Ngày 20/11/1953, Pháp bắt đầu nhảy dù xuống Điện Biên Phủ, và xây dựng nơi đây thành pháo đài bất khả xâm phạm. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Việc Pháp chọn Điện Biên Phủ làm pháo đài, điểm cố thủ nhận được nhiều đánh giá khác nhau.
Trong cuốn sách "Kể chuyện đất nước", nhà nghiên cứu Nguyễn
Khắc Viện phải thốt lên: "Từ máy bay nhìn xuống, người ta tự hỏi: Không
hiểu vì sao Navarre, một trong những tướng tài ba nhất của thực dân Pháp
lại đem quân tự nhốt vào vào cái "chậu" bốn bề bịt kín thế này... Đi bộ
từ đồng bằng lên, nhớ lại cảnh đoàn dân công trèo đèo lội suối dưới làn
bom đạn của địch... người ta tự hỏi: Không hiểu vì sao Tướng Giáp lại
dẫn những đơn vị chủ lực của mình từ nơi xa xôi đến đây để giao chiến
trong hoàn cảnh vô cùng không thuận lợi?"...
Nhưng lịch sử có lý của nó. Thực tiễn trên chiến trường sau đó đã chứng minh điều đó. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Lực lượng Pháp ở Điện Biên Phủ tinh nhuệ và được trang bị vũ khí tối
tân với hệ thống phòng ngự liên hoàn. Tại đây, Pháp xây dựng 2 sân bay
là Mường Thanh và Hồng Cúm, để tiếp viện và di chuyển quân sĩ. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Tại
Điện Biên Phủ, Pháp còn nhận được sự hỗ trợ rất lớn của đồng minh Mỹ về
hậu cần và vũ khí. Trong ảnh, máy bay vận tải hạng nặng C119 của Mỹ
chuẩn bị cất cánh chở hàng giúp thực dân Pháp.(Nguồn: Báo Đầu tư)
Về lực lượng, Pháp có 16.000 quân tại Điện Biên Phủ, được bố trí ở 3
phân khu. Phân khu Bắc gồm Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo. Phân khu trung
tâm gồm các cao điểm phía Đông, sân bay Mường Thanh, và các cứ điểm phía
tây Mường Thanh. Phân khu Nam gồm cụm cứ điểm và sân bay Hồng Cúm. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Với quân tướng đông, hỏa lực mạnh, hệ thống công sự vật cản vững
chắc, quân lương đầy đủ, người Pháp cho rằng tập đoàn cứ điểm Điện Biên
Phủ thực sự là "pháo đài khổng lồ không thể công phá". Pháp tin rằng,
quân đội Việt Minh với cách đánh truyền thống, khó khăn thiếu thốn về vũ
khí, lương thực, sẽ dễ dàng sa lưới. Vì thế, ngay từ đầu năm 1954, Pháp
cho máy bay rải tuyền đơn thách thức Việt Minh tấn công. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Về phía Đảng Lao Động Việt Nam, dù thấy trước nhiều khó khăn, nhưng
xác định Điện Biên Phủ là cơ hội lớn sẽ tạo nên bước ngoặt chiến lược,
từ đó chấm dứt cuộc kháng chiến trường kỳ, nên Chủ tịch Hồ Chí Minh và
Trung ương vẫn xem xét các phương án tiến đánh Điện Biên Phủ. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp xác định, quân Pháp tuy từ xa
đến, song có hỏa lực mạnh, vũ khí hiện đại, công sự kiên cố, nếu không
có phương án tác chiến đúng đắn thì khó có thể thắng địch. Xác định rõ
khó khăn và tầm quan trọng của mặt trận này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn
dặn Đại tướng Võ Nguyên Giáp: "Trận này rất quan trọng, phải đánh cho
thắng. Chắc thắng mới đánh, không chắc thắng không đánh". (Nguồn: Báo Đầu tư)
Ngày 14/1/1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đưa ra phương
án "đánh nhanh, giải quyết nhanh" và dự định ngày nổ súng là 20/1.
Phương án này đặt kế hoạch tiêu diệt Điện Biên Phủ trong 3 ngày đêm bằng
những đợt tiến công ồ ạt.
Song một đơn vị đại bác vào trận địa chậm và kế hoạch bị lộ
nên lịch tấn công dời đến ngày 26/1. Ngày đêm 25/1, Đại tướng Võ Nguyên
Giáp đã suy nghĩ và đưa ra quyết định chuyển từ "đánh nhanh, giải quyết
nhanh", sang "đánh chắc, tiến chắc", đánh dài ngày theo kiểu bóc vỏ từng
cứ điểm đối phương. Quyết định đó của Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau này
được ông coi là "quyết định khó khăn nhất trong đời cầm quân" của ông. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Để khắc phục vấn đề hậu cần, Đảng Lao động Việt Nam đã huy động tối
đa sức người, sức của. Dân quân tham gia chiến dịch lên đến 260.000
người, cao gấp nhiều lần bộ đội chiến đấu. Tính tổng cả chiến dịch đã
huy động tới 12 triệu ngày công. Trong ảnh, công an bảo vệ dân quân mở
đường cho chiến dịch Điện Biên Phủ. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Bên cạnh xe cơ giới, chiến dịch Điện Biên Phủ đã huy động hơn 20
nghìn chiếc xe đạp thồ tham gia vận chuyển hàng hóa, vũ khí. Ban đầu,
một xe chỉ chở được 100 kg, nhưng sau, dân quân Việt Nam đã cải tiến
thêm tay ngai, quấn lốp, để mỗi xe chở được trên 200 kg, có xe 300
kg. Xe của chiến sĩ Ma Văn Thắng, quê Phú Thọ chở được 352 kg, đạt
kỷ lục trong chiếndịch Điện Biên Phủ. Lực lượng xe đạp thồ của dân quân
Việt Nam trong Chiến dịch Điện Biên Phủ đã trở thành một trong những kỳ
tích về quyết tâm và sức người trong điều kiện chiến tranh. (Nguồn: Báo Đàu tư)
Đường vận chuyển trên
sông Nậm Na cũng được khai thông. Dân công đã đóng được 11.600 bè gỗ, tổ
chức vận chuyển được 1.700 tấn gạo. Để chống chọi với thời tiết núi
rừng khắc nghiệt, các đơn vị bộ đội tổ chức ăn sạch, ở sạch, dựng bếp
Hoàng Cầm, tăng gia sản xuất. Vì thế trong chiến dịch sức khỏe bộ đội
tốt, không có dịch bệnh xảy ra. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Trong khi đó, Pháp không ngờ quân đội Việt Minh đã tháo lựu pháo 105
mm và pháo cao xạ 37 mm, dùng sức người kéo vào lòng chảo Điện Biên
Phủ. Quân đội Việt Minh cũng xây dựng được hệ thống giao thông hào chằng
chịt hơn 400 km, và ngày càng khép chặt vòng vây quân Pháp. Để đem đến
quyết định thắng lợi trên đồi A1, quân đội Việt Nam đã gỡ mìn, lấy thuốc
nổ, chuẩn bị khối bộc phá 1000 kg. (Nguồn: Báo Đầu tư)
17h30 ngày 13/3/1954, Đại tướng, Tổng tư lệnh Võ Nguyên
Giáp ra lệnh nổ súng mở đầu chiến dịch. Đợt 1 từ13/3 đến 17/3, Việt
Minh tấn công vào phân khu Bắc. Sau 5 ngày đã làm chủ
Him Lam, Độc Lập, Bản Kéo. Chiến thắng này mở rộngcánh cửa phía bắc
Điện Biên Phủ và khích lệ tinh thần chiến sĩ. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Đợt 2 của chiến dịch bắt đầu từ ngày 30/3 đến 30/4, tiến công vào
tập đoàn cứ điểm phía Đông, gồm các ngọn đồi C1, E, D, A1. Trong đợt
tiến công lần 2, một thời gian biểu mới được áp dụng cho bộ đội là ngủ
ngày, đánh suốt đêm. Việt Minh dùng chiến thuật vây lấn bằng hệ thống
giao thông hào dần bao vây, siết chặt, đào hào cắt ngang cả sân bay, vào
tận chân lô cốt cố thủ của địch. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Đây là đợt tiến công gay go, quyết liệt, hai bên giành nhau từng tấc
đất, giao thông hào. Cả hai bên đều bị thiệt hại lớn. Sau một tháng
chiến đấu, Việt Minh làm chủ nhiều cứ điểm, pháo cao xạ 37 mm của Việt
Minh ngày càng tiến sâu vào trận địa. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Quân Pháp ngày càng thất thế trên chiến trường Điện Biên Phủ, phải
chờ tiếp viện của Mỹ. Mỗi ngày quân Pháp ở đây cần 295 tấn hàng các
loại nhưng máy bay chỉ tiếp viện được tối đa 175 tấn, mà 15% số này rơi
vào vùng chiếm đóng của Việt Minh. Đói khát, mùa mưa, hầm hào lầy lội,
quân lính chết không chỗ chôn, sức khỏe kém, bệnh dịch...tình cảnh quân
Pháp khó khăn đến cùng cực. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Thừa thắng xông lên, quân đội Việt Nam mở đợt tấn công lần
3, từ ngày 1/5 đến 7/5, Việt Minh đánh chiếm các cứ điểm còn lại. Riêng
đồi A1, cứ điểm được xây dựng kiên cố nhất đã tiến hành tới 4 đợt tiến
công nhưng chỉ chiếm được nửa quả đồi. Đêm 6/5, quân đội Việt Nam phải
dùng 1000 tấn thuốc nổ bí mật phá sập hệ thống hầm ngầm, chiếm được quả
đồi. (Nguồn: Báo Đầu tư)
17h30 ngày 7/5/1954, lá cờ "Quyết chiến quyết thắng" của Quân đội nhân dân Việt Nam tung bay trên nóc hầm của Tướng De Castries. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Tướng De Castries và toàn bộ Bộ chỉ huy tập đoàn cứ điểm Điện Biên
Phủ phải ra hàng. Sau này De Castries - người từng theo học Trường Quân
sự Saint Cyr nổi tiếng thế giới - đã thốt lên rằng: "Điều làm tôi hết
sức ngạc nhiên là không biết Tướng Võ Nguyên Giáp đã tốt nghiệp từ những
trường, học viện võ bị cao cấp nào". (Nguồn: Báo Đầu tư)
Toàn bộ 16.000 lính Pháp ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ bị tiêu diệt hoặc bắt sau khi kết thúc chiến dịch. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Sau khi Pháp thất thủ ở Điện Biên Phủ, ngày 8/5/1954, Hội nghị Geneva bắt đầu bàn về vấn đề Đông Dương. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Đại diện cho Tổng tư lệnh quân đội Việt Nam, ông Tạ Quang Bửu, ký hiệp định đình chiến năm 1954. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Thiếu tướng Delteil thay mặt Bộ Tổng tư lệnh Quân đội liên hiệp Pháp
ở Đông Dương ký bản hiệp định đình chiến ở Việt Nam và Lào ở Hội nghị
Geneva. (Nguồn: Báo Đầu tư)
Sau hội nghị này, Pháp công nhận quyền tự do, thống nhất, chủ
quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các nước Đông Dương, trong đó có Việt Nam
và chấm dứt chế độ thực dân ở các nước này.
Các nhà phân tích cho rằng, có nhiều nguyên nhân làm nên thắng
lợi lịch sử ở Điện Biên Phủ, và chắc chắn trong đó có sự khinh địch của
liên quân Pháp - Mỹ. Việt Nam đã làm nên chiến thắng "lừng lẫy năm
châu, chấn động địa cầu" chính từ trong thế yếu ấy. (Nguồn: Báo Đầu tư)