Lực lượng an ninh vũ trang miền Nam được hình thành từ năm 1960, với các tên gọi: Đội Phòng thủ, Đội Cơ động, Đội Cảnh vệ, Đội Trinh sát, Đội ATK, Đội An ninh vũ trang... Tháng 10/1961, Trung ương Cục miền Nam quyết định đổi tên Ban bảo vệ an ninh xứ ủy thành Ban bảo vệ an ninh Trung ương Cục miền Nam. Ban bảo vệ An ninh Trung ương Cục được kiện toàn tổ chức, trở thành Bộ chỉ huy tối cao của an ninh miền Nam. Từ đó, hệ thống tổ chức an ninh miền Nam được hình thành từ Trung ương đến cơ sở.
Trong suốt gần 30 năm kể từ khi Trung ương Cục miền Nam chính thức thành lập và đi vào hoạt động, đã có hàng ngàn lượt chiến sĩ an ninh tạm biệt quê hương miền Bắc để vào sát cánh cùng quân và dân miền Nam chiến đấu tại chiến trường miền Nam, trở thành những người lính thuộc quân giải phóng miền Nam với lá cờ mặt trận 2 màu xanh, đỏ và ngôi sao vàng năm cánh thể hiện cho khát vọng hòa bình và thống nhất đất nước... Những người lính đã chọn miền Nam là quê hương thứ hai của mình để kể cho những người thân yêu ở hậu phương miền Bắc về cuộc sống chiến đấu của mình nơi dòng sông Vàm Cỏ và những dòng sông phương Nam ruột thịt...
Lực lượng An ninh miền Nam bước vào giai đoạn hoạt động cam go, ác liệt nhất và luôn là nỗi kinh hoàng đối với quân đội Mỹ. Với mục tiêu “tìm diệt Trung ương cục miền Nam, Bộ chỉ huy quân giải phóng, Cơ quan Trung ương Mặt trận dân tộc giải phóng…”, quân đội Mỹ và quân lực Việt Nam Cộng hòa đã tiến hành cuộc hành quân Junction city - một chiến dịch kéo dài 82 ngày quy mô khốc liệt, nhưng chúng đã thất bại thảm hại.
Những chiến công của lực lượng An ninh miền Nam và sự chi viện kịp thời của Bộ Công an đã góp phần vào thắng lợi của cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968, đánh dấu sự phá sản của chiến lược “Chiến tranh cục bộ”, buộc Mỹ phải xuống thang chiến tranh và ngồi đàm phán với ta ở Hội nghị Paris.
Công tác, chiến đấu trong điều kiện vô cùng khó khăn với nhiều mất mát, hy sinh, lực lượng An ninh miền Nam vẫn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, góp phần đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước đến thắng lợi hoàn toàn. Những thành tích của lực lượng An ninh miền Nam được Đảng, Nhà nước ghi nhận: 23 đơn vị, 24 cán bộ, chiến sĩ An ninh vũ trang, Trinh sát vũ trang miền Nam được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Ngày nay, khi đất nước đã bước sang trang mới, với những thử thách mới về một khát vọng phát triển phồn vinh, những thế hệ công an nhân dân đang tiếp bước cha, anh giữ trọn lời thề góp sức xây dựng quê hương, đất nước. Dù chiến tranh đã đi qua, chúng ta càng không thể quên được những chiến công và sự hi sinh của những chiến sĩ an ninh từ Bắc vào Nam chiến đấu. Nhiều người trong số họ đã vĩnh viễn nằm lại mảnh đất miền Nam thân yêu, không thể trở về đoàn tụ với gia đình được nữa. Không gì có thể bù đắp những hi sinh, tổn thất to lớn của các chiến sĩ Công an và gia đình họ trong suốt những năm tháng kháng chiến. Và chính bởi lẽ đó, những chiến công vĩ đại ấy càng phải được đền đáp, ghi nhận một cách xứng đáng hơn giữa thời bình hôm nay. Thời chiến tranh, lớp lớp thế hệ hy sinh xương máu, tuổi xuân. Ở thời bình, toàn quân - toàn dân lại không quản cống hiến sức lực, trí tuệ, tận tâm, tận lực cho sự bình yên, phát triển của Tổ Quốc. Dù hy sinh giữa thời chiến hay thời bình nhưng tất cả đều chung một chí hướng, một tinh thần, đó là vì Tổ quốc, vì nhân dân.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!