Cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, chương trình xây dựng nông thôn mới đang góp phần làm cho diện mạo của nhiều làng quê thay đổi từng ngày. Nhưng cũng chính trong quá trình phát triển đó, nét đặc trưng của làng quê Việt Nam dân dã, giàu bản sắc, đậm chất văn hoá đang dần bị mai một.
Phường Trang Hạ (thành phố Từ Sơn, Bắc Ninh) nhiều nếp xưa tục cũ vẫn được người làng lưu giữ nhưng dấu ấn diện mạo của ngôi làng cổ hơn 700 tuổi chỉ còn lại trên các di tích lọt thỏm giữa những ngôi nhà phố mỗi ngày một cao hơn.
''Để có được cảnh quan như ngày xưa rất khó, ai cũng sẽ luyến tiếc ký ức tuổi thơ rất đẹp'', ông Phan Thành Giang, người dân phường Trang Hạ cho hay.
Làng Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) là nơi từng được nhiều đạo diễn lựa chọn làm bối cảnh vì cảnh quan đặc trưng miền quê Bắc Bộ. Nhưng đến nay, cả làng chỉ còn thấp thoáng vài nếp nhà xưa.
Anh Nghiêm Xuân Hà, người dân phường phường Tây Mỗ cho rằng: ''Duy trì bảo dưỡng rất khó khăn, riêng việc sửa sang, đảo ngói còn rất ít đội thợ có thể làm được''.
Nhà cổ khó bảo tồn kiến trúc cũ trong khi đó, các ngôi nhà theo kiến trúc phố thị không ngừng mọc lên. Ăn nên làm ra nhờ nghề truyền thống làm gỗ mỹ nghệ, nhu cầu xây dựng của người dân xã Hải Minh (huyện Hải Hậu, Nam Định) ngày càng tăng lên. Ngôi làng 500 tuổi xuất hiện những công trình đa phong cách. Trong khi người trẻ chuộng thiết kế nhà Âu tân cổ điển thì người già lại tâm huyết với nhà gỗ kiểu cung đình.
Xây nhà cao, cửa rộng là nhu cầu chính đáng của người dân nhưng vì Luật Xây dựng không yêu cầu nhà ở nông thôn dưới 7 tầng phải xin giấy phép xây dựng, Luật Kiến trúc chưa cụ thể hoá các nội dung định hướng nên việc xây dựng vẫn theo hướng "mạnh ai nấy làm". Gìn giữ truyền thống thích ứng với đổi thay là yêu cầu cấp thiết nhằm gìn giữ bản sắc kiến trúc nông thôn Việt Nam.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!