Tại Việt Nam, người khuyết tật được nhận trợ cấp hàng tháng. Tùy theo mức độ khuyết tật mà số tiền trợ cấp từ vài trăm nghìn đồng đến vài triệu đồng/tháng. Mức hỗ trợ là không quá cao, nhưng đó cũng là một sự chia sể cả về vật chất lẫn và tinh thần bởi có tới 70% người khuyết tật thuộc hộ nghèo và luôn cần được giúp đỡ. Tuy nhiên, để nhận được chứng nhận khuyết tật và hưởng những hỗ trợ này, họ còn phải vượt qua một chặng đường dài.
Một gia đình có con bị câm điếc chia sẻ với phóng viên, khi lên xã để xin xác nhận, cán bộ xã không thể giao tiếp với trẻ. Tuy nhiên, cháu bé này lại có thể đọc khẩu hình và giao tiếp với bố mẹ mình. Do đó, cháu cũng không được xác nhận là điếc và cả nhà lại kéo nhau về. Trong số các loại khuyết tật, ngoài khuyết tật vận động, các loại khuyết tật khác như: nghe, nhìn, nói, tâm thần... không phải lúc nào cũng nhận biết được bằng mắt thường hoặc qua phỏng vấn với bảng hỏi được chuẩn bị sẵn.
Một điểm cần lưu ý là thành phần ban thẩm định hầu hết là những người không có chuyên môn liên quan. Ngoài ra, họ cũng không có bất cứ loại máy móc hay thiết bị y tế nào hỗ trợ. Trong khi đó, tự kỷ là một dạng bệnh rất phức tạp, kể cả các bệnh viện ở thành phố cũng không dễ xác định.
Việc phải đi lại nhiều lần, phải đi xin các loại giấy chứng nhận của bệnh viện đã khiến những người khuyết tật đi lại vất vả, tốn kém thời gian và tiền bạc, người lớn phải bỏ công bỏ việc để đi theo con trẻ. Việc không được chứng nhận khuyết tật đã khiến cho họ gặp rất nhiều khó khăn, thiệt thòi trong cuộc sống.
Theo điều tra của Quỹ Nhi đồng LHQ, hiện cả nước có khoảng 6,2 triệu người khuyết tật, chiếm 7% dân số. Tuy nhiên, thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho thấy, chỉ có 1,5 triệu người được cấp giấy chứng nhận. Chuyện không có giấy chứng nhận đồng nghĩa với việc người khuyết tật sẽ không được nhận những hỗ trợ cả về vật chất lẫn tinh thần từ xã hội.
Một điểm đáng chú ý nữa là nhiều người khuyết tật dù đã được xác nhận nhưng lại không chính xác về mức độ. Mặc dù có giấy xác nhận của bệnh viện nhưng mức độ khuyết tật trong giấy chứng nhận như thế nào lại phụ thuộc vào hội đồng thẩm định.
Để khắc phục những bất cập này, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đang tiến hành đánh giá, rà soát lại các quyết định và thông tư liên quan đến người khuyết tật, trong đó có những quy định về việc xác định mức độ khuyết tật, để phù hợp hơn với thực tiễn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!