Cao tốc TP.HCM - Trung Lương đã chính thức ngừng thu phí từ đầu năm 2019. Với nhiều phương tiện hay lưu thông qua tuyến cao tốc này, đây là một tin vui. Tuy nhiên, niềm vui không tồn tại được lâu bởi việc miễn phí này đang gây ra hàng loạt hệ lụy khó lường. Điều thấy rõ nhất ở cao tốc TP.HCM - Trung Lương chính là lượng xe đông hơn rõ rệt với 51.000 lượt xe/ngày đêm, tăng hơn 30% so với trước. Phương tiện di chuyển qua các trạm cũng nhanh hơn, thậm chí có nhiều người chạy xe gắn máy lưu thông vào đây.
Nếu không có lực lượng chức năng kịp thời ngăn chặn, không ai biết điều gì sẽ xảy ra cho người điều khiển phương tiện và các xe ô tô. Trên thực tế, 10 vụ tại nạn chết người đã xảy ra trên cao tốc này trong 8 tháng qua, nghĩa là trung bình 1 tháng là có 1 vụ. Điểm chung của các vụ tai nạn trên cao tốc TP.HCM - Trung Lương là sau khi xảy ra tai nạn, cao tốc bị kẹt xe trong nhiều giờ liền, khiến hàng nghìn phương tiện tê liệt.
Theo các chuyên gia, nếu việc thu phí hay các phương án khác được thực hiện từ sớm, ngay thời điểm chuyển giao từ công ty thu phí trước đây, có lẽ cao tốc này đã không rơi vào tình trạng như hiện nay. Nếu nhìn rộng ra, đây sẽ là bài học tương tự cho các cao tốc khác khi hoàn thành xong sứ mệnh thu phí của mình.
Theo Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam, việc không tiếp tục tổ chức thu phí làm mất đi một nguồn vốn cần thiết cho các dự án đầu tư công trình giao thông khác và góp phần giảm nợ công. Mặt khác, tuyến đường không được thu phí sẽ gây rủi ro cho phương án tài chính của các đoạn cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận và Mỹ Thuận - Cần Thơ do tâm lý người dân đã được sử dụng miễn phí đoạn TP.HCM - Trung Lương, làm giảm lượng phương tiện lưu thông trên toàn tuyến cao tốc Trung Lương - Cần Thơ.
Sau 6 năm đi vào hoạt động, cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây ngày càng quá tải, nhất là vào dịp cuối tuần. Nếu ngừng thu phí, tình hình cao tốc này còn hỗn loạn hơn so với cao tốc TP.HCM - Trung Lương. Bên cạnh đó, nhu cầu sử dụng ngày càng nhiều đã khiến cao tốc này phải mở rộng, nhưng bằng cách nào và bằng nguồn vốn nào vẫn đang là một câu hỏi để ngỏ.
Kết quả là thay vì rút ngắn thời gian, cao tốc TP.HCM - Trung Lương lại là nguyên nhân làm tăng chi phí logistics, thời gian lưu thông, ảnh hưởng đến kết cấu công trình. Với thực trạng trên, đây sẽ là một kinh nghiệm quan trọng cho các cơ quan chức năng trong việc quản lý, vận hành cao tốc, nhất là khi trên cả nước có 740km đường cao tốc, yếu tố cốt lõi tạo nên sự hấp dẫn trong đầu tư và cao hơn là phát triển kinh tế - xã hội cho cả vùng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!
