Thành tựu lớn nhất của vaccine viêm gan B là tạo miễn dịch phòng bệnh lên đến 95% và đẩy lùi nguy cơ diễn tiến xơ gan, ung thư gan do viêm gan B.
Đây là thông điệp mà những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực y tế dự phòng, bệnh truyền nhiễm, đặc biệt là bệnh Tiêu hoá - Gan - Mật - Tuỵ đã chia sẻ trong chương trình Tư vấn trực tuyến: “Ung thư gan do viêm gan B & các bệnh đường tiêu hoá: Mức độ nguy hiểm và cách phòng tránh” diễn ra vào tối ngày 11/11, giúp cộng đồng đánh giá đúng, đủ mức độ nguy hiểm của bệnh Viêm gan B, Ung thư gan do viêm gan B để chủ động phòng tránh, phát hiện và điều trị sớm bệnh.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B cao nhất thế giới
Trong buổi tư vấn trực tuyến, BS.TS Vũ Trường Khanh, Trưởng khoa Khoa Tiêu hóa - Gan mật - Tụy, BVĐK Tâm Anh Hà Nội nhấn mạnh: Tỷ lệ nhiễm viêm gan virus B được chia thành 3 vùng dịch tễ gồm tỷ lệ nhiễm thấp dưới 2%, nhiễm trung bình từ 2-8% và nhiễm cao trên 8%. Việt Nam là vùng dịch tễ có người mắc viêm gan B rất cao, trên 8%, có vùng đến 19%. Ước tính nước ta có hàng chục triệu người đang mang virus viêm gan B có thể gây bệnh mạn tính.
Viêm gan thường do nhiễm virus, tình trạng tự miễn dịch và uống nhiều rượu bia. Ba loại viêm gan phổ biến nhất là viêm gan A, B và C do các loại virus khác nhau gây ra, diễn tiến bệnh và con đường lây truyền cũng có sự khác biệt.
Viêm gan A nhiễm trùng cấp tính, thường không kéo dài và tự khỏi. Trong khi viêm gan B, C có thể dẫn đến viêm gan mạn tính. Nếu trẻ sơ sinh mắc viêm gan virus B từ mẹ rất dễ chuyển thành mạn tính và dẫn đến xơ gan, ung thư gan (u gan ác tính). Nếu một người không có bệnh gan mãn tính thì sẽ không có xơ gan, ung thư gan. Viêm gan A thường là bệnh cấp tính nên sẽ hiếm khi dẫn đến xơ gan và ung thư gan. Điều không may mắn là cả virus viêm gan B và C phần lớn diễn tiến thành mạn tính, gây xơ gan, ung thư gan.
Điểm khác biệt tiếp theo giữa các bệnh viêm gan là đường lây truyền. Viêm gan A lây qua đường tiêu hóa, có thể tạo thành vụ dịch có thể gặp ở nhà trẻ. Còn viêm gan B, C lây qua các con đường như: quan hệ tình dục với người bị viêm gan B, dùng chung dụng cụ tiêm chích, lây truyền từ mẹ sang con, bị thương do tai nạn, chẳng hạn như kim đâm hoặc vết thương do sắc nhọn, dùng chung các vật dụng cá nhân có thể tiếp xúc với máu hoặc các chất dịch cơ thể khác (dao cạo râu, bàn chải đánh răng, đồ cắt móng tay...). Tuy nhiên, đối với viêm gan B, C ở giai đoạn cấp tính bệnh diễn tiến rất âm thầm, không có bất kỳ triệu chứng đáng chú ý. Do đó, một số người không biết bản thân mắc bệnh, đến khi phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, diễn tiến thành viêm gan B mạn tính, xơ gan, ung thư gan.
Cũng theo BS.TS Vũ Trường Khanh: “Thời gian trung bình để viêm gan B diễn tiến xơ gan, ung thư gan khoảng 20-30 năm. Đối với trường hợp nhiễm viêm gan virus B, quá trình tổn thương tế bào gan dẫn đến phản ứng viêm khiến các tế bào bị hủy hoại. Lúc này, cơ thể hình thành các tổ chức xơ để phản ứng với tổ chức viêm do chính các tế bào bị virus viêm gan B xâm nhập. Lâu ngày sẽ trở thành xơ hóa, khi xơ hóa mức độ đủ lớn sẽ thành xơ gan, ung thư gan, hoặc có thể dẫn tới các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, hôn mê gan, hội chứng gan thận và tử vong.
Đáng lo ngại, có những người bệnh viêm gan B có thể chưa đến giai đoạn xơ gan đã xuất hiện ung thư gan. Đây là điểm khác biệt giữa viêm gan B với các loại virus viêm gan mạn tính khác, như viêm gan C. Bởi vì, thông thường xơ gan rồi mới chuyển sang ung thư gan, tuy nhiên đối với viêm gan B nhiều người bệnh chưa xuất hiện tình trạng xơ nhưng đã phát hiện ung thư gan.”
Ung thư gan thường có ít triệu chứng trong giai đoạn đầu của bệnh. Khi có biểu hiện như vàng da, đau tức vùng hạ sườn, chướng bụng... là lúc bệnh ở giai đoạn muộn. Ung thư gan có thể gây ra những triệu chứng đầu tiên như tắc nghẽn ống mật, thiếu máu hoặc chảy máu. Có nhiều dấu hiệu cảnh báo khác không đặc hiệu như sụt cân và mệt mỏi. Vì không có xét nghiệm tầm soát ung thư gan nên người bệnh cần nhận biết các triệu chứng sớm để có hướng điều trị kịp thời. Người bệnh chủ quan, phát hiện muộn dẫn đến tỷ lệ tử vong cao.
BS.CKI Bạch Thị Chính nhấn mạnh, tỷ lệ mắc mới và tử vong do ung thư gan đang tăng cao, chặn đứng các tác nhân gây ung thư gan rất cấp thiết.
Tiêm vaccine phòng ngừa viêm gan B và các hậu quả như xơ gan, ung thư gan
BS.CKI Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC chia sẻ: “Việt Nam là một trong các nước có tỷ lệ lưu hành virus viêm gan B cao nhất thế giới. Trong khi đó, viêm gan B rất dễ diễn tiến xơ gan, ung thư gan nên việc chú trọng tiêm chủng vaccine đúng lịch, đủ liều rất quan trọng. Chính gánh nặng bệnh tật lớn nên các chiến lược tiêm chủng đang tập trung để bảo vệ trẻ khỏi viêm gan B sớm ngay từ 24 giờ đầu sau sinh, để đẩy lùi nguy cơ xơ gan, ung thư gan, bảo vệ sức khỏe, tương lai cho trẻ. Mặt khác, việc phòng bệnh bằng cách hạn chế các con đường như truyền máu, quan hệ tình dục không an toàn... là khó thực hiện thành công”.
Virus viêm gan B có thể tồn tại suốt đời. Hiện nay số lượng người mắc viêm gan virus B, ung thư gan do viêm gan B đang không ngừng gia tăng. Để bệnh không còn là nỗi ám ảnh với nhiều người, tiêm chủng càng sớm càng tốt vaccine viêm gan A, B khi đủ điều kiện từ các xét nghiệm rất quan trọng.
Tiêm vaccine là biện pháp tốt nhất và hiệu quả nhất để phòng bệnh viêm gan A, B.
Với thắc mắc của độc giả Mai Lan: “Tại sao phải thực hiện xét nghiệm viêm gan A,B trước khi tiêm vaccine?”, BS.CKI Bạch Thị Chính lý giải: “Đối với trẻ sơ sinh (kể cả trẻ có mẹ bị nhiễm viêm gan B), việc tiêm chủng sẽ không cần xét nghiệm vì vaccine có khả năng bảo vệ 95%. Đối với người lớn, Việt Nam là vùng dịch tễ có nguy cơ cao nên người lớn có thể đã mang mầm bệnh nhưng không biểu hiện triệu chứng, do đó phải cần xét nghiệm. Việc xét nghiệm giúp tìm kháng nguyên (HBsAg) kháng thể (Anti-HBs), nếu trong máu bạn có kháng nguyên nhưng không có kháng thể thì không cần tiêm chủng vì đã nhiễm bệnh, việc tiêm vaccine sẽ không có giá trị hiệu quả.
Mặt khác, nếu xét nghiệm kháng thể cho kết quả dương tính, tức là bạn đã từng bị nhiễm bệnh nhưng không có triệu chứng, vì 90% người lớn tự khỏi bệnh và trong máu có kháng thể chống lại virus viêm gan B thì không cần tiêm vaccine. Tuy nhiên, nếu khi thực hiện xét nghiệm kết quả kháng nguyên âm tính, kháng thể cũng âm tính thì cần phải thực hiện tiêm chủng sớm vì đây là đối tượng có nguy cơ cao bị nhiễm bệnh và chỉ có vaccine mới có thể bảo vệ những đối tượng này trước virus viêm gan B.
BS Bạch Thị Chính nhấn mạnh: “Hệ thống tiêm chủng VNVC với gần 100 Trung tâm trên toàn quốc mở cửa từ thứ 2 đến chủ nhật, mở cửa xuyên trưa không nghỉ với đầy đủ vaccine cho trẻ em và người lớn, đặc biệt vaccine viêm gan A, viêm gan B, viêm gan A+B. Đến với VNVC tất cả Khách hàng đều được miễn phí tiền khám sàng lọc trước tiêm, miễn phí tin nhắn nhắc lịch tiêm, miễn phí lưu giữ lịch sử tiêm, miễn phí bảo quản vaccine trong hệ thống kho lạnh đạt chuẩn quốc tế GSP, miễn phí các tiện ích khác như giữ xe, bỉm tã đủ kích cỡ, nước uống sạch…”
Nhằm hỗ trợ cộng đồng tiêm vaccine đầy đủ, bảo vệ sức khoẻ trước tình hình dịch bệnh nguy hiểm cuối năm đồng thời hỗ trợ kinh tế, giảm bớt áp lực tài chính cho các gia đình, VNVC đang áp dụng rất nhiều chương ưu đãi lớn nhất năm, đặc biệt là vaccine hot, vaccine khan hiếm như ưu đãi giá lẻ nhiều vaccine quan trọng, ưu đãi lên đến 307k/ combo Hô hấp hot, ưu đãi giá vaccine Cúm Tứ giá tiêm càng nhiều, giá càng rẻ... trên toàn hệ thống.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!