Việt Nam hiện có hơn 40 nghìn di tích các loại đã được kiểm kê, trong đó có gần 4 triệu hiện vật trong các bảo tàng, hàng trăm bảo vật quốc gia và hơn 8 nghìn lễ hội. Tất cả các dữ liệu di sản này sẽ từng bước được số hóa. Đây có thể coi là cuộc cách mạng để biến di sản trở thành nguồn lực trong phát triển kinh tế sáng tạo. Tuy nhiên, quá trình số hóa vẫn còn không ít khó khăn, từ cơ sở vật chất, cơ chế đến nguồn lực con người.
Cục di sản văn hóa có 5 kho lớn dữ liệu di sản ở đủ các loại hình, nhưng đến nay mới số hóa được 1/20.
Công tác số hóa di sản vẫn gặp nhiều rào cản, thách thức.
Dù đã có hẳn 1 dự án Xây dựng nền tảng, cơ sở dữ liệu quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá giai đoạn 2021-2025, nhưng đến tận bây giờ dự án này mới được phê duyệt kinh phí thực hiện. Điều này cũng có nghĩa là chỉ trong vòng 1 năm nữa, đơn vị này sẽ phải hoàn thành việc số hóa 5 kho dữ liệu hiện tại, chưa kể số dữ liệu được cập nhật thêm.
TS. Phạm Khánh Ngân - Trưởng phòng Quản lý bảo tàng và di sản tư liệu, Cục Di sản văn hóa - cho biết: "Ở cấp địa phương, việc chuyển đổi dữ liệu gặp vướng mắc khi nhiều địa phương tâm huyết muốn làm, nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể về kinh phí, ngân sách".
Trong khi đó, hàng lang pháp lý trong hợp tác công tư ở lĩnh vực này chưa được xây dựng cũng như còn thiếu hệ thống quy chuẩn thống nhất trong số hóa dữ liệu di sản
Ông Nguyễn Mạnh Hùng (Trung tâm Công nghệ thông tin, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) chia sẻ: "Khối tư nhân điển hình là các công ty công nghệ muốn phối hợp chuyển đổi, nhưng ở khối nhà nước lại không có chế tài quy định cho phép chúng ta có thể chia sẻ dữ liệu đó để cùng tạo ra lợi nhuận. Chính vì thế, cần phải có những chế tài hoặc những quy chế quy định phù hợp hơn nữa để đẩy mạnh xã hội hóa, phối hợp giữa đơn vị sử dụng công nghệ và đơn vị có nội dung".
Ngành văn hóa dự kiến đến năm 2030 sẽ số hóa toàn bộ các dữ liệu di sản. Như vậy, chỉ còn 6 năm với ngổn ngang các công việc cần giải quyết.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!