Hôm nay (1/8), tại vùng biển Cửa Lục, thành phố Hạ Long, Quân chủng Hải quân và tỉnh Quảng Ninh phối hợp tổ chức Lễ tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ và nhân dân đã chiến đấu anh dũng, hy sinh trong trận đánh ngày 2 và 5/8/1964. Đây là chiến thắng trận đầu của Hải quân nhân dân Việt Nam.
Ông Đinh Xuân Tòng (92 tuổi), một người máy trưởng tàu 339 thời ấy vẫn nhớ trận hải chiến đầu tiên khi tàu khu trục Maddox xâm phạm vùng biển gần đảo Hòn Mê, Thanh Hóa. Khi đó, tàu bị trúng đạn. Thủy thủ đoàn vừa sửa tàu vừa ngoan cường đánh trả.
Sau khi tàu Maddox bị đánh đuổi, ngay lập tức Mỹ dựng lên cái gọi là "Sự kiện Vịnh Bắc Bộ" vu cáo Hải quân Bắc Việt Nam tấn công để lấy cớ mở chiến dịch "trả đũa" mang tên "Mũi tên xuyên" ngày 5/8/1964 - Chiến dịch dùng máy bay ném bom từ cảng Giang (Quảng Bình) đến Bãi Cháy (Quảng Ninh), bắt đầu cuộc chiến tranh phá hoại miền Bắc Việt Nam lần thứ nhất.
Ông Phan Tương, Nguyên Thuyền trưởng Tàu 323 (Tham gia trận chiến ngày 5/8/1964) nhớ lại: "Nó phóng rocket xuống cả khu vực cảng Sông Gianh. Bấy giờ mình vừa rời bến, vừa đánh trả tàu bay cùng với các phân đội tàu tuần tiễu, ở trong này, nổ súng quyết liệt đánh trả".
Trận đánh tàu Maddox là một trận đánh không giống bất cứ trận đụng đầu nào khác trong lịch sử chiến tranh. Bởi đó là lần xung trận đầu tiên của Hải quân nhân dân Việt Nam vừa mới thành lập và lực lượng chủ yếu cũng mới làm quen với hải quân từ sau chiến thắng Điện Biên Phủ. Trong trận chiến đấu không cân sức, trực tiếp chiến đấu với tàu chiến lớn và nhiều máy bay hiện đại Mỹ, hải quân Việt Nam đã khẳng định quyết tâm dám đánh, quyết đánh và chiến thắng.
60 năm kể từ "chiến thắng trận đầu" của bộ đội Hải quân, cũng là chiến thắng trận đầu của quân và dân ta trong chống chiến tranh phá hoại, bảo vệ miền Bắc. Trận đánh có ý nghĩa chiến lược, đánh bại các bước leo thang chiến tranh của Mỹ. Bài học từ trận đầu đánh thắng còn nguyên giá trị và đang tiếp tục được vận dụng vào nhiệm vụ giữ vững độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc hiện nay.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!