Người già tận hưởng cuộc sống là chủ đề của Góc nhìn văn hóa phát sóng ngày 7/12. Vậy thế nào là tuổi già? Luật Người cao tuổi 2009 quy định từ 60 tuổi trở lên là người cao tuổi. Nhưng cao tuổi và già lại khác nhau. Có người mới 50 tuổi đã thấy mình già nhưng có người 70 tuổi, 80 tuổi vẫn thấy mình trẻ trung, năng động. Nhiều người hẳn vẫn nhớ câu chuyện cụ ông 82 tuổi vẫn đi thi tốt nghiệp THPT, 70 tuổi hay 80 tuổi vẫn đi học tiếng Anh để cập nhật những xu hướng mới đề trò chuyện cùng con cháu…
"Tre già thì măng mọc. Tre già chăm cho măng nhưng nó cũng có nhược điểm là khi quá đắm đuối thì họ tiêu diệt cuộc sống của mình, cuộc sống tốt đẹp hơn của một người già. Thân phận người già phụ thuộc, bị ràng buộc, cột chặt vào một điều gì đó mà họ quên mất cá nhân mình" - nhà văn Nguyễn Văn Thọ bày tỏ - "Khi người ta coi sự hy sinh đối với người khác là hạnh phúc thì đó là cuộc sống vui của họ. Con cái trẻ, phải lao động nên đi vắng, cháu chẳng ai trông, giờ còn mẹ già thì nhờ mẹ, nhờ bố. Điều đó mình phải hiểu cho đời sống riêng của họ".
Quan niệm thường thấy trong xã hội Việt Nam là tới mốc tuổi nghỉ hưu chính là lúc tuổi già ập tới. Ở tuổi ấy, nhiều người nghĩ mình sẽ không làm việc nữa, chỉ loanh quanh ở nhà với công việc gia đình. Càng lớn tuổi, con người càng khát khao có ai đó ở bên để trò chuyện và chăm sóc. Nhưng điều trớ trêu là khi tuổi già đến thì điều đó cũng có thực hiện nhất. Bạn bè thì người con người mất, con cháu lo xây dựng gia đình và công việc riêng, cộng với khoảng cách thế hệ khiến người già cảm thấy cô đơn trong chính ngôi nhà của mình.
"Nhiều người già sợ nỗi cô đơn" – nhà văn Nguyễn Văn Thọ chia sẻ tiếp – "Đối với từng hoàn cảnh cụ thể, nỗi cô đơn càng lớn. Đây là tâm lý chung của nhiều người già. Xã hội càng hiện đại thì sự cô đơn của người già, sự phân tách, đổ vỡ trong mối quan hệ gia đình, mối quan hệ bền chặt trong nhiều đời thì đều bị tàn phá. Xã hội nào cũng thế".
"Đối với người già, sự chia sẻ giữa các thế hệ con cái không bằng bạn bè. Đối với người cùng thế hệ, họ có tiếng nói chung của họ. Đó cũng là nỗi sợ thứ hai, sợ đắm chìm một mình với những thứ không ai hiểu mình".
Xã hội thay đổi, người già được chăm chút hơn về điều kiện sống và sức khỏe. Tuy nhiên, cấu trúc gia đình cũng ngày càng khác. Theo số liệu điều tra mới nhất của Viện Dân số sức khỏe và phát triển vào năm 2020, thực hiện với 6.000 người cao tuổi trên toàn quốc, có 19% người cao tuổi sống riêng 2 vợ chồng; 8,6% người cao tuổi sống một mình và hơn 50% số người cao tuổi sống một mình có con cái sống cùng xã, phường. Việc con ở gần kề nhưng không ở chung nhà được cho là mô hình đáng quan tâm, giúp con cái chăm sóc bố mẹ thường xuyên và hai bên đều tôn trọng không gian sống riêng của nhau. Theo các chuyên gia, thay vì phụ thuộc vào cảm xúc của những người xung quanh, người già cần nghĩ và sống cho bản thân nhiều hơn, làm những điều mình thích, thậm chí cả những điều mình chưa từng có thời gian để làm trước đây.
"Phải vui sống và yêu sống, tôi cho đó là xu hướng sống tích cực. Điều đó có nghĩa họ tự nhìn thấy hoàn cảnh cụ thể của mình có khó khăn nào không thể vượt qua được và họ tự tạo niềm vui mới để vượt qua. Gặp bạn bè, đồng nghiệp, sinh viên và giúp đỡ người khác… những người có năng lượng tích cực sẽ dùng quãng thời gian còn lại của mình, tài năng của mình đi giúp người khác và lấy đó làm niềm vui lớn", nhà văn Nguyễn Văn Thọ nói.
Từ trước tới nay, gia đình vẫn là thiết chế cơ bản nhất và gắn liền với đời sống của mỗi người. Dù gia đình truyền thống hay hiện đại, có những biến đổi nhất định nhưng sự đùm bọc, thương yêu, chăm sóc vẫn là giá trị cốt lõi. Nhiều người nhận xét đời người sẽ sống hai lần trẻ con. Một là khi mới sinh ra, hai là khi về già, đi hết cuộc đời lại quay về với vô tư và yêu thương chân thành. Dù xã hội thay đổi thế nào, tâm lý người già có biến đổi phức tạp thì người già vẫn là trụ cột tinh thần cho tất cả con cháu trong nhà. Đối với mỗi người, để có một tuổi già hạnh phúc thì cũng cần chuẩn bị một cuộc sống độc lập về tài chính, nuôi dưỡng những đam mê của mình, cho tuổi già những niềm vui riêng.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!