Thông tin trên vừa được chia sẻ trong chương trình "Vô sinh nam có phải yếu sinh lý? Nguyên nhân & phương pháp điều trị" do Đài Truyền hình Việt Nam và Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phối hợp tổ chức tối ngày 6/12/2023. Chương trình có sự tham gia tư vấn của ThS.BS Lê Đăng Khoa, Trưởng đơn vị Nam học - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh, bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện - Khoa Nam học - Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa BVĐK Tâm Anh TP. Hồ Chí Minh, BS.CKI Cao Tuấn Anh - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh Hà Nội, Nguyễn Huy Hoàng - Trung tâm Hỗ trợ sinh sản BVĐK Tâm Anh Hà Nội.
Theo thống kê của Bộ Y tế, Việt Nam có khoảng một triệu cặp vợ chồng vô sinh, trong đó nguyên nhân đến từ người chồng chiếm 40%, tương đương người vợ. Môi trường sống ô nhiễm, thói quen sinh hoạt không lành mạnh như lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá, lười vận động dẫn đến thừa cân béo phì, tự ý sử dụng testosterone trong tập thể thao, làm việc trong môi trường tiếp xúc với nhiệt độ cao hoặc hóa chất độc hại thường xuyên... khiến tình trạng này ngày càng trẻ hóa, với khoảng 50% trường hợp xảy ra ở cặp vợ chồng dưới 30 tuổi.
Theo BS.CKI Cao Tuấn Anh, các trường hợp vô sinh hiếm muộn có nguyên nhân từ người chồng rất đa dạng, gồm các vấn đề về sản xuất tinh trùng (giãn tĩnh mạch tinh, tinh hoàn ẩn, teo tinh hoàn...); nhiễm trùng đường sinh dục; các vấn đề rối loạn tình dục hoặc xuất tinh (rối loạn cương, xuất tinh sớm, xuất tinh ngược dòng); dị tật bẩm sinh; bất thường nhiễm sắc thể (hội chứng Klinefelter, mất đoạn AZF, tinh trùng dị dạng); suy giảm nội tiết; mãn dục; nhiễm bệnh lây qua đường tình dục như lậu, giang mai; ung thư tinh hoàn; ung thư dương vật…
Ngoài ra, stress, căng thẳng, lo âu kéo dài cũng góp phần gây ra tình trạng hiếm muộn, giảm hiệu quả điều trị hỗ trợ sinh sản. Theo bác sĩ Tuấn Anh, qua thực tế điều trị lâm sàng, quan sát xã hội, bác sĩ nhận thấy có nhiều quý ông vô sinh, hiếm muộn do căng thẳng kéo dài. Vốn được xem là phái mạnh nhưng những bất thường trong vấn đề tình dục và cơ quan sinh sản dễ khiến nam giới tự ti, giảm ham muốn tình dục, từ đó giảm cơ hội thụ thai. Áp lực sinh con, công việc, chi phí điều trị khiến các quý ông tìm đến rượu bia, thuốc lá… Điều này gây ra vòng xoắn bệnh lý, khiến vấn đề có con càng thêm khó khăn.
Tuy nhiên, số đông bệnh nhân còn thụ động trong vấn đề thăm khám sức khỏe sinh sản. Nhiều bệnh lý không bộc lộ triệu chứng, nam giới vẫn có sức khỏe tình dục bình thường, thể lực sung mãn, thậm chí bản lĩnh chăn gối dồi dào nên không tin mình vô sinh. Hầu hết trường hợp phát hiện bệnh sau khi nỗ lực thụ thai không thành công. Một số người có thể nhận biết được các triệu chứng nhưng e ngại, sợ bị đánh giá nên trì hoãn thăm khám, dẫn tới hiếm muộn nhiều năm. Nhiều trường hợp chỉ đến bệnh viện khi tình trạng đã trở nặng, khiến điều trị khó khăn, mất nhiều thời gian và tốn kém chi phí.
Theo BS.CKI Cao Tuấn Anh, số đông nam giới vô sinh vẫn thụ động trong vấn đề thăm khám sức khỏe sinh sản.
Theo ThS.BS Lê Đăng Khoa, các nghiên cứu chỉ ra quần thể nam giới có vấn đề về sức khỏe tình dục và sức khỏe sinh sản dễ mắc các bệnh mạn tính như cao huyết áp, tiểu đường, nguy cơ ung thư cao hơn so với người khỏe mạnh. Một số bệnh lý có liên quan đến rối loạn chuyển hóa như tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn lipid máu, béo phì…, có ảnh hưởng đến trục hạ đồi - tuyến yên - tinh hoàn, làm suy giảm khả năng sinh tinh, ảnh hưởng chất lượng tinh trùng hoặc hệ thống mạch máu tại dương vật, gây rối loạn cương, từ đó giảm cơ hội đậu thai.
Vì vậy, nam giới có dấu hiệu suy sinh dục như da sạm; lông, tóc rụng nhiều; cơ bắp giảm sức mạnh; mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục; có vấn đề về tình dục như rối loạn cương, xuất tinh sớm; tinh dịch ít đi, có máu, mùi hoặc màu sắc đặc biệt; hoặc tiền sử bị quai bị, chấn thương vùng sinh dục, phẫu thuật vùng chậu; nhiễm bệnh lây qua đường tình dục; chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi không hợp lý; làm việc trong môi trường hóa chất độc hại… dù chưa kết hôn vẫn nên đi khám tầm soát sức khỏe tổng quát và nam khoa định kỳ để sớm nhận biết các bất thường.
Theo ThS.BS Lê Đăng Khoa, nam giới nên chủ động khám tầm soát sức khỏe tổng quát và nam khoa định kỳ để sớm nhận biết các bất thường.
Thông qua thăm khám lâm sàng, hỏi tiền sử bệnh, các xét nghiệm nội tiết, tinh dịch đồ, phân tích di truyền, siêu âm bìu, bác sĩ có thể chẩn đoán xác định nguyên nhân vô sinh nam và đưa ra phác đồ điều trị phù hợp với từng cá thể.
Theo bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng, hiện nay với sự phát triển của y học, những phác đồ mới, phương pháp mới và thuốc mới được đưa vào điều trị, phần lớn các nguyên nhân gây vô sinh nam có thể chữa được. Người bệnh có thể làm thụ tinh ống nghiệm dù lượng tinh trùng rất ít. Thậm chí nhiều nam giới vô tinh (không có tinh trùng trong tinh dịch), vô sinh nhiều năm vẫn có cơ hội làm cha bằng chính tinh trùng của mình.
Trong đó phải kể đến kỹ thuật vi phẫu trích mô tinh hoàn tìm tinh trùng (micro-TESE). Tại IVF Tâm Anh, dưới hệ thống kính vi phẫu có khả năng mổ 3D, với độ phóng đại lên đến 30 lần, bác sĩ dễ dàng quan sát và truy tìm chính xác những ống sinh tinh tiềm năng của người bệnh mà ít gây tổn thương mô tinh hoàn, rút ngắn thời gian phẫu thuật, hạn chế biến chứng. Mẫu thu sau đó được chuyển đến phòng labo hiện đại. Các chuyên viên phòng lab lọc rửa mẫu, soi dưới kính hiển vi đảo ngược có độ phóng đại hơn 200 lần, nhằm truy bắt những tinh binh có chất lượng tốt cả về hình thái và động học để thực hiện thụ tinh.
Thống kê tại IVF Tâm Anh cho thấy, kỹ thuật micro-TESE đã giúp hơn 70% nam giới vô tinh tìm được tinh trùng, cho kết quả IVF tương đương tinh trùng lấy trong tinh dịch. Các kỹ thuật tiên tiến khác như tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI), đông tinh số lượng ít, trữ đông phôi dài hạn, xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (sàng lọc phôi) cũng giúp nam giới vô sinh có cơ hội được làm cha chính chủ.
Với sự phối hợp khám chữa bệnh đa chuyên khoa linh hoạt; kết hợp điều trị vô sinh hiếm muộn toàn diện theo chiến lược "kiềng 3 chân" gồm vô sinh nữ, vô sinh nam và phòng lab hiện đại, IVF Tâm Anh đã mang lại kỳ tích cho hàng nghìn cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn lớn tuổi, mong con nhiều năm, vợ suy giảm buồng trứng, chỉ số AMH gần như "chạm đáy", chồng không có tinh trùng, kèm nhiều bệnh lý phức tạp được có con. Năm 2022, IVF Tâm Anh tiếp nhận và điều trị với 70% là các ca bệnh khó, thu được tỷ lệ IVF thành công đạt tới 68,5%.
BS Nguyễn Huy Hoàng chia sẻ các kỹ thuật hiện đại giúp nam giới vô sinh được làm cha "chính chủ".
Theo bác sĩ Đoàn Ngọc Thiện, một sai lầm trong cải thiện bản lĩnh phái mạnh mà nhiều người mắc phải là tự ý sử dụng các sản phẩm không rõ nguồn gốc, không uy tín, đặc biệt là các loại thuốc hỗ trợ cấp tốc để kéo dài thời gian quan hệ. Bác sĩ lưu ý, một số loại thuốc có thể chứa thành phần testosterone, khi sử dụng có thể làm tăng ham muốn tình dục, cải thiện khả năng quan hệ nhưng vẫn làm ức chế quá trình sinh tinh tại tinh hoàn, dẫn tới hiếm muộn. Vì vậy khi có nhu cầu điều trị, nam giới nên thăm khám tại các cơ sở y tế có uy tín, sử dụng thuốc đảm bảo nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, có kiểm định chất lượng để đảm bảo an toàn.
BS Đoàn Ngọc Thiện cảnh báo nguy cơ biến chứng khi tự ý sử dụng thuốc hỗ trợ kéo dài thời gian quan hệ
Các chuyên gia khuyến cáo, sau một năm sinh hoạt tình dục đều đặn 2-3 lần mỗi tuần (với cặp đôi có vợ trên 35 tuổi là 6 tháng) nhưng không có con, vợ chồng nên đi khám sức khỏe sinh sản và điều trị càng sớm càng tốt. Tuổi càng cao, khả năng sinh sản của cả nam và nữ giới càng giảm, số lượng và chất lượng tinh trùng, trứng dần suy yếu. Điều này không chỉ gây khó khăn trong điều trị, tăng chi phí mà còn tăng nguy cơ đột biến, bất thường di truyền, các bệnh lý trong thai kỳ, sảy thai, lưu thai, trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh...
Để đề phòng rủi ro vô sinh, hiếm muộn, nam giới nên bỏ hút thuốc lá; hạn chế hoặc kiêng bia rượu, không sử dụng các chất kích thích; tránh căng thẳng; thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao duy trì cân nặng hợp lý. Nếu có bất thường về vấn đề xuất tinh, rối loạn khả năng tình dục, dị tật cơ quan sinh sản không nên trì hoãn điều trị, tránh trường hợp bệnh diễn tiến nghiêm trọng và gây ra các biến chứng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!