Ông Donald Trump đã bị thương sau vụ nổ súng khi ông đang phát biểu trong một cuộc vận động tranh cử ở bang Pennsylvania hôm 13/7. Sự việc gây bàng hoàng cả trong và ngoài nước Mỹ, đồng thời cho thấy những rủi ro bạo lực chính trị mà các chính khách Mỹ phải đối mặt trong bối cảnh cuộc đua tranh cử Tổng thống đang diễn ra gay cấn.
Tiếng súng nổ bôm bốp, cảnh tượng một nhà lãnh đạo chính trị cúi xuống đất, các nhân viên mật vụ vội vã lao người lên để chắn cho ứng cử viên đảng Cộng hoà Donald Trump... - tất cả dường như một lần nữa đánh thức những vết thương lịch sử nghiêm trọng của nước Mỹ.
Vụ ám sát ông Trump ở bang Pennsylvania hôm 13/7 vừa qua là vụ mưu sát đầu tiên nhắm vào một Tổng thống hoặc ứng viên Tổng thống Mỹ kể từ khi Tổng thống Ronald Reagan bị bắn vào năm 1981. Trường hợp ông Ronald Reagan bị bắn xảy ra sau giai đoạn đen tối của nước Mỹ khi hàng loạt chính trị gia bị ám sát như John F. Kennedy (1963), Robert F. Kennedy (1968) và George Wallace (1972).
Loạt vụ tấn công nhằm vào các chính trị gia Mỹ là lời cảnh báo cho sự chia rẽ và nguy cơ bạo lực chính trị ở xứ cờ hoa.
Việc ông Trump bị tấn công đã chấm dứt khoảng thời gian 40 năm mà nhiều người cho rằng các chuyên gia của Cơ quan Mật vụ Mỹ đã hạ thấp đáng kể khả năng xảy ra những hành vi tấn công như vậy, đồng thời tạo ra nỗi ám ảnh kéo dài trong nhiều năm. Ngay sau vụ việc, đã có những lời kêu gọi điều tra về việc làm thế nào mà một tay súng có thể tiếp cận sân thượng chỉ cách bục phát biểu của ông Donald Trump khoảng 150 mét nhưng lại nằm ngoài phạm vi an ninh.
Một yếu tố khác cũng được xem xét là liệu lực lượng mật vụ đã huy động đủ nguồn lực để bảo vệ ông Trump hay chưa và quá trình rà soát an ninh có được tuân thủ nghiêm hay không.
Mặc dù cuộc điều tra vẫn đang ở giai đoạn đầu nhưng các chuyên gia thực thi pháp luật cho rằng vụ việc lịch sử này chắc chắn sẽ thúc đẩy việc xem xét lại quy trình hoạt động của cơ quan Mật vụ Mỹ.
Những lỗ hổng an ninh trong việc bảo vệ chính trị gia vẫn luôn tiềm ẩn. Theo Cơ quan Nghiên cứu Quốc hội Mỹ, trước vụ tấn công nhằm vào ông Trump hôm 13/7, đã có ít nhất 15 vụ tấn công trực tiếp vào các Tổng thống, Tổng thống đắc cử và ứng viên Tổng thống; 5 trong số đó dẫn đến thiệt mạng.
Mặc dù lực lượng đặc nhiệm Mỹ được ông Donald Trump khen ngợi là đã phản ứng nhanh chóng, có trách nhiệm và tiêu diệt được nghi can nhưng trong mấy ngày qua, khi bình tâm lại, người ta cho rằng lẽ ra không thể để sự việc như thế xảy ra tại một sự kiện vận động tranh cử. Lực lượng an ninh đang điều tra tại sao đối tượng xả súng lại có thể đến gần khán đài nơi diễn ra sự kiện như vậy.
Tổng thống Joe Biden hôm 14/7 đã yêu cầu đánh giá một cách độc lập các biện pháp an ninh đã được áp dụng tại cuộc vận động tranh cử khi để xảy ra vụ nổ súng vừa qua, đồng thời hứa sẽ công bố kết quả điều tra này một cách công khai.
Ngày 15/7, buổi làm việc đầu tiên của Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa tại thành phố Wilwaukee, bang Wiscosin bắt đầu diễn ra. An ninh được thắt chặt hơn bao giờ hết. Thống đốc bang WỨicosin cùng ngày đã yêu cầu lực lượng an ninh đưa ra các biện pháp chặt chẽ hơn về việc cấm súng đạn ở thành phố Wilwaukee. Tuy nhiên, nhưng người đứng đầu lực lượng an ninh cho rằng các biện pháp thắt chặt an ninh đã được chuẩn bị trong suốt 18 tháng qua, ở mức cao nhất để đảm bảo an toàn trong 1 tuần diễn ra hội nghị tại đây. Cụ thể là chỉ cấm súng đạn tại khu vực xung quanh nơi diễn ra hội nghị, không cấm trong khu vực trung tâm thành phố.
Vụ ứng cử viên Donald Trump bị bắn xảy ra chưa đầy 4 tháng trước cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào ngày 5/11. Những phát súng này có thể làm thay đổi cục diện của cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào tháng 11 tới, khiến một cuộc chạy đua vốn có nhiều điểm hiếm gặp lại trở nên bất ổn hơn nữa - theo giới chuyên gia.
Theo trang Northeastern Global News, vụ ám sát cựu Tổng thống Donald Trump sẽ có ảnh hưởng lớn đến Đại hội toàn quốc đảng Cộng hòa - được khai mạc vào ngày 15/7 tại Milwaukee.
Đảng Cộng hòa sẽ tận dụng vụ xả súng trong sự kiện kéo dài 4 ngày này cũng như lợi thế dẫn đầu của ông Trump, coi ông là một nhân vật đáng cảm thông và là "một chiến binh".
Trong khi đó, trang Fox 5 trích nhận định của một giáo sư lịch sử tại Đại học Hoa Kỳ cho rằng vẫn còn quá sớm để nói về tác động của vụ ám sát ứng cử viên Tổng thống Donald Trump lên kết quả cuộc bầu cử sắp tới.
Bài viết của Vox thì cho rằng có 2 phản ứng đối lập.
Một mặt, đây là một lợi thế chính trị cho ông Trump khiến ông có nhiều khả năng giành chiến thắng vào tháng 11. Vụ việc có thể khiến ông giành được sự đồng cảm và ủng hộ từ các cử tri. Mặt khác, sự việc này có thể không tạo ra nhiều khác biệt khi cuộc bầu cử vẫn còn gần 4 tháng nữa và nhiều sự kiện khác sẽ chiếm lĩnh từ giờ tới thời điểm đó.
Bên cạnh đó, cuộc thăm dò trong cuộc đua này từ lâu đã không thay đổi. Mặc dù sự kiện này gây sốc, nhưng phần lớn cử tri từ lâu đã đưa ra quan điểm của họ về ông Trump và có vẻ như không có khả năng họ thay đổi suy nghĩ sau vụ việc trên.
Tờ Daily Star thì cho rằng tác động của vụ việc đối với chiến dịch tranh cử của ông Trump và bối cảnh chính trị rộng lớn hơn có thể rất đáng kể. Vụ tấn công có thể làm trầm trọng thêm mối lo ngại về bạo lực chính trị và an ninh tại các sự kiện tranh cử, dẫn đến các biện pháp giám sát chặt chẽ hơn để bảo vệ ứng cử viên.
Hơn nữa, những hành động bạo lực như vậy có hậu quả sâu rộng đối với nền dân chủ vì chúng gây tổn hại đến tiến trình dân chủ và ngăn cản sự tham gia của công chúng vào các hoạt động chính trị. Vụ việc này cũng có thể khuyến khích việc xem xét lại cách thức tiến hành các cuộc trò chuyện chính trị.
Lịch sử cho thấy nhiều vụ ám sát nhằm vào các Tổng thống hay chính trị gia tại Mỹ thường xảy ra vào những năm quan trọng, có thể dẫn đến những thay đổi mang tính bước ngoặt trên chính trường Mỹ.
Vụ tấn công lần này làm dấy lên lo ngại lâu nay rằng bạo lực chính trị có thể bùng phát trong chiến dịch tranh cử Tổng thống và sau cuộc bầu cử. Những lo ngại một phần phản ánh sự phân cực của cử tri, trong đó nước Mỹ dường như đang bị chia rẽ gay gắt thành hai phe với tầm nhìn chính trị và xã hội khác nhau.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!