Một số ứng dụng mạng xã hội trên màn hình điện thoại. (Ảnh: AFP)
Australia vừa thông qua một dự thảo luật mới nhằm quản lý nội dung trên mạng xã hội, được xem là "nghiêm ngặt nhất thế giới". Luật này quy định các công ty công nghệ phải nhanh chóng gỡ bỏ những nội dung gây hại và có thể đối mặt với mức phạt nặng hoặc điều tra nếu không tuân thủ.
Nội dung chính của luật mới
Theo dự thảo luật được công bố bởi Bộ Truyền thông và Nghệ thuật Australia, các nền tảng như Facebook, Instagram và TikTok sẽ phải gỡ bỏ nội dung bạo lực, thù hằn hoặc thông tin sai lệch trong vòng 24 giờ, sau khi được báo cáo.
Các nội dung nhạy cảm như ảnh bê bối, hình ảnh bạo lực đối với trẻ em, những video xúc phạm danh dự cá nhân cũng sẽ bị xác minh nghiêm ngặt. Cơ quan Truyền thông Australia (ở cấp quốc gia) được giao quyền điều tra và đề xuất mức phạt đối với các nền tảng vi phạm.
Luật mới không chỉ tập trung vào việc quản lý nội dung, mà còn yêu cầu các nền tảng mạng xã hội cung cấp dữ liệu và thông tin liên quan đến các tài khoản hoặc bài đăng được cho là vi phạm pháp luật. Đây là nỗ lực nhằm tăng cường tính minh bạch và giảm thiểu sự lan truyền của các thông tin độc hại.
Tầm ảnh hưởng và phản ứng
Chính phủ Australia nhấn mạnh, luật mới là một bước đi quan trọng trong việc bảo vệ an toàn trên không gian mạng, đặc biệt là đối với trẻ em. Bộ trưởng Truyền thông tuyên bố: "Australia sẽ không dung thứ nội dung bạo lực và xúc phạm. Chúng tôi muốn các công ty công nghệ chịu trách nhiệm với những gì xuất hiện trên nền tảng của họ".
Luật này cũng nhận được sự ủng hộ từ nhiều tổ chức xã hội và phụ huynh, những người lo ngại về tác động tiêu cực của mạng xã hội đối với thanh thiếu niên. Các vụ việc bạo lực học đường, bắt nạt trực tuyến và lan truyền thông tin sai lệch trong những năm gần đây đã khiến dư luận kêu gọi chính phủ hành động mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên, luật mới đã gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều chuyên gia cho rằng, quy định này quá nghiêm ngặt và có nguy cơ ảnh hưởng đến quyền tự do ngôn luận. Một số học giả lo ngại, việc kiểm duyệt quá mức có thể tạo ra hiệu ứng ngược, khiến người dùng cảm thấy bị giới hạn và hạn chế trong việc bày tỏ ý kiến cá nhân.
Một số công ty công nghệ lớn như Meta (chủ sở hữu Facebook) và Google cho biết, họ đang đánh giá tác động của luật này đối với hoạt động kinh doanh tại Australia. Các doanh nghiệp nhỏ hơn thì lo ngại chi phí tuân thủ các yêu cầu pháp lý sẽ trở thành gánh nặng tài chính, đẩy họ vào tình thế khó khăn trong việc duy trì hoạt động.
Quy định so sánh và tác động quốc tế
Australia không phải là quốc gia duy nhất áp dụng các quy định nghiêm ngặt đối với mạng xã hội. Trước đó, Liên minh châu Âu đã ban hành Luật Dịch vụ Kỹ thuật số (Digital Services Act), yêu cầu các nền tảng lớn như Amazon, Google và Twitter phải thiết lập cơ chế kiểm duyệt tự động để ngăn chặn các nội dung bất hợp pháp và gây hại.
Tuy nhiên, quy mô và tốc độ thực hiện của Australia đã đưa quốc gia này trở thành một trong những điển hình nổi bật về quản lý mạng xã hội. Luật mới của Australia cũng được kỳ vọng sẽ tạo ra một tiền lệ quan trọng, khuyến khích các quốc gia khác áp dụng các biện pháp tương tự để đối phó với các vấn đề trên không gian mạng.
Ở khu vực châu Á, Singapore và Hàn Quốc cũng đã có những động thái tương tự trong việc quản lý mạng xã hội. Singapore ban hành Đạo luật Bảo vệ khỏi Tin tức sai lệch và thao túng trực tuyến (POFMA), trong khi Hàn Quốc yêu cầu các nền tảng như KakaoTalk và Naver chịu trách nhiệm pháp lý đối với các nội dung do người dùng đăng tải. Tuy nhiên, luật của Australia được cho là nghiêm ngặt hơn do khung phạt nặng và thời gian phản hồi nhanh chóng.
Thách thức và triển vọng
Một trong những thách thức lớn nhất đối với luật mới của Australia là việc thực thi. Các nền tảng mạng xã hội lớn có hàng triệu người dùng và lượng nội dung khổng lồ được tải lên mỗi ngày khiến việc kiểm duyệt trở thành một nhiệm vụ phức tạp. Ngoài ra, việc xác định rõ ràng thế nào là "nội dung gây hại" cũng đặt ra nhiều câu hỏi về tiêu chí và quyền hạn của các cơ quan quản lý.
Luật mới cũng đặt ra vấn đề về quyền riêng tư của người dùng. Việc yêu cầu các nền tảng cung cấp thông tin cá nhân của người dùng vi phạm có thể dẫn đến xung đột với các quy định bảo vệ dữ liệu ở các quốc gia khác, đặc biệt là trong bối cảnh các tiêu chuẩn quốc tế về bảo mật thông tin vẫn còn nhiều khác biệt.
Dù còn nhiều thách thức, chính phủ Australia vẫn tin tưởng, luật mới sẽ mang lại hiệu quả tích cực trong việc làm sạch không gian mạng. Thủ tướng Australia khẳng định: "Đây không chỉ là vấn đề của Australia mà là một phần trong cuộc chiến toàn cầu nhằm bảo vệ con người khỏi những tác hại của môi trường trực tuyến".
Luật mạng xã hội mới của Australia đã đặt ra một tiêu chuẩn cao cho việc quản lý không gian mạng, đồng thời mở ra một cuộc tranh luận sôi nổi về sự cân bằng giữa tự do ngôn luận và an toàn trực tuyến. Trong khi các quy định mới có thể tạo ra nhiều thách thức cho các công ty công nghệ và người dùng, chúng cũng là lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng trách nhiệm đối với nội dung trên mạng xã hội không thể bị bỏ qua. Với những diễn biến tiếp theo, luật này có thể trở thành hình mẫu hoặc bài học cho các quốc gia khác khi đối mặt với những vấn đề tương tự trong tương lai.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!