Tại Việt Nam, trình độ ghép tạng đã ngang tầm thế giới khiến cho nhiều bệnh nhân được cứu sống nhưng đấy là về kỹ thuật, còn về số lượng còn rất hạn chế. Bởi số người hiến quá ít, số bệnh nhân chờ được ghép lại ngày càng cao. Thêm nữa, hiện số tạng hiến từ người cho chết não rất ít, chỉ chiếm khoảng 5%. Còn lại phần lớn là từ người cho sống, chủ yếu là thận.
Chính việc thiếu nguồn tạng đã khiến vấn nạn mua bán tạng vẫn tồn tại, thậm chí dưới nhiều hình thức tinh vi. Tình trạng này đã được đề cập trong buổi hội thảo đánh giá những vướng mắc của pháp luật về hiến - ghép mô tạng do Bộ Y tế tổ chức sáng nay (10/11).
Đại diện bệnh viện Trung ương Huế cho biết, trong thời gian qua, nhờ phối hợp với cơ quan công an, đơn vị đã phát hiện hơn 100 hồ sơ làm giả để hợp thức hóa việc cho - ghép thận từ người cho sống.
Các bác sĩ thực hiện một ca ghép tạng
Do nhu cầu cần ghép tạng, cụ thể là thận quá lớn, từ năm 2015, bệnh viện đã bỏ quy định phải cùng huyết thống nhưng vẫn có quy đinh riêng của bệnh viện về tuổi tác và đã lập gia đình. Thế là xuất hiện những tờ đăng ký kết hôn giả.
Tại 5 bệnh viện lớn ở Hà Nội đã có gần 1.500 người được chỉ định ghép gan nhưng không có nguồn, nên họ vẫn đang trong tình trạng nguy hiểm tính mạng.
Theo nhận định của các chuyên gia, giải pháp này nếu có áp dụng chỉ là một trong những giải pháp mang tính chất đối phó với tình trạng mua bán thận. Trong khi việc cho - nhận - ghép theo quy định hoàn toàn dựa trên tính chất nhân văn, nhân đạo.
Dẫu biết rằng giải pháp tăng số tạng hiến từ người cho chết não vừa mang tính nhân văn, sự ra đi của một người có thể cứu sống nhiều người, lan tỏa thông điệp: trao tặng yêu thương - nối dài sự sống. Tuy nhiên, trên thực tế số người hiến mô, tạng sau khi chết não tại các cơ sở y tế vẫn còn quá ít. Trong khi hàng ngày, có hàng chục bệnh nhân chết não do tai nạn giao thông nhưng lại chưa sẵn sàng hiến mô, tạng.
Luật Hiến, lấy ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến, lấy xác có hiệu lực từ 1/7/2007. Nhưng đến nay, đang tồn tại nhiều vướng mắc, ảnh hưởng đến cả việc hiến và ghép tạng.
Rào cản trước tiên liên quan đến thủ tục đồng ý của người thân. Hiện cả nước đã có gần 40.000 người đăng ký hiến tặng mô, tạng sau khi qua đời nhưng thực tế, ngay cả khi có thẻ thì các đơn vị y tế vẫn phải được sự đồng ý của người thân. Thêm nữa, có rất nhiều trường hợp chết não ở các bệnh viện chưa triển khai ghép tạng mà chưa có sự kết nối với các đơn vị thực hiện để tư vấn, truyền thông cũng như thuyết phục người thân của các trường hợp đó.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!