Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội Khóa XV
Xây dựng pháp luật hướng đến mục tiêu vì Nhân dân
Sáng 3/11, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đã báo cáo tổng quan về Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và dự kiến Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị.
Ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh, để phát huy các kết quả tích cực đã đạt được, khắc phục các hạn chế, tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác lập pháp của Quốc hội, việc xây dựng Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV là hết sức cần thiết.
Đề án xác định mục tiêu công tác lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XV là "Hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, tạo lập khung khổ pháp lý để thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021 - 2025, gắn với 12 định hướng phát triển đất nước, 06 nhiệm vụ trọng tâm và 03 đột phá chiến lược được đề ra tại Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng. Tập trung thể chế hóa kịp thời, đầy đủ, đồng bộ các chủ trương, đường lối được xác định tại các văn kiện Đại hội XIII để hoàn thiện hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, kịp thời, khả thi, ổn định, công khai, minh bạch, có sức cạnh tranh quốc tế; lấy quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người dân, doanh nghiệp làm trọng tâm; tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực hiện quyền lực nhà nước; thúc đẩy đổi mới sáng tạo mạnh mẽ, đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại hóa, bảo đảm quốc phòng, an ninh, phát triển đất nước nhanh, bền vững.".
Đề án đề xuất 6 quan điểm chỉ đạo đối với công tác xây dựng pháp luật, bao gồm:
(1) Bảo đảm công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật đặt dưới sự lãnh đạo chặt chẽ của Đảng; hướng đến mục tiêu vì con người, vì Nhân dân, nhân đạo, nhân văn; tôn trọng, bảo đảm, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, dân chủ, công bằng và trật tự, kỷ cương xã hội;
(2) Tạo lập đầy đủ hành lang pháp lý để bảo đảm tổ chức và hoạt động của Nhà nước trong khung khổ Hiến pháp và pháp luật; xác lập đầy đủ về phương diện luật pháp mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân; tăng cường phản biện xã hội và cơ chế giám sát của Nhân dân đối với việc thực hiện quyền lực nhà nước;
(3) Tạo đột phá thực sự về thể chế, đổi mới mạnh mẽ tư duy XDPL từ quản lý sang kiến tạo phát triển bền vững đất nước; xuất phát từ yêu cầu thực tiễn, bảo đảm sự bao phủ của pháp luật đối với mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội; chủ động, tích cực tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư;
(4) Bảo đảm dân chủ thực chất và thu hút sự tham gia rộng rãi của Nhân dân, các chuyên gia, nhà khoa học trong quá trình XDPL; không bị tác động bởi các quan điểm, tư tưởng lệch lạc; đẩy nhanh tốc độ để sớm xây dựng, hoàn thiện được hệ thống pháp luật đầy đủ, đồng bộ, thống nhất, bảo đảm chất lượng, tính khả thi, gắn kết chặt chẽ với tăng cường hiệu quả thi hành pháp luật;
(5) Bảo đảm đáp ứng yêu cầu triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động hội nhập toàn diện, sâu rộng; kịp thời thích ứng với những biến chuyển nhanh trong hội nhập quốc tế;
(6) Việc xây dựng, ban hành luật phải thận trọng, chắc chắn, làm tốt từng khâu, đặt yêu cầu cao về chất lượng, không chạy theo số lượng.
Hoàn thiện pháp luật để tháo gỡ các điểm nghẽn cản trở sự phát triển
Về nội dung định hướng, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nêu rõ, Đề án xác định định hướng tổng thể công tác lập pháp của Quốc hội là tập trung "xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển bền vững về kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, môi trường..., tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc; khơi dậy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho sự phát triển nhanh và bền vững đất nước".
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng báo cáo tổng quan về Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và dự kiến Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị.
Căn cứ vào định hướng tổng thể nêu trên, Đề án xác định 8 nhóm định hướng lớn được sắp xếp theo thứ tự ưu tiên như sau:
(1) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng XHCN. Tập trung tháo gỡ các điểm nghẽn cản trở sự phát triển; tạo lập môi trường đầu tư kinh doanh thuận lợi, lành mạnh, công bằng cho mọi thành phần kinh tế;
(2) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển giao, ứng dụng và phát triển mạnh mẽ khoa học và công nghệ, tận dụng tối đa các cơ hội của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư; xây dựng khung chính sách pháp luật về phát triển hạ tầng số, thúc đẩy quá trình chuyển đổi số quốc gia; hoàn thiện thể chế, pháp luật phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực báo chí, xuất bản, điện ảnh, di sản văn hóa;
(3) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý phát triển xã hội bền vững, bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, trọng tâm là pháp luật về bảo hiểm xã hội, việc làm, chăm sóc sức khỏe nhân dân, bảo đảm quyền được tiếp cận với các dịch vụ y tế một cách chất lượng, an toàn, thuận lợi của tất cả người dân; phòng ngừa và ứng phó hiệu quả với dịch bệnh có quy mô tác động lớn; nâng cao chất lượng dân số;
(4) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu quản lý và sử dụng hiệu quả đất đai, tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó, trọng tâm là pháp luật về đất đai nhằm quản lý chặt chẽ, huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực đất đai để phát triển đất nước.
(5) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa; bảo vệ chủ quyền, biên giới quốc gia, giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội, bảo đảm môi trường hòa bình, ổn định để phát triển đất nước;
(6) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu chủ động hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng; nội luật hóa đầy đủ, kịp thời cam kết tại các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, nhất là các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới;
(7) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, dân chủ XHCN và quyền làm chủ của Nhân dân; đề cao vai trò chủ thể, vị trí trung tâm của Nhân dân trong mọi cơ chế, chính sách, pháp luật. Phát huy hơn nữa vai trò nòng cốt chính trị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên, tăng cường giám sát, phản biện xã hội. Hoàn thiện pháp luật để cụ thể hóa đầy đủ quyền con người, quyền công dân theo quy định của Hiến pháp.
(8) Hoàn thiện pháp luật đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam, trọng tâm là tiếp tục đổi mới hoạt động của Quốc hội, hoàn thiện quy trình lập pháp, cơ chế giám sát, quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước; tạo lập khung pháp lý cho sự vận hành của Chính phủ điện tử, hướng tới xây dựng Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; đổi mới, hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với địa bàn nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt; hoàn thiện pháp luật về tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp, về phát hiện, xử lý tham nhũng, tiêu cực, thu hồi tài sản tham nhũng.
Để bảo đảm thực hiện Định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV, Đề án đề ra 3 nhóm giải pháp cụ thể, bao gồm:
(1) Tăng cường năng lực cho các chủ thể tham gia quy trình lập pháp;
(2) Tuân thủ nghiêm trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành luật, pháp lệnh, nghị quyết;
(3) Siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác XDPL.
Cần kế hoạch chi tiết, phân công cụ thể trách nhiệm triển khai thực hiện
Về kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh về một số nội dung chính của dự thảo Kế hoạch như sau:
Thứ nhất, dự thảo Kế hoạch yêu cầu trước ngày 30/11/2021, các cơ quan, tổ chức cần ban hành kế hoạch triển khai thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án, kèm theo yêu cầu về nội dung cụ thể của kế hoạch phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và phạm vi phụ trách của từng khối cơ quan, tổ chức.
Thứ hai, trên cơ sở 137 nhiệm vụ lập pháp cần thực hiện trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV được đề ra trong Đề án, dự thảo Kế hoạch xác định yêu cầu, phân công trách nhiệm và tiến độ cụ thể đối với việc tổ chức nghiên cứu, rà soát để kiến nghị sửa đổi, bổ sung hoặc xây dựng mới các văn bản luật, pháp lệnh, nghị quyết. Kèm theo dự thảo Kế hoạch có 4 phụ lục nêu rõ trách nhiệm của từng cơ quan, tổ chức đối với việc tổ chức nghiên cứu, rà soát, theo dõi, đôn đốc, giám sát việc thực hiện đối với từng nhiệm vụ lập pháp và tiến độ hoàn thành.
Với tinh thần chủ động đi trước một bước, chuẩn bị từ sớm, từ xa, việc nghiên cứu, rà soát đối với các nhiệm vụ lập pháp cần được các cơ quan, tổ chức tập trung triển khai thực hiện và hoàn thành ngay trong những năm đầu của nhiệm kỳ (2022 – 2023) để đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của các năm trong nhiệm kỳ.
"Đây là khối lượng công việc rất lớn và đòi hỏi rất khẩn trương. Do đó, đề nghị Chính phủ, các cơ quan của Quốc hội cần chỉ đạo sát sao, có kế hoạch chi tiết, phân công cụ thể trách nhiệm triển khai thực hiện và quyết liệt đôn đốc, kiểm tra, giám sát để bảo đảm hoàn thành đúng thời hạn, có chất lượng" – ông Hoàng Thanh Tùng nhấn mạnh.
Thứ ba, dự thảo Kế hoạch quy định thời điểm các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội về kết quả nghiên cứu, rà soát kèm theo yêu cầu cụ thể về nội dung báo cáo. Theo đó, đối với các nhiệm vụ lập pháp có tiến độ hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát vào ngày 30/6/2022, cần báo cáo kết quả chậm nhất là ngày 15/7/2022; đối với các nhiệm vụ có tiến độ hoàn thành việc nghiên cứu, rà soát trong năm 2022, 2023, 2024 và 2025, thì báo cáo kết quả chậm nhất là ngày 01/3 của năm tiếp theo. Trường hợp qua nghiên cứu, rà soát thấy cần phải sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới luật, pháp lệnh, nghị quyết thì các cơ quan, tổ chức cần kịp thời đề xuất đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh hằng năm theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật.
Thứ tư, dự thảo Kế hoạch xác định trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức trong việc xây dựng kế hoạch, đề án, phân công tổ chức thực hiện đồng bộ 03 nhóm giải pháp bảo đảm thực hiện Định hướng Chương trình XDPL nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV được nêu tại Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án. Đối với khối các cơ quan của Quốc hội, cơ quan thuộc Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội và Văn phòng Quốc hội, dự thảo Kế hoạch quy định cụ thể các đề án, dự án, chuyên đề và nhiệm vụ cần nghiên cứu, triển khai để thực hiện các nhóm giải pháp nêu trên.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội cho biết, dự thảo Kế hoạch phân công cụ thể trách nhiệm của từng khối cơ quan, tổ chức ở trung ương, các cơ quan của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội, đại biểu Quốc hội và chính quyền địa phương các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương trong việc tổ chức thực hiện Kế hoạch của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; giao Thường trực Ủy ban Pháp luật của Quốc hội là Cơ quan đầu mối tham mưu, giúp Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo dõi việc thực hiện Kết luận của Bộ Chính trị và Đề án; tiếp nhận, tổng hợp báo cáo của các cơ quan, tổ chức để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội và gửi Ban Nội chính Trung ương tổng hợp báo cáo Bộ Chính trị theo quy định.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!