Trước đây, bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo phải trải qua quy trình phức tạp để được chuyển viện, từ việc lấy giấy chuyển viện tại cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu, đến bệnh viện tuyến tỉnh, rồi cuối cùng là bệnh viện trung ương. Tuy nhiên, theo quy định mới liên quan đến cấp chuyên môn kỹ thuật trong khám, chữa bệnh tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế có hiệu lực từ đầu năm 2025, những bệnh nhân này được phép đến thẳng các bệnh viện chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện. Điều này áp dụng cho những người được chẩn đoán mắc một trong 62 bệnh thuộc danh mục bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, hoặc các bệnh cần phẫu thuật, sử dụng kỹ thuật cao. Đây là một thay đổi rất lớn, đáp ứng mong mỏi của hàng chục nghìn bệnh nhân và gia đình bệnh nhân mắc các bệnh hiểm nghèo.
Từ 1/1/2025, những người được chẩn đoán mắc một trong 62 bệnh thuộc danh mục bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo, hoặc các bệnh cần phẫu thuật, sử dụng kỹ thuật cao, được phép đến thẳng các bệnh viện chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện.
Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế, cho biết sau hơn một tháng thực hiện, quy định mới đã mang lại những tác động tích cực. Nhiều quyền lợi của người bệnh được bảo đảm, thủ tục thông thoáng hơn, giúp bệnh nhân tiếp cận dịch vụ y tế sớm và mang lại hiệu quả điều trị nhanh chóng.
"Tuy hiện nay chưa thể đưa ra đánh giá toàn diện về nguy cơ quá tải sau hơn một tháng triển khai, nhưng những ghi nhận ban đầu cho thấy số lượng bệnh nhân vẫn duy trì ổn định. Bệnh nhân thuộc diện chuyển tuyến trong một năm được tiếp tục điều trị mà không cần quay lại cơ sở ban đầu, giúp giảm tình trạng quá tải đầu năm", bà Trang chia sẻ.
Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế, cho biết tác động của quy định mới về bỏ giấy chuyển viện cho bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, sau một tháng triển khai.
Theo bà Trang, danh mục 62 bệnh được lựa chọn dựa trên đánh giá kỹ lưỡng của Hội đồng chuyên môn, các bệnh viện tuyến trên và các cơ sở khám, chữa bệnh cấp cơ bản. Những bệnh chỉ có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả tại các bệnh viện chuyên sâu đã được đưa vào danh mục này. Ngoài ra, khoảng 105 nhóm bệnh khác nằm trong danh mục phụ lục hai, do các cơ sở y tế tuyến cơ bản đảm nhiệm. Đáng chú ý, toàn bộ 62 bệnh thuộc tuyến chuyên sâu cũng có thể được tiếp nhận tại tuyến cơ bản khi cần thiết.
Tuy nhiên, một số bệnh ung thư phổ biến như ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú, ung thư trực tràng, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư tuyến giáp không nằm trong danh mục này. Giải thích vấn đề này, bà Trang cho biết nhiều bệnh viện tuyến tỉnh và một số bệnh viện tuyến huyện đã đủ khả năng chẩn đoán và điều trị các bệnh lý này.
Bộ Y tế cho biết, các bệnh viện chuyên sâu như Bạch Mai, Việt Đức, Bệnh viện K đã ký kết, chuyển giao kỹ thuật và đào tạo với nhiều bệnh viện tuyến cơ bản.
"Bệnh nhân sau khi được chẩn đoán xác định, sẽ được hưởng đầy đủ chế độ khám chữa bệnh. Về năng lực chẩn đoán và điều trị, khảo sát cho thấy nhiều cơ sở tuyến cơ bản đã đáp ứng yêu cầu, thậm chí một số bệnh viện tư nhân được trang bị thiết bị hiện đại. Đặc biệt, đối với bệnh lý ung thư, nhiều bệnh viện tuyến tỉnh và một số bệnh viện huyện đã có khả năng chẩn đoán nhờ đầu tư vào các thiế bị chẩn đoán cận lâm sàng, X-quang, CT…", bà Trang cho biết thêm.
Trong suốt một thời gian dài, các thủ tục cấp giấy chuyển tuyến đã gây nhiều phiền hà cho người bệnh. Thậm chí, có trường hợp phát sinh tiêu cực, giữ bệnh nhân ở lại không cần thiết gây bức xúc cho người bệnh, ảnh hưởng nghiêm trọng đến những người mắc bệnh hiểm nghèo cần điều trị kịp thời. Sự ra đời của Thông tư 01 là một bước quan trọng nhằm khắc phục tình trạng này, đồng thời bổ sung nhiều quy định mới để tạo hành lang pháp lý đồng bộ, nâng cao hiệu quả chính sách bảo hiểm y tế trong giai đoạn mới.
Từ ngày 1/1/2025, người mắc bệnh hiểm nghèo không cần giấy chuyển viện và có thể đi thẳng lên tuyến cuối, vẫn được hưởng 100% bảo hiểm y tế. Khi khám chữa bệnh ngoại tỉnh, nếu đăng ký lưu trú, họ vẫn có thể hưởng 100% mức bảo hiểm y tế. Đồng thời, hạn chế việc đăng ký khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế ban đầu ở cấp chuyên sâu. Ngoài ra, phiếu hẹn khám lại và giấy chuyển tuyến sẽ được tích hợp trên VNeID, cùng với việc phân bổ thẻ bảo hiểm y tế tại cơ sở khám, chữa bệnh ban đầu.
Thông tư 01 bổ sung nhiều quy định mới để tạo hành lang pháp lý đồng bộ, nâng cao hiệu quả chính sách bảo hiểm y tế trong giai đoạn mới.
Cũng theo bà Trang, sau khi điều trị ổn định tại tuyến chuyên sâu, người bệnh sẽ được chuyển về tuyến cơ bản. Theo quy định hiện hành, cơ sở tuyến trên có trách nhiệm phối hợp với tuyến dưới, chủ động đánh giá năng lực chẩn đoán, điều trị để đảm bảo chuyển bệnh nhân phù hợp. Đồng thời, danh mục thuốc, thiết bị y tế và dịch vụ kỹ thuật dành cho cơ sở y tế tuyến cơ bản cũng đã được quy định cụ thể. Nhờ đó, các cơ sở y tế tuyến dưới có thể chủ động mua sắm, đấu thầu và chuẩn bị đầy đủ thuốc men, trang thiết bị để tiếp nhận bệnh nhân từ tuyến trên một cách kịp thời.
"Bệnh nhân sau khi chuyển về tuyến cơ bản vẫn được đảm bảo quyền lợi như khi điều trị tại tuyến chuyên sâu. Với các bệnh mãn tính, bệnh nhân tiếp tục được sử dụng thuốc tương tự như ở tuyến trên. Trong trường hợp tuyến cơ bản chưa kịp mua sắm hoặc đấu thầu, thuốc có thể được chuyển từ cơ sở chuyên sâu về theo hướng dẫn. Ngoài ra, các cơ sở tuyến dưới cũng có thể thực hiện hội chẩn và khám, chữa bệnh từ xa, đảm bảo điều trị hiệu quả và vẫn được bảo hiểm y tế thanh toán theo quy định sắp ban hành của Bộ Y tế", bà Trang chia sẻ thêm.
Đến cuối năm 2024, tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế ước đạt khoảng 94% dân số. Số lượt khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế khoảng hơn 180 triệu lượt, tổng chi khoảng 142.000 tỷ đồng. Quỹ bảo hiểm y tế đang đối mặt với thách thức lớn trong việc đảm bảo công bằng trong tiếp cận dịch vụ y tế của người dân, nhưng cũng không được phép làm vỡ quỹ. Với quy định mới tại Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế và Thông tư hướng dẫn mới có hiệu lực từ đầu năm, quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế tiếp tục được mở rộng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là làm thế nào để cân đối quỹ, đảm bảo tính hiệu quả và bền vững dài hạn.
"Khi mở rộng quyền lợi cho người tham gia bảo hiểm y tế, phải đánh giá tác động và khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, theo đánh giá chung, những điều chỉnh trong Luật Bảo hiểm y tế sửa đổi vẫn đảm bảo khả năng chi trả của quỹ. Hiện nay, quỹ bảo hiểm y tế vẫn có nguồn dự phòng để chi trả, đồng thời Luật Bảo hiểm y tế cũng quy định các biện pháp kiểm soát chi phí hiệu quả. Đặc biệt, việc liên thông kết quả xét nghiệm cận lâm sàng trong thời gian tới dự kiến giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng cho quỹ," ông Lê Văn Phúc, Trưởng Ban thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho hay.
Ông Lê Văn Phúc, Trưởng Ban thực hiện chính sách Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết về khả năng chi trả của quỹ bảo hiểm y tế hiện nay.
Việt Nam hiện có khoảng 100 bệnh hiếm với khoảng 6 triệu người mắc, trong đó 58% là trẻ em. Do đó, các quy định mới đơn giản hóa thủ tục chuyển tuyến có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, giúp người bệnh được tiếp cận và điều trị kịp thời.
Đối với những bệnh cần chuyên môn sâu mà tuyến cơ bản chưa đủ điều kiện triển khai, cần có hướng dẫn cụ thể hơn. Việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sẽ là giải pháp quan trọng, không chỉ giúp tiết kiệm thời gian, chi phí, công sức mà còn đảm bảo tính minh bạch, công bằng, củng cố niềm tin của người dân khi tham gia bảo hiểm y tế.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!