Mỗi người ở VTV sẽ có những cảm nhận khác nhau. Tuy nhiên, điểm chung tôi nghĩ là mọi người đều háo hức và mỗi khi đến ngày 7/9 lại có một sự tự hào – tự hào về nơi mình làm việc, tự hào về sự gắn bó và càng làm việc lâu năm thì sự tự hào ấy càng lớn hơn. Như tôi chẳng hạn, tôi làm việc ở đây đã gần 25 năm. Và có những người còn gắn bó cả đời với nơi này... nên nghĩ đến ngày 7/9 thì trong tâm trí của mọi người là gợi nhớ về sự trưởng thành - tại nơi mình có những cơ hội, có những điều kiện để làm việc. Ngoài ra, còn là sự trân trọng với những giá trị truyền thống mà nhiều thế hệ người VTV đã góp sức tạo nên. Cũng như mình đang ngồi trong bóng râm thì chắc chắn trước đó đã có người trồng cây.

Cá nhân tôi cũng không nằm ngoài những cảm xúc giống như mọi người ở VTV, nhưng tôi có một điểm khác, là giai đoạn của thế hệ tôi gắn với một giai đoạn thay đổi của VTV - khi có thêm kênh VTV3. Giai đoạn đó mang đến rất nhiều cơ hội cho những người trẻ. Và nếu như không về Đài làm việc thì tôi chưa chắc đã có sự phát triển về nghề nghiệp như bây giờ. Lúc đó vào thời điểm những năm 96 - 97, những người trẻ tốt nghiệp Đại học ra, cụ thể như trong nghề làm phim chúng tôi, muốn có được sự tin tưởng, được giao việc thường là phải mất 5 đến 7 năm. Nhưng may mắn là thế hệ chúng tôi đã được Đài tin tưởng giao việc ngay.

Cũng vì thế, nên lý giải tại sao có một lứa vào Đài vào những năm 96 - 97, khi được trao cơ hội sớm và được tin tưởng, đã có sự bứt phá và khẳng định rất sớm. Đây là sự may mắn mà không phải ai cũng có được.

Chắc chắn rồi. Bởi vì tự bản thân mình cũng thấy rằng được trao cơ hội từ rất trẻ, cùng sự cố gắng, nỗ lực của tự bản thân mình phấn đấu, đã giúp cho mình sớm trưởng thành. Vì vậy mình cần phải tiếp tục phát huy nó, mạnh dạn trao cơ hội cho những người trẻ.

Hơn nữa, chúng ta đang ở trong giai đoạn chuyển đổi công nghệ và chứng kiến sự dịch chuyển về xu hướng xem nội dung của khán giả. Để giữ được vị thế của truyền hình trước những hình thức truyền thông mới, truyền hình chúng ta cũng phải có những sự thay đổi rất mạnh mẽ. Việc tin tưởng và trao cơ hội cho người trẻ càng trở nên quan trọng hơn.

Có một câu nói rất quen thuộc là đạt được thành công đã khó nhưng duy trì được còn khó hơn. Chúng ta không chỉ duy trì mà còn phải tìm cách để ngày càng làm tốt hơn, đặc biệt là trước sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt của các đơn vị  sản xuất, các nền tảng cung cấp nội dung xuyên quốc gia.  Như vậy, việc đầu tiên cần làm, đó là không được hài lòng với những gì đã đạt được và luôn phải tạo ra áp lực cho đội ngũ để không ngừng cạnh tranh, nâng cao chất lượng phim.

Thứ 2, cần tìm cách nắm bắt được thị hiếu, xu hướng khán giả. Và nên nhớ rằng khán giả càng yêu mến thì họ lại càng có những đòi hỏi, chờ đợi, mong muốn được xem những bộ phim hấp dẫn hơn, chất lượng hơn.

Điều thứ 3 là sự thay đổi về công nghệ, đặc biệt là yếu tố phát hành, quảng bá. Trước đây, chúng ta chỉ nghĩ phát trên sóng của VTV là đã có sự lan toả, có sự tác động rất nhiều đến công chúng. Bây giờ thì không hoàn toàn là như vậy nữa. Nó đặt ra câu chuyện mình phát triển tiếp nhưng mình phải có những kiến thức mới, có thêm những tư duy về nhu cầu, về khán giả để làm tốt nó. Và nếu biết tận dụng những yếu tố mới về công nghệ thì nó lại trở thành những động lực và cơ hội để mình bứt phá.

Nếu VTV là một nhà sản xuất nội dung đơn thuần, thì chúng ta bước vào phát triển đa nền tảng có hơi muộn, nhưng nếu tiếp cận vấn đề ở một góc độ khác, thì chưa hẳn.

VTV là một Đài truyền hình quốc gia và sứ mệnh của VTV, nhiệm vụ của VTV là phát triển và duy trì hoạt động sản xuất của các kênh truyền hình phục vụ nhiều tầng lớp khán giả cả trong và ngoài nước. VTV – với nội dung của mình – phải có sức ảnh hưởng đến xã hội, định hướng cho công chúng, cho dư luận về thông tin, nâng cao hiểu biết về khoa giáo, về văn hoá, giải trí... Những điều đó luôn luôn là rất quan trọng với VTV.

Nếu VTV lựa chọn đi theo hướng là bứt phá để làm nhanh nhất, cung cấp các nội dung đáp ứng thị hiếu công chúng trên mạng xã hội (MXH) nhằm tạo ra hiệu quả và lợi nhuận thì chưa chắc đã hoàn toàn đúng. Nhưng ngược lại, nếu mình thoả mãn về thành công đã có, thiếu quan tâm đến nhu cầu của khán giả thì mình sẽ sớm bị tụt hậu so với rất nhiều hình thức truyền thông mới. Cho nên, tôi nghĩ thời điểm ấy VTV mới bắt đầu là không sớm và cũng không muộn. Nó là sự thận trọng cần thiết để tư duy về mặt chiến lược tổng thể. Sự thận trọng ấy giúp VTV không đánh mất đi những gì là thế mạnh của mình và tiếp tục mở rộng độ phủ nội dung, xây dựng một hệ sinh thái số với việc lấy truyền hình làm cốt lõi. 

Việc lựa chọn bước vào sản xuất và phát triển nội dung số cùng với việc tận dụng những nền tảng mạng xã hội là một bước đi với tiêu chí mà bây giờ đã trở thành nhất quán, trở thành kim chỉ nam, đó là nó phải giúp cho cho truyền hình mạnh hơn chứ không phải chỉ có chạy theo sản xuất nội dung đưa lên MXH.

Về mặt nhận diện thì nó đã cho khán giả thấy VTV không chỉ là những kênh sóng nữa, VTV đã quan tâm đến nhu cầu của xã hội, nhu cầu của công chúng, nhất là khán giả trẻ đang có nhu cầu sử dụng các thiết bị công nghệ để xem nội dung. Các ứng dụng VTVgo, VTVgiaitri, VTVNews và các fanpage trong hệ sinh thái số của VTV đã tạo được ra nhiều hình thức, phương pháp để ngày càng nhiều khán giả tiếp cận nội dung của VTV. Nhiều khán giả ở nước ngoài sử dụng VTVgo đã hoàn toàn dễ dàng xem trực tiếp các hệ thống kênh của VTV.

Xét về mặt hiệu quả lan toả nội dung thì VTV luôn luôn là đơn vị sản xuất ra những bản tin, chương trình mang tính định hướng, tạo ra được nhiều sản phẩm báo chí, văn hoá giải trí có giá trị với xã hội, đó là điều vô cùng quan trọng. Nhưng nếu nghĩ những nội dung này chỉ cần phát sóng không thôi thì không còn phù hợp trong bối cảnh hiện nay. 

Chúng ta làm ra một nội dung tốt, có một sản phẩm chất lượng nhưng sản phẩm ấy không được công chúng tiếp cận một cách rộng rãi thì chưa thể coi là đạt hiệu quả được. Vì vậy, cần tìm cách thức đưa nội dung truyền hình đến với khán giả nhiều hơn dựa vào thói quen và xu hướng xem của họ. Việc phát triển những ứng dụng OTT, kể cả tận dụng những nền tảng mạng xã hội, giúp chúng ta có thể tương tác mạnh hơn với khán giả, luôn luôn nhận được những phản hồi của công chúng, có sự trao đổi, chia sẻ và đặc biệt nhận thấy được những ý kiến đóng góp của khán giả một cách rất cụ thể, để từ đó quay trở lại phân tích và có thể làm nội dung tốt hơn. 

Tôi cho rằng những xu hướng xem nội dung qua internet hay sự phát triển về công nghệ mà cụ thể là những ứng dụng, Báo điện tử đã giúp cho VTV đẩy mạnh độ phủ nội dung đến công chúng. 

Chắc chắn là nó giúp cho các nội dung của VTV được lan tỏa mạnh mẽ hơn, tiếp cận đúng và cụ thể hơn với những đối tượng khán giả chuyên biệt. Truyền hình với cách thức phát sóng quen thuộc lâu nay đã đến được với nhiều vùng miền trên cả nước nhưng theo cách đo lường khán giả chỉ dựa vào rating (chỉ số người xem) mang tính tương đối. Bây giờ, với việc phân phối nội dung qua ứng dụng OTT thì công nghệ đã giúp chúng ta biết chính xác hơn người xem của chúng ta là ai, thậm chí cả những chỉ số khác như giới tính nào, độ tuổi nào, nhu cầu xem thể loại gì và từ đó, bằng công nghệ chúng ta có thể phân tích dữ liệu và thực hiện phân phối nội dung trực tiếp đến những khán giả cụ thể, đưa ra những gợi ý phù hợp về nội dung mà họ đang quan tâm. Điều đó nghĩa là chúng ta chú trọng vào việc tương tác, lấy khán giả làm trọng tâm để tiếp cận sâu hơn, mạnh mẽ hơn và đến sát với họ hơn nữa. Từ đó, mối quan hệ của nhà cung cấp và người tiêu dùng, mà ở đây là truyền hình và khán giả, được gần nhau hơn, hai bên hiểu nhau hơn. Tôi đưa bạn nội dung nhưng đồng thời tôi cũng được phản hồi và tôi cũng biết bạn mong muốn gì để tôi phục vụ bạn được tốt nhất.

Tôi nghĩ thách thức đầu tiên là chấp nhận mình phải chịu thách thức. Trong bối cảnh bùng nổ của mạng xã hội, sự ồ ạt tấn công của các dịch vụ xem nội dung trực tuyến cả trong và ngoài nước, chúng ta phải thừa nhận là VTV không còn có sức ảnh hưởng duy nhất đối với nhu cầu của người xem và công chúng. Trong đó, yếu tố "tốc độ, sự thuận tiện ở mọi nơi, mọi lúc và mọi thiết bị" đã khiến truyền hình bắt buộc phải chia khán giả với các loại hình thức giải trí, truyền thông mới. Đây là thách thức mà bắt buộc chúng ta phải chuyển đổi tư duy, có những cách làm mới, phải đẩy nhanh hơn quá trình sản xuất và phân phối nội dung. Mặt khác cũng không thể nóng vội chạy đua với những thông tin đăng tải không được kiểm chứng để giảm đi sự kỹ lưỡng trong nghề nghiệp. 

So với mạng xã hội liên tục có thông tin từng giây, từng phút được người dùng đăng tải, chúng ta có thể không nhanh về tốc độ nhưng phải tận dụng những cơ hội để đầu tư sản xuất những nội dung chất lượng hơn, những chương trình có sức lan toả mạnh với xã hội và được công chúng yêu thích.

Trong đại dịch vừa rồi, có một thực tế là không chỉ ở Việt Nam, mà nhiều nước trên thế giới, nhu cầu của người xem đối với các chương trình truyền hình tăng lên, bởi khán giả có xu hướng tìm đến những nguồn thông tin có giá trị, đáng tin cậy, thay vì lựa chọn những thông tin được đăng tải rất nhanh trên MXH nhưng lại ít được  kiểm chứng, thậm chí có cả những tin xấu, tin giả. Điều đó có nghĩa là chúng ta cùng lúc phải làm 2 việc. Một là kiên định sản xuất những nội dung chính thống, có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, có giá trị. Song song với đó chúng ta phải đẩy mạnh chuyển đổi công nghệ, cùng lúc phân phối nội dung qua nhiều phương thức, nhiều phiên bản nội dung phù hợp với mỗi nền tảng để công chúng có thể tiếp cận được với nó nhanh và duy trì tương tác với người làm nội dung.

Tôi nghĩ, vấn đề quan trọng để việc chuyển đổi số của VTV mang lại hiệu quả đó là phải nhanh chóng thay đổi phương thức xản xuất theo kế hoạch, tăng cường đào tạo những kiến thức mới cho đội ngũ, trong đó đặc biệt là phải hiểu về các phương thức phân phối nội dung qua internet để làm sao ngay từ khi chúng ta lên những ý tưởng về sản xuất hay trong quá trình sáng tạo về nội dung thì chúng ta phải luôn quan tâm vấn đề này.

Trong mục tiêu của VTV – trở thành cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện - cần hiểu 2 mệnh đề là chủ lực và đa phương tiện. Chủ lực nghĩa là mình vẫn phải giữ vị thế Đài truyền hình Quốc gia, vẫn phải có ảnh hưởng với xã hội, tạo ra được những nội dung giá trị, có sức lan toả tích cực.

Còn đa phương tiện, nghĩa là bên cạnh việc truyền dẫn, phát sóng kênh truyền hình như lâu nay thì phải nhanh chóng áp dụng cách thức phân phối nội dung phù hợp với xu hướng của người xem, phù hợp với sự phát triển công nghệ hiện đại. Trong đó, yếu tố đa phương tiện đòi hỏi chúng ta cần có tư duy hiểu biết về công nghệ, đội ngũ có cách làm phù hợp để sản xuất và phân phối đa nền tảng. Bên cạnh việc sở hữu, chủ động quyết định phân phối nội dung lên VTVGo và tiến tới xây dựng ứng dụng này trở thành nền tảng truyền hình số Quốc gia, chúng ta cũng có thể liên kết, có thể tận dụng nguồn lực và nguồn tài nguyên nội dung phong phú, chất lượng của VTV để hợp tác phát triển những nền tảng khác như mạng xã hội, ứng dụng OTT hướng đến những nội dung chuyên biệt.

Thời gian vừa qua, Hội đồng số đã cố gắng thúc đẩy những sản phẩm riêng trên số. Ví dụ như Money Talk - hệ sinh thái của bản tin kinh tế, hay Zlife (có nội dung hướng đến khán giả gen Z). Trước đó, tuy chưa phải là nhiều, nhưng VFC đã làm những tập phim ngoại truyện, tiền truyện; VTV7 có những sản phẩm chuyên biệt về giáo dục hay những clip viral riêng cho đối tượng học sinh – sinh viên; Ban Thể thao đã đầu tư khá mạnh cho hoạt động sản xuất trên sóng kết hợp nền tảng số trong Seagames vừa rồi, nhiều bản tin, bình luận thể thao dành riêng cho nền tảng số. 

Sắp tới, trên ứng dụng của VTVGo, cũng có thêm một số format mới để triển khai sản xuất, kết hợp hiệu quả phân phối cả sóng và số. Cụ thể, ngay trong Ngày hội sáng tạo vừa qua của VTV, Hội đồng số cũng đặt ra những giải thưởng quan trọng để thúc đẩy các đơn vị nội dung đóng góp những ý tưởng về format nội dung số. Những ý tưởng khả thi sẽ được cấp kinh phí thực hiện và đội ngũ sản xuất được các chuyên gia hỗ trợ trong suốt quá trình triển khai, từ đó nâng cao kiến thức.

Tuy nhiên, như trên đã nói, chúng ta cố gắng phát triển và đẩy mạnh những nội dung trên nền tảng  số phù hợp với nhu cầu khán giả nhưng phải biết thế mạnh về nội dung VTV là gì để chúng ta có thể cạnh tranh với những nền tảng được đầu tư rất lớn về công nghệ. Đồng thời cũng phải có sự bình tĩnh trong việc phân phối nội dung đến người xem. Bởi trên nền tảng internet, đặc biệt là MXH, bên cạnh những nội dung hay thì cũng có những nguồn nội dung dễ dãi, được làm vội vàng, thậm chí chạy theo mục đích câu view… thì VTV không thể đánh đồng với kiểu làm nội dung đó. 

Nhiều năm qua, đội ngũ của VTV đã được đào tạo, trưởng thành bằng kinh nghiệm của sản xuất truyền hình, cho nên bây giờ cần thêm sự học hỏi, hiểu biết về mô hình quản trị phân phối nội dung, hiểu biết về nền tảng công nghệ, hiểu biết về dữ liệu người xem trên nền tảng số thì chúng ta mới có thể tạo ra những nội dung phù hợp.

Do vậy, rất cần chú trọng việc đầu tư nâng cao trình độ và kiến thức cho đội ngũ để nhanh chóng tạo ra những sản phẩm truyền hình hiện đại, phù hợp với phương thức xem của nhiều đối tượng khán giả trong thời đại số.

Còn đối với những người trẻ, VTV đã, đang và sẽ tiếp tục tạo cơ hội cho họ trải nghiệm nghề nghiệp trong môi trường đòi hỏi phải liên tục thay đổi, đặc biệt là việc học hỏi những mô hình sản xuất đa nền tảng của các Đài truyền hình phát triển trên thế giới. Những bạn trẻ cũng sẽ được khuyến khích sản xuất những chương trình thí điểm trên đa nền tảng, thậm chí được chấp nhận thất bại nhưng bù lại, có những bài học, kinh nghiệm để sản xuất những chương trình chất lượng hơn, hiệu quả hơn và phù hợp với khán giả.

Những chương trình đạt được hiệu quả về khẳng định thương hiệu VTV, hiệu quả về khán giả, về nguồn thu sẽ được chú trọng đầu tư và đi kèm theo đó, thu nhập của những người tham gia sản xuất chương trình cũng sẽ được gia tăng xứng đáng. 

Cảm ơn anh về cuộc trò chuyện!

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!