Trong gần 2 tháng qua, các đám cháy rừng đã xảy ra tại nhiều khu vực trên đảo Sumatra và Borneo của Indonesia. Bất chấp những nỗ lực của chính phủ, cháy rừng thường vượt khỏi tầm kiểm soát, đặc biệt là vào mùa khô. Điều đáng nói, năm nào cũng vậy, tình trạng này cứ lặp đi lặp lại mà chưa có giải pháp triệt để.
Những vạt rừng biến mất, màu xanh nhường chỗ cho những vạt màu xám đen. Tuy nhiên, chỉ sau đó ít lâu, những cây cọ dầu sẽ mọc lên. Đây là nguồn sống cho hàng triệu người nông dân Indonesia.
Chỉ sau 3 năm, những cây cọ dầu sẽ bắt đầu cho thu hoạch quả. Sau khi chế biến, thứ quả màu đỏ có thể làm đủ thứ, từ dầu ăn, bánh kẹo, mỹ phẩm cho đến nhiên liệu sinh học.
Quả cọ dầu được các nhà máy thu mua. Một nhà máy có thể xử lý 800 tấn quả một ngày. Dầu cọ từ các nhà máy ở Indonesia được xuất đi khắp thế giới. Trong số 62 triệu tấn dầu cọ được tiêu thụ trên thế giới mỗi năm, Indonesia là nước xuất khẩu lớn nhất, chiếm tới 55% thị phần toàn cầu.
Sản xuất dầu cọ đã nhanh chóng phát triển thành một ngành kinh tế mũi nhọn và là phương tiện xóa đói giảm nghèo tại quốc gia 250 triệu dân này.
Theo số liệu của Bộ Thương mại Indonesia, ngành dầu cọ đã giúp 10 triệu người dân nước này thoát nghèo và hỗ trợ đời sống cho 21 triệu người.
Để tăng sản lượng, các đồn điền liên tục được mở rộng. Diện tích trồng cọ dầu đã tăng 26 lần, từ 274.000 hecta hồi thập niên 80 lên 7,3 triệu hecta vào năm 2009, theo số liệu của chính phủ Indonesia. Cách làm phổ biến nhất là đốt rừng.
Thời điểm 2012 - 2013, diện tích rừng bị đốt mỗi 1 phút tại nước này tương đương 6 sân bóng đá, gấp 6 lần tốc độ cháy rừng Amazon mùa Hè năm nay. Năm 2013, chất lượng không khí tại Indonesia, Singapore và Malaysia xuống mức xấu nhất trong nhiều năm.
Năm 2015, diện tích rừng bị cháy lên tới 2,6 triệu hecta. Đây cũng là năm khủng hoảng khói mù lên mức đỉnh điểm. 500.000 người mắc các vấn đề về hô hấp, thiệt hại kinh tế ước tính 16 tỷ USD.
Tổng thống Joko Widodo đã đích thân đi thị sát khu vực cháy trên đảo Borneo và cam kết các biện pháp mạnh tay để ngăn chặn các vụ đốt rừng.
Tháng 9/2018, Tổng thống Widodo ban hành lệnh cấm mở rộng các đồn điền trồng cọ. Những khu vực trồng trái phép bị chặt hạ. Tuy nhiên mùa hè năm nay, Tổng thống Indonesia lại phải đi thị sát. Cháy rừng quy mô lớn đang quay trở lại.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!