Đồng bằng sông Cửu Long có hệ thống sông ngòi dày đặc. Chính vì vậy, ghe xuồng luôn giữ một vị trí vô cùng quan trọng. Những phương tiện thủy ấy đã trở thành nét văn hóa độc đáo của người dân phương Nam. Ngày nay, khi những tuyến đường bộ thông suốt, mật độ tàu ghe trên sông thưa dần cũng đồng nghĩa có rất nhiều phương tiện thủy của năm xưa đang dần mai một.
Trăn trở với việc giữ hồn cho sông quê biển cả, một người đàn ông quê ở Bến Tre đã dành hết phần tiền chi tiêu cá nhân của mình trong suốt 30 năm ròng để đầu tư cho bộ sưu tập ghe xuồng độc đáo.
Chiếc ghe hàng của thương hồ chợ nổi Cái Răng, dù không được tạo nên bởi đôi tay thợ mộc chuyên nghiệp nhưng nó chính xác, tỉ mỉ và đẹp đến từng chi tiết.
Đây cũng không phải là những sản phẩm đơn lẻ, vì ông chủ của nó sở hữu cả một bộ sưu tập hàng trăm mẫu, gồm tàu biển đánh bắt và các loại ghe xuồng đặc trưng Nam bộ, từ xuồng ba lá, xuồng câu, đến ghe hàng, ghe tam bản… Mỗi sản phẩm gắn với một giai đoạn, ngành nghề và gắn với ký ức của người làm ra chúng.
Mái chèo nhỏ xíu nhưng mà y như thật. Điều đặc biệt, ở đây có những phương tiện giao thông thủy chỉ tồn tại trong ký ức của những người cao tuổi.
Một phần bộ sưu tập ghe xuống độc đáo của nghệ nhân Nguyễn Văn Léo.
Ông không chỉ mô phỏng hơn 100 mẫu xuồng ghe Nam bộ mà còn hiểu rõ về chúng qua từng dị bản. Như những chiếc vỏ lãi này, người am hiểu chỉ cần nhìn phần mũi, sẽ biết ngay đâu là sản phẩm của An Giang, Kiên Giang, đâu là phương tiện miền Cà Mau, Miệt Thứ.
Nghệ nhân Nguyễn Văn Léo kể, do nhà nghèo nên hồi 15 tuổi đã theo cha đi biển. Hơn 40 năm theo nghề, 30 năm làm tài công, đến nay đã 70 tuổi, ông vẫn dành trọn niềm đam mê với sông quê, biển cả.
Vì thế, mỗi phương tiện dù hình dáng có khác nhau theo mục đích sử dụng hay đặc điểm ngư trường, ông cũng nhớ như in như khắc. Ông đóng ghe xuồng bằng tâm huyết và chỉ bán cho những ai có cùng đam mê. Ông chia sẻ muốn làm bộ sưu tập này để thế hệ trẻ Nam bộ biết để sau này tìm hiểu.
Giờ đây, du khách vẫn có thể trải nghiệm đi ghe xuồng khi đến với những khu du lịch miền Tây. Ngoài ra, tầm 6h-8h hàng ngày, du khách có thể đến Chợ nổi Cái Răng (Cần Thơ) để tận mắt chứng kiến cuộc sống buôn bán nhộn nhịp như thế nào trên những ghe thuyền mưu sinh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!