Chỉ riêng phía Bắc đã có hàng chục doanh nghiệp lớn chuyên nhập khẩu đỗ tương. Một đơn vị cho biết, mỗi năm đưa ra thị trường khoảng 30.000 tấn. Theo giấy tờ khai kiểm dịch tại cảng cũng như giao dịch mua bán thì đậu tương đều được ghi là dùng làm nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Thế nhưng thực tế khi về đến kho của doanh nghiệp thì đậu tương được dùng vào rất nhiều lĩnh vực mà không có ghi nhãn.
Từ thông tin này, phóng viên đã về làng làm đậu phụ. Chỉ 1 làng cũng có tới 6 đại lý cung cấp mặt hàng đỗ tương. Tại đây, phóng viên ghi nhận có khá nhiều nhãn hàng của các doanh nghiệp nhập khẩu đỗ tương số lượng lớn. Theo chủ đại lý, bên cạnh đậu tương Mỹ, Canada, Brazil thì đậu tương Trung Quốc có giá cao nhất và làm đậu cũng ngon nhất.
Nhiều làng đã chuyển sang sử dụng máy móc với đỗ tương nhập khẩu số lượng lớn. Mỗi cơ sở có thể dùng đến hàng trăm kg đỗ tương mỗi ngày. Cứ 1 kg đỗ tương sẽ cho ra trên dưới 2 kg đậu phụ. Người dân gần như không có khái niệm gì về biến đổi gene khi trên các bao bì đỗ tương là chữ tiếng Anh GMO.
Theo Thông tư liên tịch số 45 năm 2015 giữa Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Khoa học công nghệ thì ngô, đậu tương biến đổi gene và các sản phẩm bao gói sản xuất từ ngô, đậu tương biến đổi gene nhập khẩu đều phải ghi nhãn biến đổi gene theo hướng dẫn.
Trong khi cây trồng và thực phẩm biến đổi gene vẫn còn là chủ đề tranh cãi về những tác động đối với sức khỏe con người thì minh bạch hóa là điều cấp thiết. Người tiêu dùng có quyền lựa chọn còn với nông dân, nếu minh bạch thì đỗ tương trong nước vẫn có chỗ đứng. 5 năm gần đây, đỗ tương vụ đông miền Bắc đã gần như biến mất.
Theo Cục Bảo vệ thực vật, nhập khẩu đỗ tương biến đổi gene làm thức ăn chăn nuôi không đồng nghĩa với việc có thể làm thực phẩm. Nếu có loại đáp ứng được cho cả hai mục đích này cũng cần cơ quan chức năng công bố và quản lý việc thực hiện dán nhãn theo quy định. Tại các nước cho phép sử dụng sản phẩm biến đổi gene, loại làm thức ăn chăn nuôi và làm thực phẩm được phân định rõ và chênh lệch giá 25-30%.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!