Cứ mỗi khi một giải bóng đá lớn diễn ra, trên các mặt báo lại liên tiếp là những thông tin về những vụ bắt giữ, triệt phá các đường dây cá độ khủng, kéo theo đó là những tuyến nội dung phái sinh như: tình trạng tội phạm tăng cao, cửa hiệu cầm đồ hoạt động hết công suất, nhiều gia đình tán gia bại sản vì cá độ bóng đá… Mùa EURO năm nay cũng chẳng khác là bao. Câu hỏi lớn nhất là: Cá độ bóng đá, tại sao vẫn rất nhiều người khó thoát khỏi vòng xoáy đó?
Đầu tiên phải nói về Dopamine với những người trong cuộc, những người tham gia cá độ, thực sự họ chịu sự chi phối của Hormone "hạnh phúc" Dopamine, khiến cảm giác đỏ đen trở thành cơn nghiện khó cưỡng. Khi thắng Hormone tiết ra làm người chơi mê mẩn, và điều trớ trêu là các nhà khoa học đã chứng minh: khi thua lượng Dopamine tiết ra trong cơ thể cũng chẳng khác gì khi thắng. Tóm lại, khi tiếp xúc đủ nhiều, cảm giác đỏ đen sẽ gây nghiện dù kết quả có là thắng hay thua. Và khi đã nghiện cảm giác đỏ đen thì rất có thể điều kéo đến ngay sau đó sẽ là: "thêm 1 lần nữa thôi, thắng thì phải chơi tiếp chứ, còn nếu thua lại càng phải gỡ". Mà rõ ràng làm gì có ai may mắn được mãi bao giờ, "vực thẳm" chỉ đang được ngụy trang ở đâu đó chờ bạn sớm muộn bước chân vào mà thôi.
Năm 2017, Việt Nam đã ban hành quy định về kinh doanh đặt cược đua ngựa, đua chó và bóng đá quốc tế. Đây là cơ sở cho hoạt động cá cược hợp pháp. Tuy nhiên, người tham gia và đơn vị tổ chức phải tuân thủ những điều kiện chặt chẽ, bởi đây là hoạt động kinh doanh có điều kiện, vậy nên xưa nay, đa số các trường hợp cá độ bóng đá chưa bao giờ là hợp pháp tại Việt Nam. Thế nhưng ngày nay với sự bùng nổ của các tài khoản mạng xã hội, thì việc nói về cá độ hay khôn khéo hơn là lấy các hình ảnh ẩn dụ, câu nói trêu đùa về dân cá độ đang trở nên quá phổ biến. Phổ biến đến mức khiến người dùng mạng có thể nhầm tưởng việc cá độ mỗi mùa bóng lớn như là 1 thứ đương nhiên được phép tồn tại trong cuộc sống này vậy.
Ví dụ như nhan nhản những kiểu ảnh chế sau mỗi trận bóng có đội bóng lớn: "Anh Bảy thật uy tín, người có thể gánh sổ đỏ xe cộ của anh em về đây rồi" hay như hình ảnh ăn mừng xúc động này của 1 cổ động viên trên sân thì lại được thêm dòng chữ rằng: "thế là từ Wave lên SH rồi". Và mùa bóng nào cũng vậy, hình ảnh những cây cầu luôn được lôi ra kèm theo những lời rôm rả bên dưới phần bình luận: "anh em ở lại tôi đi trước, địa điểm hot nhất lúc này"…
Việc đăng tải và bông đùa những hình ảnh như thế này thực tế đang khó bị quản lý và xử phạt, nhưng chính nó lại góp phần "bình thường hóa" cho hành vi phạm pháp - là cá độ.
Ngày nay, với sự phát triển của mạng xã hội, tâm lý "làm sao mà thua được" lại càng được củng cố bằng nhiều cách khác nhau, trong đó phải kể tới những hội nhóm cùng lời tư vấn chắc nịch của các tài khoản tự xưng là "Chuyên gia soi kèo". Những kẻ dẫn dắt người chơi tới vực thẳm bằng một con đường được trải hoa hồng.
Người chơi nếu nhấp vào đường link quảng cáo trên nền tảng Facebook sẽ bị điều hướng sang ứng dụng Telegram. Tại đây, việc hướng dẫn mở tài khoản trên trang cá độ sẽ được nhanh chóng thực hiện, sau đó người dùng sẽ bị thêm vào một nhóm với nhiều bàn luận rôm rả về các kèo cá độ. Đây sẽ là nơi kích thích tâm lý fomo vì sẽ có rất nhiều "chim mồi" khiến bạn tin vào việc có thể làm giàu bằng trò đỏ đen, bên cạnh đó là sự tư vấn của các tài khoản chuyên gia tự xưng với khẳng định chắc chắn thắng tới 90%.
Ví dụ đêm qua rất nhiều người đã được tư vấn trong các hội nhóm cá độ là "hãy chọn cửa cho các đội bóng mạnh như Hà Lan, Pháp, yên tâm sẽ thắng". Và kết quả Hà Lan thua còn Pháp bị cầm hòa. Nếu ai nghe tư vấn mà xuống tiền độ chắc chắn đã mất trắng.
Vậy là đâm lao rồi theo lao, tâm lý sai lầm còn thở là còn gỡ là đây. Nhưng liệu có gỡ được hay không khi các nhà khoa học đã chứng minh rằng: trong lúc thua, con người thường càng không quyết định được bằng lý trí, đó là báo hiệu cho những trận thua kế tiếp.
Thêm 1 điều nữa cần bàn đó là: với những người lần đầu tiên tiếp xúc với môi trường này, sẽ thấy tất cả đều diễn ra quá trơn tru và dễ dàng. Từ quá trình tiếp cận quảng cáo cá độ, nhắn tin tham gia, rồi cho vào nhóm tư vấn, hướng dẫn chốt kèo ..v…v.. tất cả quá trình đó đều diễn ra trực tuyến và chỉ mất vài phút. Thực trạng này là câu trả lời rõ ràng nhất cho ý hỏi: việc ngăn chặn các đường dây cá độ trực tuyến đang phức tạp, khó khăn thế nào.
Người ta vẫn nói: với những trò đỏ đen thì người thắng là người không chơi. Nhưng để tránh được ngay từ đầu thì điều quan trọng là cần tạo được hàng rào bảo vệ, đừng cho mình cơ hội tiếp cận với cá độ từ chính việc đừng xem bóng đá trên các web lậu - nơi sẽ luôn dẫn dụ bạn tới hành vi vi phạm pháp luật này.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!