Nhà báo Phạm Quốc Toàn (thứ ba từ trái sáng) cùng những người bạn trong một buổi tọa đàm.
Bước sang tuổi 75, nhà văn, nhà báo Phạm Quốc Toàn, nguyên Phó Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam vẫn thể hiện một bút lực dồi dào, văn phong đa dạng, sâu sắc. Phạm Quốc Toàn có thế mạnh ở nhiều thể loại khác nhau. Từ chính luận, phê bình, tiểu luận, truyện ngắn, tiểu thuyết nhưng không thể phủ nhận, bút ký luôn là một thế mạnh rất riêng của ông. "Cõng bà đi mở đất" cuốn sách mới nhất của Phạm Quốc Toàn thêm một lần nữa minh định lại điều đó.
Nhà báo Phạm Quốc Toàn trong một cuộc trò chuyện với Nhà báo lão thành Phan Quang.
Rất nhiều thương nhớ trong "Cõng bà đi mở đất". Bốn mươi bày bài viết là bốn mươi bày câu chuyện, bốn mươi bảy lát cắt chất liệu cuộc sống. Nhiều lĩnh vực của đời sống, thời cuộc, vấn đề kinh tế, xã hội được tác giả gửi gắm trong gần ba trăm trang sách. Có thể nhận thấy, đề tài, mạch chuyện, địa điểm không giống nhau, nhưng bằng thể viết ký cộng với sự tinh khéo của người làm nghề lâu năm, nhà văn Phạm Quốc Toàn đã dẫn dắt người đọc dõi theo các câu chuyện trong một sự liền mạch nhất quán.
Sự lôi cuốn của "Cõng bà đi mở đất" chính là sự phối ngẫu, đan xen, quyện hòa giữa báo chí và văn học, giữa lấp lánh ngôn từ cảm xúc và sự tươi mới của các câu chuyện thời cuộc, mang đầy tính thời sự. Tác giả đã biến những đề tài tưởng như cũ, tưởng như khô khan thành những câu chuyện kể liền mạch, hấp dẫn và lôi cuốn. Đó cũng bởi tác giả đã khéo léo "nhờ" bút ký, một thể loại thực sự phù hợp để chuyển tải.
"Cõng bà đi mở đất" là tập sách mới nhất của Nhà báo Phạm Quốc Toàn
Qua một số cuốn như: "Từ bến sông Nhùng" (Tiểu thuyết- NXB Văn hóa – Văn nghệ, 2019) "Khúc hát sông Ngàn" (NXB Văn học, 2021), "Đời và Nghề" (NXB Văn học, 2013), "Hoa Bằng Lăng" (NXB Hội Nhà văn, 2021)... không khó để nhận ra nét đặc trưng thực sự đáng quý của người cầm bút, đó là sự dung dị.
Văn chương Phạm Quốc Toàn thật, lắng sâu, để lại nhiều dư ba phong vị sau mỗi câu chuyện kể. Như ai đó đã từng nói: "văn là người", điều này rất đúng với nhà văn Phạm Quốc Toàn. Một con người bình dị, nghĩa tình sau trước. Nhiều nhà văn, nhà báo tên tuổi đã không tiếc thời gian vàng ngọc, gặp gỡ ông để chuyện trò, đàm đạo văn chương, thế sự. Để có được sự thương quý đó, trong một quãng thời gian dài, thực xứng với tính cách và con người của Phạm Quốc Toàn: Chân thật, nghĩa tình, chung thủy.
Nhà báo Phạm Quốc Toàn cùng Nguyên Phó Trưởng ban Thường trực Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Hồng Vinh
Tôi đọc rất nhanh cuốn sách thứ 23 "Cõng bà đi mở đất" của nhà văn, nhà báo Phạm Quốc Toàn. Mở đầu bằng câu chuyện sống động về người lính Cụ Hồ, sau khi rời quân ngũ, bằng cái tâm trong sáng, nghị lực lớn lao cùng sự nhạy cảm thời cuộc đã vươn lên gây dựng một cuộc sống mới, một cuộc "mở đất" cho chính bản thân mình. Tiếp đó là những bút ký như: "Anh hùng cá biển" văn phong đậm chất Nam Bộ, đúng với tính cách, con người và vùng đất mà tác giả đề cập đến.
Một số nhà báo lão thành được Phạm Quốc Toàn phác họa sắc nét như: Nhà báo Phan Quang trong bài "Thiếu báo xuân coi như thiếu Tết", nhà báo Xuân Thủy trong "Suối reo lên cho lòng ta reo", nhà báo Trần Bá Lạn trong "Đóa hoa ngát hương", nhà báo Kim Toàn trong "Cuộc đọ sức ở Trường Sơn", nhà báo Nguyễn Hồng Vinh trong "Cây chính luận làm thơ"... Không quá dài dòng, chỉ là những ký họa điểm xuyết nhưng các nhân vật hiện lên qua trang viết đều đầy đủ, mang được nét riêng không trộn lẫn.
Cùng người em, người đồng nghiệp thân quý, nhà báo Hồ Quang Lợi
Những bút ký như: "Viên ngọc đỏ tươi", "Côn Đảo, Trường học lớn", "Tây Yên tử"... đậm chất văn chương, đọc thực sự rất vào. Tôi nghĩ có được điều đó cũng một phần, những câu chuyện ông kể luôn tươi mới, cảm xúc và gần gũi. Đọc nó, có cảm giác như ta được trở lại một vùng đất mà ta đã từng có may mắn đi qua, như được bắt gặp lại, chạm vào rất nhiều kỷ niệm cũ.
Nhà văn, nhà báo Phạm Quốc Toàn từng tâm sự: "Nghiệp báo chí – văn chương đã thành máu thịt. Còn sức khỏe, trái tim còn đập thì tôi còn đọc, còn đi và còn viết". Mùa xuân, khởi đầu cho một hành trình mới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!