Cách đây 51 năm, tại chiến trường Tây Nguyên (Đăk Tô - Tân Cảnh), chiếc xe tăng T59 mang số hiệu 377 Tiểu đoàn 297, Trung đoàn 203, cùng kíp lái gồm 4 anh hùng liệt sĩ đã lập lên một chiến công vang dội, góp phần quan trọng vào thắng lợi của chiến dịch Bắc Tây Nguyên và cuộc tiến công chiến lược năm 1972, tạo đà cho Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Ngày 27/4/2023, UBND huyện Đăk Tô (tỉnh Kon Tum) đã công bố quyết định của Thủ tướng Chính phủ, công nhận xe tăng là Bảo vật Quốc gia. Xuất hiện bên cạnh chiếc xe tăng huyền thoại một mình tiêu diệt 7 xe tăng địch trong một trận chiến, còn có một số nhân vật đặc biệt với những cảm xúc tự hào.
Dưới chân tượng đài chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh, bên cạnh chiếc xe tăng T59 mang số hiệu 377, bà Nguyễn Thị Mạc đang bước đi cùng đôi mắt đẫm lệ, tự hào khi nhìn lên tháp pháo.
Bà cũng chính là vợ của liệt sĩ Nguyễn Nhân Triển - Thiếu úy - Trung đội trưởng Trung đội tăng 3, một trong 4 anh hùng liệt sĩ đã hy sinh trong trận quyết chiến tại căn cứ Đăk Tô - Tân Cảnh - nơi được mệnh danh là "vành đai thép" của địch.
Theo các tài liệu ghi chép, hôm đó là ngày 24/4/1972, Trung đội xe tăng gồm 3 chiếc mang số hiệu 377, 354, 369, cùng Trung đoàn bộ binh 1, Sư đoàn 2 nhận lệnh tấn công căn cứ Đắc Tô 2. Dẫn đầu đội hình, xe tăng 377 vượt qua hoả lực, xông thẳng vào cứ điểm địch, trong khi 2 xe tăng 354 và 369 bị khựng lại do vấp phải hoả lực dữ dội.
Giữa vòng vây của 10 chiếc xe tăng M-41, M-24 của địch, Trung đội trưởng Nguyễn Nhân Triển đã chỉ huy vóng tránh, bắn hạ liên tiếp 7 chiếc tăng M41 của đối phương, trước khi xe tăng 354 và 369 tiếp ứng và tiêu diệt số tăng còn lại nhưng tăng 377 đã bị trúng đạn, bốc cháy.
Chiến công của kíp xe tăng 377 đã góp phần đặc biệt quan trọng vào chiến thắng Đăk Tô - Tân Cảnh nói riêng và Chiến dịch Bắc Tây Nguyên năm 1972 nói chung. 4 liệt sĩ bao gồm: Thiếu uý Trung đội trưởng Nguyễn Văn Triển, lái xe Trần Quang Vịnh và 2 pháo thủ Nguyễn Đắc Lượng và Hoàng Văn Ái đã anh dũng hy sinh. Năm 2009, Chủ tịch nước đã phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang cho các anh và tên tuổi của họ gắn liền với bảo vật quốc gia.
Để bảo quản, phát huy giá trị lịch sử, giáo dục truyền thống đấu tranh anh dũng, uống nước nhớ nguồn ở Đăk Tô, chính quyền địa phương cho biết đang phối hợp với ngành giáo dục để đưa bảo vật vào chương trình giáo dục phổ thông.
Xe tăng 377 cùng kíp chiến đấu đã viết nên bản hùng ca về tinh thần quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh. Tên tuổi của các anh hùng liệt sĩ không chỉ khắc sâu nơi đây, mà còn bất tử trong vô vàn trái tim yêu nước Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!