Sự khác biệt của thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng)
Anh Nguyễn Mạnh Hùng (35 tuổi) đã bắt đầu hút thuốc lá từ 15 năm về trước. Anh Hùng bắt đầu sử dụng thuốc lá đơn giản chỉ từ một thói quen vô thức mỗi khi căng thẳng. Bản thân anh không lường được sự lệ thuộc của bản thân vào thuốc lá cho đến khi anh nhiều lần quyết tâm bỏ thuốc song không thành.
Cho tới khi lập gia đình và vợ anh bắt đầu mang thai, anh Hùng cho biết, anh bắt đầu chuyển sang sử dụng thuốc lá điện tử. "Tôi hiểu thuốc lá gì cũng đều có tác hại cả. Nhưng, việc bỏ thuốc quả thực không dễ dàng…", anh Hùng chia sẻ.
Anh Hùng là một trong số khá nhiều người tiêu thụ thuốc lá hiện nay đang tìm đến những sản phẩm thay thế để hạn chế sự độc hại và tiến tới mục tiêu bỏ thuốc.
Ở thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử không diễn ra quá trình đốt cháy mà dùng sức nóng của nhiệt từ thiết bị điện tử để tạo ra làn hơi. Trong khi đó, thuốc lá điếu truyền thống được đốt cháy để tạo ra khói. Với cơ chế hoạt động khác nhau, mức độ rủi ro của hai loại sản phẩm cho sức khỏe của người tiêu dùng là khác nhau.
Một báo cáo về - Giảm Thiểu Tác hại Thuốc Lá - Bằng Chứng Cập Nhật được công bố tháng 8/2019 của Viện nghiên cứu R Street của Mỹ đã cho thấy, trong số những người hút thuốc hiện tại và những người bỏ thuốc gần đây, người dùng thuốc lá điện tử có nhiều khả năng cai thuốc hơn những người không sử dụng hình thức này, tỷ lệ lần lượt là 65% và 40% và họ cũng có cơ hội thành công cao hơn ở mức tương ứng là 8,2% và 4,8%.
Quản lý thuốc lá thế hệ mới thế nào?
Cho tới nay, Việt Nam chưa ban hành chính sách quản lý cụ thể đối với thuốc lá điện tử và thuốc lá làm nóng. Nhiều ý kiến đồng thuận rằng cần thiết phải xây dựng văn bản pháp luật để quản lý đối với những sản phẩm thế hệ mới này. Dù vậy, xoay quanh chính sách phù hợp vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau.
Có ý kiến đề xuất cả hai loại sản phẩm đều phải được quản lý ngay theo Luật phòng chống tác hại của thuốc lá và Nghị định số 67 của Chính phủ.
Tuy nhiên, thành viên Hiệp hội thuốc lá Việt Nam thì cho rằng vấn đề này cần được "xem xét, cân nhắc kỹ lưỡng hơn". Quan điểm của Hiệp hội, đó là cả thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử cần phải trải qua giai đoạn thí điểm trước khi xây dựng khung pháp lý áp dụng cho dòng sản phẩm thế hệ mới này.
Kinh nghiệm từ một số thị trường nước ngoài, ví dụ như Nhật Bản, đã cho thấy thuốc lá làm nóng khi được tung ra thị trường đã gây sụt giảm nghiêm trọng sản lượng của thuốc lá truyền thống. Tại Việt Nam, ngành thuốc lá truyền thống hiện đang đóng góp cho ngân sách nhà nước mỗi năm khoảng 17 nghìn tỷ đồng. Việc đưa sản phẩm thuốc lá làm nóng vào ngay trong Nghị định 67 dẫn tới quan ngại rằng các công ty thuốc lá nước ngoài ồ ạt đưa thuốc lá làm nóng và thuốc lá điện tử vào thị trường Việt Nam. Điều này sẽ tác động rất lớn tới các doanh nghiệp thuốc lá truyền thống. Các thành viên trong Hiệp hội thuốc lá Việt Nam nhận định rằng ngành thuốc lá truyền thống cần ít nhất 12 tháng chuẩn bị để cạnh tranh với các sản phẩm thế hệ mới, đặc biệt là trong giai đoạn mà tất cả các doanh nghiệp đều đang phải gồng mình đối phó với dịch bệnh COVID-19.
Theo các chuyên gia, trong bối cảnh Việt Nam chưa có quy chuẩn kỹ thuật hay quy định nào về thuốc lá thế hệ mới, việc tham khảo cách quản lý tại các quốc gia khác là cần thiết.
Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá cùng Nghị định 67 khi được xây dựng và ban hành chưa hề tính đến các sản phẩm thế hệ mới. Do đó, khung pháp lý hiện thời chưa tương thích và phù hợp để điều chỉnh các dòng sản phẩm này. Vì vậy, chương trình thí điểm là phương án thận trọng cần thiết cho việc xây dựng một khung pháp lý phù hợp cho các dòng sản phẩm thế hệ mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!