Trong hai ngày mồng 4, 5 Tết (28, 29/1/2020), Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình tổ chức chương trình Vui Xuân Canh Tý: Sắc thái văn hóa Thái Bình.
Thái Bình từ lâu được mệnh danh là vùng đất địa linh nhân kiệt, mang trong mình nhiều giá trị văn hoá truyền thống. Nét đẹp trong văn hóa Thái Bình thể hiện qua các loại hình văn hóa nghệ thuật, dân ca, dân vũ đặc sắc. Đến với chương trình Vui Xuân Canh Tý: Sắc thái văn hóa Thái Bình công chúng có cơ hội tìm hiểu và khám phá những giá trị văn hóa của vùng quê lúa. Du khách được đắm say trong làn điệu chèo cổ ngọt ngào của nghệ nhân làng Khuốc. Tiết mục trình nghề tứ dân giúp công chúng tìm hiểu xã hội xưa với các thành phần nghề sĩ, nông, công, thương. Trình diễn múa ông Đùng bà Đà gắn với sự tích bà Chúa Muối, sau khi rước Đùng về đền, người dân ở Thụy Hải có tục phá Đùng, mọi người lấy những chiếc nan đan Đùng mang về nhà làm phúc và cầu mong may mắn cho năm mới. Khách tham quan được trải nghiệm làm pháo đất và thưởng thức tiếng nổ vang rộn cùng sự cổ vũ hò reo của mọi người. Đặc biệt, các em nhỏ có cơ hội khám phá bức tranh làng quê qua các tích trò múa rối nước dí dỏm, sôi động.
Bên cạnh các hoạt động của Thái Bình, còn có các hoạt động mang đậm màu sắc Tết cổ truyền. Du khách được sống trong không khí vui tươi, náo nhiệt của tiếng trống, chiêng rộn ràng qua tiết mục múa tứ linh với ý nghĩa cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, cầu cho Phúc - Lộc - Thọ tới muôn nhà. Cùng với đó, còn có hoạt động xin chữ đầu năm, tìm hiểu ý nghĩa, phong tục của dân tộc thông qua con chữ. Du khách được trải nghiệm tự tay in những ván gắc gỗ Đông Hồ để tạo nên bức tranh dân gian mà mình yêu thích. Các bức tranh phác họa đời sống thường ngày với mong muốn về một cuộc sống gia đình thuận hòa, yêu thương con người, cuộc sống sung túc, an nhàn, ấm no, hạnh phúc. Để chào mừng năm Canh Tý, công chúng nhỏ tuổi có thể lựa chọn tô vẽ những con vật gắn với tuổi của các thành viên trong gia đình cũng như in bức tranh dân gian Đông Hồ đám cưới chuột hay nặn tò he với các chú chuột ngộ nghĩnh. Tham gia chương trình, công chúng có cơ hội trải nghiệm chơi một số trò chơi dân gian ngày Tết: đánh đu, kéo co, bắt chạch trong chum, ném pao, tung còn... Đây là những trải nghiệm nhằm tăng cường cho công chúng khả năng tự chơi để khuyến khích các thành viên trong gia đình cùng nhau khám phá trò chơi dân gian. Ông bà, cha mẹ có dịp hướng dẫn con cháu chơi trò chơi thủa thơ ấu từ đó góp phần tăng cường mối quan hệ, sợi dây tình cảm trong gia đình. Điều này có ý nghĩa giáo dục sâu sắc trong bối cảnh hiện nay.
Trước đó, vào 9h, ngày 23 tháng Chạp (17/ 1/2020), Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam tổ chức chương trình Trải nghiệm Tết Việt cùng nghệ nhân. Chương trình có sự tham gia của các nghệ nhân đến Thái Bình, Hà Nội, Bắc Ninh cùng các em học sinh đến từ một số trường Tiểu học và THCS, trên địa bàn thành phố Hà Nội. Các em được tham gia trải nghiệm, tìm hiểu về Tết cổ truyền của dân tộc qua đa dạng các hoạt động. Tìm hiểu ý nghĩa ngày Tết với các hoạt động dựng cây nêu, viết thư pháp, in tranh Đông Hồ, nặn tò he và tô vẽ tranh 12 con giáp. Giao lưu với các nghệ nhân Thái Bình thông qua trình diễn ông Đùng bà Đà, chèo cổ, pháo đất, gói bánh chưng, khám phá di sản văn hóa Thái Bình qua tô vẽ. Đồng thời chơi trò chơi ngày Tết của một số dân tộc.
TS. Đặng Xuân Thanh - Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam chia sẻ: “Chương trình Tết là một trong những hoạt động thường niên của Bảo tàng. Năm nay, Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Thái Bình đưa hơn 40 nghệ nhân đến Hà Nội trình diễn, giới thiệu những nét đặc trưng văn hóa của vùng quê lúa như: chèo cổ, ông Đùng bà Đà, trình nghề tứ dân, pháo đất, múa rối nước tới đông đảo công chúng trong và ngoài nước. Bên cạnh các hoạt động của Thái Bình công chúng còn có cơ hội giao lưu với nghệ nhân đến từ các tỉnh Hà Nội, Hải Dương, Bắc Ninh qua các hoạt động gắn với dịp Tết: múa tứ linh, viết thư pháp, in tranh Đông Hồ… Thông qua chương trình chúng tôi mong muốn công chúng có cơ hội khám phá những nét văn hóa truyền thống của ngày Tết cũng như nét đặc trưng của các vùng miền bằng trải nghiệm thực tế. Đặc biệt, đây cũng là cơ hội để chủ thể văn hóa tự giới thiệu những nét văn hóa đặc sắc của tộc người mình. Điều này góp phần quan trọng trong việc nâng cao hiểu biết và ý thức giữ gìn, bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống qua các thế hệ”.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!