Trong những năm gần đây, xu hướng tìm lại và sử dụng những chất liệu truyền thống đã được ứng dụng rất nhiều trong đời sống. Có rất nhiều loại hình nghệ thuật truyền thống, trong đó có nghệ thuật vẽ tranh dân gian được các bạn trẻ tìm về và phát triển để ứng dụng trong đời sống đương đại, một trong số đó có họa sĩ trẻ 9x Nam Chi.
Ngay từ nhỏ, khi được tiếp xúc với bức tranh Quan Âm trong sách giáo khoa, Nam Chi đã có cảm tình với dòng tranh dân gian. Sau khi thực hiện được ước mơ thi đỗ vào trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội, được tiếp xúc nhiều hơn với tranh dân gian, Nam Chi đã đi sâu hơn vào con đường tìm hiểu và vẽ lại các dòng tranh này, khởi đầu là tranh Hàng Trống và sau đó là dòng tranh Kim Hoàng.
Nói về quá trình đến với dòng tranh dân gian, Nam Chi đã trải qua không ít khó khăn và trở ngại. Nam Chi chia sẻ:" Khi theo đuổi dòng tranh dân gian thì trở ngại lớn nhất của tôi là việc đi tìm tư liệu của tranh dân gian. Thực sự việc đi tìm tư liệu rất khó, bởi vì tư liệu về tranh dân gian rất ít. Tôi đã phải đi tìm ở các bảo tàng, các hiệu sách cũ với hy vọng tìm được những cuốn sách viết về tranh dân gian nhưng trong một thời gian dài tôi đã không thể tìm ra được. Và thực sự tôi cảm thấy mình rất may mắn, trong một lần đến nhà một người bạn thì tôi đã thấy cuốn sách mà tôi tìm kiếm bấy lâu đang ở nhà của người bạn đó. Tôi đã mua lại cuốn sách của bạn tôi, từ đó tôi đã tìm hiểu và thực hành vẽ tranh dân gian. Khi tiếp cận với dòng tranh dân gian, tôi thấy vẻ đẹp của tranh dân gian không chỉ nằm ở màu sắc, đường nét mà sâu thẳm trong từng bức tranh là vẻ đẹp của ý nghĩa, lời cầu chúc, quan niệm sống, thậm chí đó là những bài học quý giá mà thế hệ trước gửi gắm vào bức tranh để truyền đạt lại cho thế hệ sau".
Khi nhắc đến tranh dân gian người ta hay nhắc đến tranh Kim Hoàng và tranh Hàng Trống. Đây là hai dòng tranh đặc trưng của người Hà Nội xưa. Mỗi dòng tranh lại có đặc thù và đặc tính riêng biệt, như với dòng tranh Hàng Trống thì đặc sắc nhất là kỹ thuật "vờn màu" để tạo khối cho tranh. Khi nhìn vào một tác phẩm tranh Hàng Trống ta sẽ thấy tổng quan bức tranh có độ sáng tối, mặc dù tranh Hàng Trống được vẽ trên mặt giấy 2D nhưng lại thể hiện được chiều sâu như một bức tranh 3D.
Nam Chi cho biết: "Kỹ thuật vờn màu là một kỹ thuật rất khó thực hiện, tôi đã phải luyện kỹ thuật này trong thời gian gần hai năm. Tôi đã phải luyện đi luyện lại rất nhiều lần, lúc đầu khi kỹ thuật của mình chưa sâu làm cho độ chuyển màu giữa đậm và nhạt chưa có, khi đó tranh của tôi bị bết màu. Ngoài luyện tập tôi phải tìm hiểu cả về chất liệu màu, từ đó thay đổi loại màu và bút vẽ cho phù hợp. Ví dụ như bút lông tôi phải dùng loại bút vuông, có độ lông dày để khi chấm một bên nước, một bên màu có thể hòa chung hai chất liệu này với nhau để khi vẽ tạo nên độ sáng tối thích hợp".
Còn với tranh Kim Hoàng thay vì dùng kỹ thuật "vờn màu", người họa sĩ có thể thoải mái thả hồn vào từng bức tranh với những mảng màu tùy vào cảm hứng để sáng tác. Tuy nhiên việc đưa những mảng màu ngẫu nhiên vào tranh cũng có quy luật riêng. Nhờ vào phương pháp đưa mảng màu ngẫu nhiên đó mà tranh Kim Hoàng tạo ra được cảm xúc riêng biệt đến với người xem.
Bảo tồn và phát triển tranh dân gian là điều mà họa sĩ Nam Chi mong muốn nhất. Là một người trẻ Nam Chi cảm thấy nếu chỉ dừng lại ở việc bảo tồn thì chỉ một số ít tác phẩm tranh dân gian tiêu biểu được dùng để trưng bày, còn khi được phát triển, Nam Chi có thể tạo ra được những mẫu tranh mới đạp ứng được xu thế, nhu cầu của thị trường. Thay vì những tông màu truyền thống, Nam Chi sử dụng những tông màu hiện đại, mới lạ hơn khiến cho bức tranh bắt mắt và thú vị hơn.
Song song với việc sáng tác tranh thì việc số hóa tranh cũng là một điều Nam Chi quan tâm. Nam Chi cho biết việc số hóa tranh là điều rất quan trọng, khi số hóa được tranh không chỉ giữ được những bản tranh theo phong cách Hàng Trống, Kim Hoàng với tông màu nguyên bản mà còn có thể đưa những mẫu tranh dân gian ứng lên các sản phẩm như hộp quà tết, bao lì xì hay một số sản thủ công mỹ nghệ như đèn trang trí, chiếc quạt....
Các tác phẩm tranh dân gian được họa sĩ Nam Chi số hóa và ứng dụng lên các sản phẩm thủ công mỹ nghệ.
Ông Nguyễn Đức Bình Họa sĩ - Nhà nghiên cứu mỹ thuật.
Khi được hỏi về cảm nhận về tranh dân gian của Nam Chi, Họa sĩ - Nhà nghiên cứu mỹ thuật Nguyễn Đức Bình đã nói rằng: "Với Nam Chi là một người rất nhuần nhuyễn trong việc sử dụng những chất liệu từ truyền thống. Nam Chi đã tiếp thu được nghệ thuật và cách làm của các dòng tranh dân gian như tranh Hàng Trống, tranh Kim Hoàng, tranh làng Sình. Nam Chi cũng có những kiến thức nhất định về mỹ thuật truyền thống thông qua quá trình quan sát các tượng cổ, những công trình điêu khắc đình làng từ đó ứng dụng vào những sáng tác mới, làm mới các dòng tranh này. Các tác phẩm mới của Nam Chi được rất nhiều người ủng hộ bởi vì tranh của Nam Chi mang âm hưởng, kỹ thuật của dòng tranh truyền thống những lại có những nét mới về bố cục, màu sắc và đề tài mới lạ mang hơi hướng đương đại".
Dù còn nhiều khó khăn, thách thức khi theo đuổi dòng tranh dân gian, nhưng họa sĩ Nam Chi vẫn luôn kiên trì, nghiêm túc theo đuổi đam mê của mình với mong muốn giữ gìn, phát triển dòng tranh của dân tộc.
Một số tác phẩm của họa sĩ Nam Chi:
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!