‘ Các cố vấn của chương trình "Đường lên đỉnh Olympia" giải thích cụ thể đáp án trận Chung kết
Sau trận Chung kết Đường lên đỉnh Olympia năm thứ 14 được truyền hình trực tiếp trên VTV3 sáng 3/8, nhiều khán giả và một số tờ báo đã thắc mắc về một câu hỏi 20 điểm của học sinh Nguyễn Hoàng Bách, quyết định không cho điểm thí sinh này và như đáp án chương trình nêu ra.
Theo đó, với câu hỏi: “Vì sao dung dịch nước muối có tính sát trùng?”, đa số các ý kiến cho rằng học sinh Nguyễn Hoàng Bách đã đưa ra những lý giải chấp nhận được về mặt sinh học, nhưng cố vấn môn Hoá học lại không cho điểm.
Hôm nay (6/8), chương trình đã có buổi họp chính thức với các cố vấn và dưới đây là lời giải thích cụ thể của Ban cố vấn về quyết định không cho điểm câu trả lời của học sinh Nguyễn Hoàng Bách dưới cả góc độ sinh học và hoá học:
Theo PGS.TS.NGƯT Lê Đình Trung (cố vấn môn Sinh học): “Câu hỏi này muốn giúp người đọc và người thi nắm được 4 khái niệm: hiện tượng co nguyên sinh và hậu quả hiện tượng đó trong tế bào, cơ chế thẩm thấu của nước, cơ chế điều hòa áp suất thẩm thấu, vai trò sinh lý của nước trong tế bào.
Dựa trên những khái niệm này có thể trả lời câu hỏi như sau: Môi trường dung dịch muối ion Na là môi trường ưu trương dẫn tới nước thấm từ tế bào ra ngoài theo cơ chế thẩm thấu để điều hòa nồng độ. Cơ chế này xảy ra dễ dàng theo cách đi từ thế nước cao ở trong tế bào đến môi trường thế nước thấp trong dung dịch muối, dẫn đến hiện tượng co nguyên sinh. Vai trò sinh lí của nước hiện nay không còn dẫn đến tế bào ngừng trao đổi chất.
Em Bách mới nói được nguyên nhân do ưu trương dẫn tới kết quả là vi khuẩn chết. Chưa nêu được cơ chế tại sao trong môi trường ưu trương, nước rút ra bằng cơ chế nào. Vậy câu nói của em Bách chưa đầy đủ cho nên chưa cho điểm được”.
Theo PGS.TS Nguyễn Đức Chuy: “Về mặt hóa học, em Bách trả lời chưa đầy đủ. Thiếu cơ chế về mặt hóa học mà trong đó vấn đề thẩm thấu của ion Na và ion Cl trong tế bào là hai vấn đề quan trọng nhất”.
Theo PGS.TS Vũ Quốc Trung: “Về cả mặt hóa học và sinh học, chúng tôi đã thống nhất là phải đòi hỏi thí sinh giải thích được cơ chế vì đây là câu hỏi tại sao. Vì vậy, câu hỏi này được giải đáp như sau: Trong dung dịch nước muối, nồng độ NaCl tương đối lớn so với nồng độ NaCl trong tế bào. Bạn Hoàng Bách đã nói đúng khi đề cập tính ưu trương của dung dịch muối. Tuy nhiên, hiện tượng mất nước xảy ra theo cơ chế nào thì bạn không trả lời được. Vấn đề này liên quan tới hiện tượng thẩm thấu và khuếch tán trong hóa học. Và vai trò sinh lý của nước đối với tế bào thế nào cũng cần được đề cập”.
‘ Buổi họp của đại diện Ban tổ chức chương trình và các cố vấn diễn ra tại Đài THVN
Như vậy, cả về mặt hoá học và sinh học, Hoàng Bách chưa trình bày được cơ chế mất nước của tế bào dẫn đến vi khuẩn bị chết. Vì vậy, Ban cố vấn đã quyết định không cho Hoàng Bách điểm ở câu hỏi này.
Mặt khác, PGS.TS Vũ Quốc Trung cũng khẳng định đã chủ động trao đổi với Hoàng Bách về đáp án câu hỏi ngay khi kết thúc chương trình. Bản thân học sinh Hoàng Bách và gia đình cũng không có bất cứ thắc mắc nào sau khi nghe lời giải đáp của PGS.TS Vũ Quốc Trung.