Theo báo cáo của Mỹ, khoảng 1 trong 10 người ở Hoa Kỳ mắc chứng rối loạn ăn uống và kể từ khi đại dịch COVID-19 bắt đầu, con số đó đã tăng lên. Hiệp hội Rối loạn Ăn uống Quốc gia của nước này ước tính gần 29 triệu người Mỹ sẽ mắc chứng rối loạn ăn uống vào một thời điểm nào đó trong đời.
Laura Kester Prakash, một bác sĩ y khoa vị thành niên tại UC Davis Children’s Hospital, đã đưa ra lời khuyên cho những người mắc chứng rối loạn ăn uống.
Rối loạn ăn uống là gì?
Rối loạn ăn uống là tình trạng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng. Nếu không được điều trị đúng cách, chứng rối loạn ăn uống có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng trong ngắn hạn và dài hạn. Mọi người có thể mắc chứng rối loạn ăn uống do các yếu tố di truyền, thể chất, tinh thần và xã hội.
Có ba chứng rối loạn ăn uống phổ biến:
- Chán ăn tâm thần (thường được gọi là chán ăn): Chán ăn liên quan đến những người có trọng lượng cơ thể thấp hơn bình thường so với độ tuổi và chiều cao của họ. Nhiều người mắc chứng biếng ăn có nỗi sợ hãi tột độ về việc tăng cân và hình ảnh cơ thể bị bóp méo.
- Bulimia nervosa (thường được gọi là bulimia): Chứng này bao gồm việc ăn một lượng lớn thức ăn và sau đó ăn bù lại những gì họ đã ăn ngay sau đó. Điều này thường được thực hiện bằng cách khiến bản thân nôn mửa, uống thuốc nhuận tràng hoặc tập thể dục quá mức.
- Chứng cuồng ăn: Những người mắc chứng rối loạn ăn uống vô độ này ăn nhiều thức ăn cùng một lúc (chứng ăn vô độ). Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ cho biết những người mắc chứng rối loạn ăn uống vô độ thường cảm thấy họ không kiểm soát được và sẽ ăn uống vô độ ít nhất một lần một tuần trong ba tháng.
Rối loạn ăn uống được xác định như thế nào?
Chẩn đoán rối loạn ăn uống dựa trên việc xác định sự mất cân bằng năng lượng. Một người bị thiếu năng lượng khi năng lượng cần thiết cho sự phát triển và hoạt động thể chất của họ nhiều hơn những gì họ ăn.
Tuy nhiên, rối loạn ăn uống có thể liên quan đến nhiều thứ hơn là dinh dưỡng. Chúng cũng có thể bao gồm việc tập thể dục quá mức và sử dụng thuốc không đúng cách có thể ảnh hưởng đến quá trình trao đổi chất của một người. Theo thời gian, nếu chứng rối loạn ăn uống vẫn tồn tại, chúng có thể gây tổn hại đáng kể đến sức khỏe và hoạt động thể chất, sinh học và xã hội của một người.
Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn ăn uống là gì?
Có một loạt các rối loạn ăn uống. Điều này có nghĩa là một người mắc một loại hành vi rối loạn ăn uống có thể tiến triển hoặc thay đổi sang các hành vi rối loạn ăn uống khác theo thời gian.
Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn ăn uống bao gồm:
- Giới thiệu những thay đổi nghiêm ngặt về chế độ ăn uống "lành mạnh hơn" để giảm cân. Điều này có thể bao gồm việc chuyển sang chế độ ăn chay, thuần chay hoặc ít chất béo dẫn đến giảm lượng dinh dưỡng đáng kể.
- Rất chú ý đến nhãn thành phần.
- Bắt đầu đếm lượng calo chính xác.
- Cân chính mình nhiều lần trong ngày.
- Ăn khẩu phần nhỏ hoặc ăn trong thời gian dài. Những hành vi này có thể bắt đầu ở những nơi không được quan sát như trường học trước khi chúng xảy ra ở nhà hoặc xung quanh gia đình.
- Hành vi ăn uống bí mật. Những điều này có thể bao gồm việc giấu thức ăn trong các bữa ăn xã giao hoặc không ăn uống cùng gia đình hoặc bạn bè.
- Tập thể dục quá nhiều.
- Đi vệ sinh nhiều lần sau bữa ăn.
- Mặc nhiều lớp quần áo hoặc thay đổi phong cách quần áo.
Rối loạn ăn uống phổ biến như thế nào?
Trong lịch sử, khoảng 10% dân số nói chung mắc một số loại rối loạn ăn uống trong suốt cuộc đời. Tuy nhiên, trong đại dịch COVID-19, các bệnh viện trên cả nước đã chứng kiến số lượng bệnh nhân mắc chứng rối loạn ăn uống tăng mạnh.
Ngoài ra, các bác sĩ đã gặp những bệnh nhân có hành vi rối loạn ăn uống khi mới 12 tuổi. Thật không may, chỉ có một số ít bệnh nhân mắc chứng rối loạn ăn uống được xác định hoặc tìm cách điều trị. Trẻ em và thanh thiếu niên mắc chứng rối loạn ăn uống không được điều trị có thể trở thành người lớn mắc các vấn đề y tế mãn tính và tàn tật liên quan đến ăn uống. Những vấn đề đó có thể đe dọa tính mạng.
Các yếu tố nguy cơ gây rối loạn ăn uống là gì?
Có nhiều yếu tố nguy cơ gây rối loạn ăn uống. Chúng bao gồm:
- Là phụ nữ
- Ở độ tuổi 15-19 (Một số nghiên cứu cho thấy chứng rối loạn ăn uống khởi phát sớm hơn nhiều.)
- Có tiền sử gia đình mắc chứng rối loạn ăn uống
- Trước đây đã ăn kiêng hoặc tỏ ra lo lắng về cân nặng
- Có tiền sử các vấn đề sức khỏe tâm thần khác, như lo lắng và rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
- Biết một thành viên trong gia đình đang cố gắng ăn kiêng hoặc giảm cân
- Trải qua quá trình chuyển đổi như chuyển trường hoặc chuyển nhà mới
- Tham gia các môn thể thao ưu tú hoặc cá nhân (Các môn thể thao đồng đội có xu hướng bảo vệ nhiều hơn.)
- Cần mọi thứ hoàn hảo
- Đấu tranh với các kỹ năng đối phó (Kỹ năng đối phó được phát triển tốt hơn có thể có tác dụng bảo vệ.)
- Khác biệt với bạn bè đồng trang lứa, đặc biệt là trong giai đoạn đầu đời
- Sử dụng các ứng dụng theo dõi thực phẩm tập trung nhiều vào việc đếm lượng calo
- Cảm thấy bị bỏ rơi, có những mối quan hệ được bảo vệ quá mức, xung đột gia đình hoặc có nhiều cuộc trò chuyện về cân nặng hoặc hình dáng
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!