chuyển đổi môi trường học tập ứng dụng công nghệ, việc học sẽ trở thành trung tâm nơi công nghệ số sẽ kiến tạo các nền tảng tương tác, cũng như cá nhân hóa việc học. Công nghệ số cũng giúp tạo dựng mô hình tiếp cận mới cho những người học trưởng thành có nhu cầu rất đa dạng.
"Để tiến hành thành công chuyển đổi giáo dục chắc chắn sẽ cần sự hợp tác, cam kết đồng hành của các bộ, ban ngành, của hợp tác công tư giữa các bên liên quan, nhà trường, doanh nghiệp, cộng đồng, xã hội để tạo dựng các mô hình phối hợp hướng đến sự chuyển đổi giáo dục phục vụ cho sự phát triển của đất nước", Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh.
Chung tay vì nền giáo dục có chất lượng
Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu muốn huy động cam kết chính trị, các hành động và giải pháp, cùng sự đoàn kết để chuyển đổi nền giáo dục nhằm nỗ lực khắc phục những tổn thất về học tập gây ra bởi đại dịch; đồng thời, để tái thiết và hình dung lại các hệ thống giáo dục cho thế giới; và để khôi phục các nỗ lực của quốc gia và toàn cầu nhằm đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững số 41 về nâng cao chất lượng giáo dục hòa nhập và bình đẳng.
Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú của Liên Hợp Quốc tại Việt Nam chia sẻ: "Với định hướng của Mục tiêu Phát triển Bền vững số 4, với sự đảm bảo tất cả trẻ em và thanh thiếu niên hoàn thành chương trình giáo dục công bằng và chất lượng, với một nền giáo dục đem đến được các kết quả học tập phù hợp và hiệu quả vào năm 2030, thì đây là thời điểm thích hợp để thực hiện khôi phục và cải cách. Để Việt Nam đạt được các mục tiêu phát triển bền vững về giáo dục, chúng ta cần ưu tiên giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực này, bao gồm: các vấn đề như bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, mất mát trong học tập, khoảng cách số, bất bình đẳng giới, thiếu hụt tài chính cho giáo dục và các nhu cầu cụ thể khác từng nhóm trẻ em/thanh thiếu niên".
Quang cảnh Hội thảo tham vấn quốc gia hướng tới Hội nghị thượng đỉnh chuyển đổi giáo dục.
"Tôi khuyến khích tất cả chúng ta hãy cùng tạo ra không gian để những người bị ảnh hưởng nặng nề nhất - là trẻ em và thanh thiếu niên được lên tiếng. Là một thành viên của Hội nghị tham vấn Quốc gia và Hội nghị Thượng đỉnh Toàn cầu lần này, trong tham vấn ý kiến của những người trẻ tuổi, Liên Hợp Quốc lắng nghe những chia sẻ về trải nghiệm của họ, đồng thời, lắng nghe các giải pháp mà họ muốn đóng góp, công nhận những con người này là những đối tác quan trọng trong quá trình thảo luận về Chuyển đổi giáo dục", bà Tamesis nói thêm.
Đại dịch khiến việc học bị gián đoạn trong khoảng thời gian dài chưa từng có trong lịch sử. Dữ liệu từ Báo cáo Điều tra các Mục tiêu Phát triển Bền vững về Trẻ em và Phụ nữ Việt Nam do Tổng cục Thống kê thực hiện trong giai đoạn 2020-2021 chỉ ra rằng khoảng cách số giữa trẻ em gái và trẻ em trai hiện là rất lớn, cộng thêm việc thiếu kỹ năng về CNTT-TT (Công nghệ Thông tin và Truyền thông), khiến khả năng tiếp cận đào tạo từ xa của các em bị hạn chế. Những số liệu này còn cho thấy sự phân hóa ngày càng lớn giữa các nhóm dân tộc, giữa khu vực nông thôn và thành thị, và giữa các nhóm dân cư giàu nhất và nghèo nhất.
Những con số đó cũng nhấn mạnh các xu hướng đáng lo ngại, bao gồm bất bình đẳng giới, với minh chứng rằng số trẻ em gái hoàn thành bậc trung học phổ thông là 65% trong khi đó với trẻ em trai, con số này chỉ gần 51,4%. Trong khi thị trường lao động ngày càng đòi hỏi khắt khe, thực trạng này khiến trẻ em khó đạt được trình độ cao và các kỹ năng kỹ thuật cần thiết để phát triển toàn diện. Thêm vào đó, một nghiên cứu do UNICEF hỗ trợ gần đây đã cho thấy số lượng học sinh trung học phổ thông gặp phải các vấn đề về sức khỏe tâm thần tăng đáng kể, và để giải quyết vấn đề này cần có sự chung tay hành động một cách khẩn trương, kịp thời và nghiêm túc của nhiều bộ, ban ngành, lĩnh vực liên quan như giáo dục, bảo vệ trẻ em, sức khỏe và bảo trợ xã hội.
Bà Pauline Tamesis, điều phối viên thường trú của Liên Hiệp Quốc tại Việt Nam phát biểu tại Hội thảo.
"Các phương pháp tiếp cận đổi mới là vô cùng cần thiết, với vai trò như một đòn bẩy để thúc đẩy những thay đổi lớn trong chính sách và thực tiễn giáo dục trong các giai đoạn trung và dài hạn. Do đó, sự tham gia và hỗ trợ tích cực của các bộ ngành trong chính phủ như Y tế, Lao động, Môi trường, Phát triển và An sinh xã hội, Tài chính, Thông tin - Viễn thông và sự tham gia của Thanh niên là vô cùng cần thiết nhằm đảm bảo các cam kết được thực thi, kết hợp như một sự đầu tư cho công cuộc cải cách", trích lời bà Rana Flowers, Đại diện UNICEF trong bài Phát biểu Tổng kết Hội nghị Tham vấn.
"Hội nghị Tham vấn này diễn ra vào thời điểm cực kỳ quan trọng, khi Việt Nam đang xem xét và khẳng định lại các phương pháp tiếp cận để đạt được Mục tiêu Phát triển Bền vững số 4. UNESCO đang tích cực hỗ trợ các hệ thống giáo dục trên thế giới tham gia vào một cuộc thảo luận toàn cầu về việc tái hình dung về kiến thức, giáo dục và học tập trong một thế giới ngày càng phức tạp, bất ổn và bấp bênh, và nhất định rằng kết quả của cuộc thảo luận này sẽ đưa ra những đóng góp cực kì quan trọng", ông Christian Manhart, Đại diện UNESCO tại Việt Nam cho hay.
Những thành viên của Hội nghị tham vấn quốc gia ngày hôm nay sẽ xác định những phương hướng quan trọng để giải quyết những thách thức lớn nhất mà hệ thống giáo dục quốc gia đang phải đối mặt, với mục tiêu đảm bảo đầu tư chính xác nhằm giải quyết tình trạng mất mát trong học tập; để đảm bảo trẻ em và thanh thiếu niên được học tập trong các môi trường an toàn và lành mạnh; để trẻ em có được kỹ năng đáp ứng các yêu cầu việc làm của thế giới; và đảm bảo Mục tiêu Phát triển Bền vững số 4 được đưa về đúng hướng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!