Những chia sẻ bổ ích với nhiều thông tin cập nhật mới nhất về diễn biến nguy hiểm của cúm và các bệnh hô hấp cuối năm đã diễn ra vào tối 14/10 trong chương trình “Cập nhật diễn biến nguy hiểm của cúm và các bệnh hô hấp cuối năm”.
Cúm thường được biết đến là căn bệnh lành tính, triệu chứng diễn tiến ở một người bình thường có thể tự khỏi, giới hạn trong 3-5 ngày. Tuy nhiên, đối với những người có cơ địa đặc biệt; đối tượng có nguy cơ cao như trẻ em, người già, người có bệnh nền, người bị suy giảm miễn dịch, phụ nữ mang thai nếu mắc cúm thì rất dễ diễn tiến nặng. Các biến chứng nguy hiểm có thể kể đến như viêm phổi, viêm tim, viêm cơ tim, viêm não, viêm màng não... có thể gây tử vong và nhiều biến chứng khác. Sự xuất hiện của dịch cúm A từ đầu tháng 6 kéo dài đến nay chứng tỏ hoạt động của virus cúm đang diễn biến hết sức phức tạp dù chưa đến mùa đông. Đặc biệt nguy hiểm khi mùa cúm 2022 đã ghi nhận những biến chứng mới như động kinh, viêm não… rất nặng nề. Nếu người dân không sớm chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa cúm, nguy cơ bùng phát dịch cúm vào thời điểm cuối năm là hoàn toàn hiện hữu với những diễn biến nghiêm trọng khó lường.
Dự phòng cúm mùa ngay từ sớm bằng vaccine
Theo Bác sĩ Lê Thị Trúc Phương, bác sĩ tiêm chủng tại Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC: “Người dân có thể dự phòng cúm bằng 2 biện pháp chính. Thứ nhất, biện pháp dự phòng đặc hiệu bằng vaccine. Đây là biện pháp dự phòng bệnh được đánh giá hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất. Trẻ em và người lớn chỉ cần tiêm vaccine cúm định kỳ hằng năm để củng cố miễn dịch, bảo vệ cơ thể chống lại sự tấn công của virus cúm.
Biện pháp dự phòng cúm không đặc hiệu có thể kể đến như đeo khẩu trang mỗi khi ra khỏi nhà, rửa tay thường xuyên, giữ khoảng cách an toàn với người nghi ngờ nhiễm cúm hoặc có nguy cơ cao mắc cúm, lau chùi vật dụng, các bề mặt trong nhà bằng các chất khử khuẩn, tẩy rửa chuyên dụng, không dùng chung vật dụng cá nhân với người bệnh...”.
Dự phòng cúm mùa bằng vaccine là biện pháp dự phòng được đánh giá hiệu quả, an toàn và tiết kiệm nhất.
Giải thích về quan niệm vì sao người lớn và trẻ em cần tiêm vaccine cúm định kỳ mỗi năm một lần?
BS.CKII Mã Thanh Phong, bác sĩ Khoa Nội tổng hợp, BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh cho rằng, cúm có sự biến đổi các biến chủng rất thông minh khiến miễn dịch con người giảm theo thời gian, xu hướng dịch rất khó dự báo. Cúm phân loại dựa theo cấu trúc của protein bề mặt virus gồm Hemagglutinin (viết tắt là HA hoặc H) và Neuraminidase (viết tắt là NA hoặc N). Hai loại kháng nguyên này thay đổi mỗi năm, tạo nên những tuýp kháng nguyên mới nguy hiểm hơn, đặc biệt gây bệnh nặng cho nhóm người có nguy cơ cao như trẻ em, người có bệnh tim mạch, đái tháo đường, hen suyễn, người đã từng mắc COVID-19… Chính vì vậy, nếu không tiêm vaccine cúm nhắc lại mỗi năm, tất cả mọi người đều có thể nhiễm virus cúm chủng mới của từng năm.
Virus cúm biến đổi liên tục, nếu không tiêm vaccine cúm nhắc lại mỗi năm, mọi người có thể nhiễm virus cúm chủng mới
Còn theo bác sĩ Lê Thị Trúc Phương, việc tiêm cúm trước tháng 10 hằng năm phụ thuộc vào quốc gia đó nằm ở đâu. Nếu lấy mốc là xích đạo, phía trên xích đạo là Bắc Bán cầu. Những quốc gia nằm trong khu vực virus cúm lưu hành tháng 10, 11, 12; do đó người dân cần tiêm trước tháng 10, nghĩa là tiêm trước mùa cúm. Nếu quốc gia đó nằm ở phía dưới xích đạo là Nam Bán cầu, mùa cúm ngược lại rơi vào khoảng tháng 3, 4, 5 hằng năm. Ví dụ, Úc sẽ tiêm cúm trước tháng 3. Tuy nhiên, với Việt Nam là nước nhiệt đới, cúm có 2 đỉnh dịch là tháng 3 và tháng 10 hằng năm. Do đó, WHO khuyến cáo vaccine cúm cần được tiêm nhắc hằng năm, chứ không nhất thiết phải tiêm cúm vào tháng 10.
Những đối tượng nguy cơ cao cần tiêm phòng cúm
Vaccine cúm không chỉ phòng cúm hiệu quả, giảm tỷ lệ tử vong mà còn giúp bảo vệ những đối tượng có nguy cơ cao như: Người bệnh COPD, trẻ nhỏ, phụ nữ có thai,...
Ở người bệnh COPD, thường có những đợt cấp, 50% - 70% là do virus, 30% còn lại là do vi trùng hoặc ô nhiễm không khí gây ra các đợt cấp. Nếu bị cúm sẽ kích hoạt hệ miễn dịch tại đường hô hấp, gây tăng tiết phản ứng tại chỗ, tăng tiết Cytokine, co thắt đường thở, trường hợp nặng phải nhập viện thở máy. Việc tiêm vaccine cúm đầy đủ cho bệnh nhân COPD giúp giảm các cơn cấp và kịch phát từ 40-70%, giảm số đợt bệnh hô hấp cấp, giảm số lần thăm khám, sử dụng thuốc giãn phế quản, steroid toàn thân và giảm số lần nhập viện.
Trẻ em là đối tượng cần tiêm vaccine cúm đầy đủ do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, đặc biệt là trẻ sơ sinh, sinh thiếu tháng, trẻ nhẹ cân….
Theo Bác sĩ Trúc Phương, trẻ nhỏ chưa được tiếp xúc nhiều với môi trường bên ngoài, chưa tiếp xúc với các loại virus, vi khuẩn. Do đó rất dễ mắc cúm và chưa được tiêm vaccine là một yếu tố nguy hiểm cộng thêm. Khi mắc bệnh, trẻ dễ diễn tiến nặng, gặp nhiều biến chứng nguy hiểm; trong đó có các biến chứng mới xuất gần đây như viêm não, tổn thương thần kinh trung ương chỉ sau khoảng 3 đến 5 ngày mắc cúm.
Ở phụ nữ có thai, cúm là tác nhân hàng đầu rất dễ mắc trong thai kỳ, chỉ đứng thứ hai sau bệnh do Toxoplasma, tăng tỷ lệ nhập viện đến 2,4 lần người bình thường. Ngoài ra, phụ nữ mang thai nhiễm cúm có thể gây ảnh hưởng đến trẻ sau khi sinh: Trẻ sinh non, cân nặng sơ sinh thấp, tử vong chu sinh (tử vong ngay trong bào thai, tử vong trong vòng một tháng sau sinh, phải chăm sóc đặc biệt sau sinh, dị tật ống thần kinh, gây bệnh liên quan đến hệ hô hấp). Biến chứng cúm ở phụ nữ mang thai cực kỳ nguy hiểm, các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ mang thai nên tiêm cúm bất cứ thời gian nào trong thai kỳ để bảo vệ mẹ và bé. Tuy nhiên, tốt nhất là nên tiêm 3 tháng giữa và 3 tháng cuối thai kỳ.
VNVC có đầy đủ vaccine phòng cúm cho mọi đối tượng
Kể từ đầu tháng 9/2022 đến nay, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC ghi nhận lượng khách hàng đến tiêm vaccine cúm tăng gấp đôi so với thời điểm tháng 6, 7, 8, con số này tiếp tục tăng trong tháng 10. Sự gia tăng này diễn ra ở mọi độ tuổi gồm trẻ nhỏ, người trưởng thành, người cao tuổi, đối tượng phụ nữ có thai, người có bệnh lý nền (tăng huyết áp, đái tháo đường, tim mạch, thuyên tắc phổi mãn tính - COPD,...), người bệnh ung thư, người suy giảm miễn dịch.
Trong đó nhiều doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức đã chủ động tiêm vaccine cúm cho cán bộ, công nhân viên và người lao động. Số lượng cơ quan, doanh nghiệp nhà nước và tư nhân đăng ký tiêm vaccine cúm chủ yếu nhằm bảo vệ sức khỏe ban đầu cho người lao động, đảm bảo nguồn lực sản xuất và duy trì cung ứng hàng hóa dịp Tết Nguyên đán 2023 sắp tới. Đặc biệt, ngay từ đầu tháng 9 đã có nhiều trường học tại các địa phương cũng đã chủ động liên hệ với VNVC để tiêm vaccine cúm cho học sinh khi vừa quay trở lại trường, chặn đứng nguy cơ bùng dịch, bảo vệ sức khỏe và khả năng học tập cho trẻ và thanh thiếu niên trong những tháng cao điểm cuối năm.
Hệ thống tiêm chủng VNVC hiện có đầy đủ các loại vaccine phòng cúm thế hệ mới nhất cho nhiều đối tượng.
Theo bác sĩ Lê Thị Trúc Phương, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC hiện đang có đầy đủ các loại vaccine cúm tứ giá thế hệ mới nhất cho trẻ em và người lớn. Với gần 100 trung tâm khắp cả nước, VNVC là hệ thống trung tâm tiêm chủng vaccine cho trẻ em và người lớn hàng đầu Việt Nam về cả quy mô và uy tín, chất lượng. VNVC có hệ thống 4 tổng kho lạnh và gần 100 kho lạnh đạt chuẩn quốc tế GSP và dây chuyền lạnh (Cold Chain) tại tất cả các trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc, có khả năng bảo quản cùng lúc lên đến 200 triệu liều vaccine tại cùng một thời điểm. Với hệ thống xe lạnh, thiết bị vận chuyển vaccine chuyên dụng cùng đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng tại chỗ ở tất cả các VNVC địa phương trên khắp các tỉnh thành đã giúp VNVC có thể lập những “trạm tiêm lưu động" ngay tại các cơ quan, doanh nghiệp, trường học… đảm bảo tiêm chủng nhanh chóng, quy trình an toàn, tiết kiệm thời gian, không gián đoạn chất lượng lao động và học tập.
Cùng với cam kết cung ứng đầy đủ vaccine cho trẻ em và người lớn, kịp thời phòng bệnh bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước sự bùng phát của cúm có thể nghiêm trọng hơn vào mùa thu đông năm nay, Hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC mang đến chương trình ưu đãi giá lớn nhất năm vaccine cúm thế hệ mới Vaxigrip Tetra (Pháp) cho tất cả các nhóm khách hàng, kể cả khách hàng tiêm lẻ, tiêm theo nhóm, đặc biệt ưu đãi giá hấp dẫn cho các cơ quan, doanh nghiệp, trường học… với số lượng từ 10 người trở lên. Ngoài vaccine cúm Vaxigrip Tetra, VNVC cũng đang ưu đãi giá hàng loạt vaccine đang khan hiếm trên toàn hệ thống.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!