Tại một buổi sinh hoạt của của hội nông dân phường Hưng Trí, thị xã Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh, nội dung tuyên tuyền về lợi ích của bảo hiểm y tế được lồng ghép vào phần cuối chương trình. Thế nhưng vừa mới nghe tuyên truyền xong, vẫn có bà con không muốn mua bảo hiểm y tế.
Không được miễn giảm là một trong những lý do khiến nhiều người dân ở Kỳ Anh không tham gia bảo hiểm y tế. Nhất là những xã vừa thoát nghèo, tức là những chính sách hỗ trợ về bảo hiểm y tế cũng không còn. Ngoài ra còn muôn vàn lý do khác nhau. Ở xã Kỳ Lợi, tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế chỉ đạt 76%, thấp nhất toàn tỉnh.
Câu chuyện tương tự cũng được ghi nhận ở xã Nghĩa Phúc, huyện Tân Kỳ, Nghệ An. Hai vợ chồng ông Trương Văn Làm được hưởng bảo hiểm diện thân nhân do con trai lớn đi nghĩa vụ quân sự. Cô con gái hai nghỉ học, không được bố mẹ mua bảo hiểm. Ông cho biết, sau khi con trai ra quân, ông cũng không có ý định mua bảo hiểm y tế cho ai trong gia đình.
Tại xã Nghĩa Phúc, trước năm 2021, có 8 xã thuộc diện đặc biệt khó khăn theo chương trình 135. Nhờ được hỗ trợ từ ngân sách, tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế lên đến 95%, với gần 5000 nhân khẩu được hỗ trợ. Tuy nhiên hiện tại, tỷ lệ này chỉ còn 86%.
Theo số liệu của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, tính đến hết tháng 9 cả nước đã có hơn 91.700 nghìn người tham gia bảo hiểm y tế, tăng 672 nghìn người so với năm ngoái.
Dự kiến đến cuối năm nay, số người tham gia bảo hiểm y tế có thể đạt trên 93%. Con số này vượt kế hoạch mà Chính phủ đặt ra là nhờ sự sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là do đưa tỷ lệ tham gia bảo hiểm vào tiêu chí nông thôn mới, tiêu chí hoàn thành nhiệm vụ của các Đảng bộ, chính quyền. Tuy nhiên vẫn còn những tỉnh tỷ lệ tham gia bảo hiểm dưới 90%, đặc biệt Bạc Liêu mới gần 83% và Bình Dương, Gia Lai, Quảng Bình, Bình Phước xấp xỉ 90%.
Các chuyên gia phân tích: người dân đa phần đều hiểu về lợi ích của bảo hiểm y tế nhưng không muốn mua vì ở một số xã đạt tiêu chí nông thôn mới, người dân không được cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí hoặc chỉ được hỗ trợ một phần.
Cần có chính sách hỗ trợ người tham gia bảo hiểm y tế
Một số đối tượng được hỗ trợ từ một phần cho đến toàn bộ chi phí mua thẻ bảo hiểm y tế như là hưu trí, gia đình có công, hộ nghèo, cận nghèo... Nếu không được hỗ trợ, 1 tấm thẻ bảo hiểm y tế có giá trị sử dụng 1 năm có giá khoảng hơn 900 nghìn đồng, nếu mua theo hộ gia đình, thì từ thành viên thứ 2 trở đi sẽ được giảm.
Số tiền không quá lớn song với mức sống ở các khu vực còn khó khăn, nếu như phải mua thẻ bảo hiểm y tế cho cả gia đình thì cũng là một vấn đề khiến bà con phải đắn đo. Chính vì thế những người làm chính sách bảo hiểm tại các địa phương đã có những phương án, đề xuất, để hỗ trợ tốt nhất cho người dân tham gia bảo hiểm y tế.
Để nâng cao tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, theo lãnh đạo các địa phương, cần dựa vào đội ngũ cán bộ cơ sở. Họ là người gần dân, hiểu hoàn cảnh của từng gia đình, thậm chí là hiểu tính cách của từng người dân, để có biện pháp tư vấn phù hợp. Nhưng tuyên truyền, vận động được các tư vấn viên gọi là "mưa dầm thấm lâu", chưa thể có hiệu quả trong ngày một ngày hai.
Nỗ lực nâng cao tỷ lệ tham gia bảo hiểm y tế
Đều đặn hàng tháng, bà Trương Thị Anh, Phó Chủ tịch Hội đồng nhân dân phường Hưng Trí lại đến gặp từng người dân sắp hết hạn thẻ bảo hiểm y tế, để nhắc nhở, tư vấn cho họ tiếp tục mua thẻ. Với cách nói chuyện gần gũi, nữ cán bộ thường nhận được sự đồng thuận của bà con.
Tại xã Nghĩa Phúc, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An, nhiều người dân là đồng bào dân tộc thiểu số. Những buổi tuyên truyền, nhiều người đến nghe nhưng chưa chắc đã hiểu hết. Cán bộ tuyên truyền phải vận dụng nhiều biện pháp khác nhau.
Riêng tại xã Nghĩa Phúc, số nhân khẩu ra khỏi diện được hỗ trợ kinh phí mua thẻ bảo hiểm y tế sau khi chương trình 135 kết thúc là 5000 người. Sau 2 năm vận động, một tỷ lệ đáng kể trong số này đã tự bỏ tiền để mua thẻ bảo hiểm y tế. Nhưng theo các cán bộ địa phương, việc vận động, tuyên truyền dù tích cực đến mấy thì cũng không thể hiệu quả bằng việc, người dân tự trải nghiệm lợi ích của tấm thẻ bảo hiểm y tế. Đó là khi không may ốm đau, bệnh tật, họ được chi trả từ vài chục cho đến 100% kinh phí khám, chữa bệnh.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!