Âm nhạc và văn hóa Hip Hop đã ra đời cách đây rất lâu, vào ngày 11 tháng 8 năm 1973, trong phòng giải trí của một tòa nhà chung cư tại 1520 Đại lộ Sedgwick, ở Bronx, New York, khi Cindy Campbell chơi "Back to School Jam" với anh trai của cô - Clive, hay còn gọi là DJ Kool Herc, đằng sau bàn xoay.

Từ phòng giải trí đó đã xuất hiện năm yếu tố của hip hop – MC, DJ, breakdance, graffiti và beatboxing – nhưng có một yếu tố thứ sáu không tên, đó là thời trang. Yếu tố này đã được tôn vinh tại “Fresh, Fly and Fabulous: Fifty Years of Hip Hop”. Style” tại Học viện Công nghệ Thời trang (FIT) của New York.

“Phong cách chắc chắn là một yếu tố không tên của hip hop” - đồng giám tuyển Elizabeth Way, phó giám tuyển trang phục tại The Museum at FIT cho biết - “Tất cả các yếu tố khác đều bao hàm thời trang”. Từ áo khoác graffiti, thể thao B-boy thời kỳ đầu và tất cả những trang phục góp phần tạo nên sức hấp dẫn của các MC và DJ.

Đồng giám tuyển Elena Romero, trợ lý giáo sư và trợ lý chủ tịch truyền thông tiếp thị tại FIT cho biết, thời trang chính là một dấu hiệu văn hóa.

Hip Hop, hơn các loại hình nghệ thuật hay nền văn hóa khác, từ lâu đã bị ám ảnh bởi hình ảnh, từ lời bài hát của những bản nhạc rap đầu tiên cho đến ngày nay. Bạn có thể thấy điều đó rất rõ qua những bản nhạc của các rapper.

Rapper Kanye West, người hiện đã đổi tên thành Ye, nói ở phần đầu của bộ phim tài liệu năm 2015 có tựa "Fresh Dressed" rằng: “Sống tươi tắn quan trọng hơn là có tiền. Suốt thời gian tôi lớn lên, dường như tôi chỉ muốn có tiền để có thể tươi tắn”.

Triển lãm theo dõi hành trình của thời trang Hip Hop đã cho chúng ta thấy một bước tiến rất xa của thể loại này - từ những thanh niên da đen và da nâu thuộc tầng lớp lao động đã trở thành những người đi đầu trong nền văn hóa đến vị thế chủ đạo hiện tại. Bây giờ, người ta đã không còn thấy xa lạ với hành ảnh các rapper ngồi hàng ghế đầu tại các tuần lễ thời trang và những người như Pharrell Williams và Kanye West giám sát các bộ sưu tập thời trang cao cấp.

Trong khi ngày nay phong cách Hip Hop đã trở thành thứ được khao khát thì trong lịch sử được lưu trữ, các thương hiệu thời trang cao cấp của thập niên 1980 và 90 đã giữ khoảng cách của họ - những người đàn ông và phụ nữ trẻ tuổi của Hip Hop. Các thương hiệu khi ấy không muốn liên kết mình với những nhân vật như vậy.

Các đĩa hát rap và rapper đã bị Đảng Cộng hòa Hoa Kỳ coi là vật tế thần trong thời đại đó và bị coi là tội phạm đối vì lời bài hát của họ. Các rapper đã thể hiện việc bị ám ảnh bởi các thương hiệu thời trang như Polo Ralph Lauren thông qua lời nhạc của mình. Lo Lifes kể những câu chuyện về quần áo “tăng cường” từ các cửa hàng ở Manhattan, hay Notorious B.I.G. đọc rap về việc cướp áo khoác North Face của ai đó…

Một bước ngoặt đã đến vào năm 2004 khi nhà sản xuất Hip Hop, rapper Sean Combs (còn được gọi là Puffy, Puff Daddy, P Diddy) được vinh danh là nhà thiết kế trang phục nam của năm bởi Hội đồng các nhà thiết kế thời trang của Mỹ.

Nhãn hiệu Sean John của anh là một phần của phong trào các nhãn hiệu quần áo Hip Hop như FUBU, Rocawear và Phat Farm, một số được hỗ trợ bởi các hãng thu âm nhạc rap.

Ngày nay, các buổi trình diễn thời trang sang trọng đã được phát nhạc các bài hát rap ca ngợi thương hiệu. Đây là một sự thay đổi không ngờ, khó tưởng tượng nếu chúng ta quay ngược lại thời điểm những năm 80 - 90.

K. Tyson Perez, cựu stylist và nhà thiết kế của thương hiệu HardWear Style cho biết: “Hip Hop nằm trong chính chất liệu của trang phục xa xỉ”.

“Bạn có những thương hiệu xa xỉ như Louis Vuitton và Balenciaga gửi những bộ trang phục dạo phố hoàn chỉnh đi xuống sàn catwalk của họ. Ngày nay, Hip Hop chắc chắn được đưa vào thời trang ở mọi góc độ, ngay cả ở The Gap”.

Ở châu Á, thành viên J-Hope của BTS rất yêu thích thời trang đường phố. Thậm chí có những bậc cha mẹ Trung Quốc có tài khoản mạng xã hội Xiaohongshu cho con cái của họ mặc đồ theo phong cách thời trang đường phố Hip Hop. Các chuyên gia đồng hóa ở Nhật Bản từ lâu đã đón nhận Hip Hop và trang phục dạo phố của nó.

Trong phần giới thiệu của triển lãm FIT đã có một dòng giới thiệu về sức ảnh hưởng của Hip Hop đến thời trang như sau: “Không thể tránh khỏi, những gì Hip Hop đã bắt đầu đã được văn hóa chính thống đã tiếp nhận, điều chỉnh và chiếm đoạt”.

Romero nói: “Người tiêu dùng ngày nay vừa là người đánh giá vừa là bồi thẩm đoàn về việc liệu các công ty thời trang có đang thể hiện sự đánh giá cao về văn hóa – sự tôn vinh văn hóa – hay sự chiếm đoạt văn hóa – một sự lột xác hoàn toàn về văn hóa hay không”.

“Họ nhận thức rất rõ về điều này và nhanh chóng chỉ trích các công ty kiếm lợi từ các cộng đồng bị thiệt thòi trong lịch sử. Để các công ty tránh được những cạm bẫy này, họ phải làm bài tập về nhà của mình, ghi công khi tín dụng đến hạn và xác thực cũng như cam kết với các khoản đầu tư văn hóa mà họ theo đuổi”.

Chẳng hạn, Perez có kinh nghiệm trực tiếp về việc Givenchy sao chép thiết kế mũ có dây kéo của mình. Và cho đến khi anh trực tiếp gọi cho thương hiệu này thì mới có được sự phản hồi xác đáng.

Nhà thiết kế sinh ra ở Bronx tin rằng mối đe dọa từ sự náo động trên mạng xã hội đã khiến các thương hiệu đánh giá cao nguồn cảm hứng của họ hơn là đưa ra ý tưởng của riêng họ. Nhưng ngay cả khi có được cái gật đầu, những người trong nền văn hóa gốc cũng không nhìn thấy một phần lợi nhuận của mình ở đó.

Anh ấy nói: “Họ đang trình bày nó như một sự tôn kính nhưng đó là một sự tôn kính mà họ đang thu lợi và những người mà truyền cảm hứng đó không thu được lợi nhuận theo cách tương tự. Thời trang đã thay đổi một chút để tốt hơn nhưng tôi tin rằng phần lớn nó mang tính biểu diễn, thời trang là để giữ vẻ bề ngoài, đúng không?”.

Các rapper cũng có thể làm nhiều hơn cho nền văn hóa bằng cách đề cập đến các nhãn hiệu khác ngoài những ngôi nhà sang trọng nhất để nhận được "sự xác nhận rằng họ giàu có".

Nhãn hiệu túi Telfar thuộc sở hữu của người da đen đã chứng kiến ​​sự gia tăng về doanh số bán hàng và sự quan tâm sau khi được nhắc đến trong lời bài hát của Beyoncé, và Perez nói rằng có “một nhóm Telfar chạy quanh Thành phố New York” đang chờ đợi cảnh quay của họ.

“Hip Hop luôn hướng đến sự hào nhoáng, về dây chuyền vàng lớn nhất, dây buộc dày nhất và giày thể thao, da cừu, nhẫn bốn ngón” - Perez nói về thời trang Hip Hop cổ điển và nhiều trong số đó đã được trưng bày tại FIT triển lãm.

Trong khi đó, đối với đồng giám tuyển Way: “Tôi thích những bộ quần áo được cho mượn bởi những cá nhân thể hiện phong cách cá nhân của họ với tư cách là tín đồ của Hip Hop trong những năm 70, 80 và 90. Những người này là B-boys, nhiếp ảnh gia và sinh viên – những người chỉ yêu thích Hip Hop và thể hiện điều đó qua trang phục của họ”.

“Họ giữ trang phục của họ và chúng tôi thật may mắn khi có thể trưng bày chúng trong triển lãm”.

Romero chỉ ra bộ đồ lấy cảm hứng từ bộ sưu tập Sân vận động Polo những năm 1990 của Chance the Rapper từ Met Gala 2021 làm điểm nhấn: “Đó là về sự lòe loẹt, và thời trang bây giờ là về sự lòe loẹt”.

Way cho biết Athleisure, logo-mania, streetwear và nail art chỉ là một số phong trào phong cách đã được Hip Hop phổ biến rộng rãi.

“Đối với tôi, Hip Hop có nghĩa là "Hãy đến với con người bạn'” - DJ Kool Herc viết trong phần giới thiệu cuốn sách về Hip Hop năm 2021 của Jeff Chang và Dave Cook, Can't Stop Won't Stop. “Đó là về bạn và tôi, kết nối một với một. Đó là lý do tại sao nó có sức hấp dẫn toàn cầu”.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!