Những yếu tố nào có thể giúp ông Trump tạo ra một kết quả gây chấn động thế giới, như cách ông đã làm trong cuộc bầu cử cách đây 4 năm? Điều gì có thể là bất lợi cho ông trên con đường tiếp tục là ông chủ Nhà Trắng?
Đại dịch COVID-19
Đại dịch COVID-19 được xem là yếu tố có ảnh hưởng rất lớn với kết quả của cuộc bầu cử Mỹ 2020. Nhiều chuyên gia nhận định, COVID-19 có thể là lý do khiến ông Trump thua cuộc, vì ông gặp nhiều điều tiêu cực trong xử lý dịch bệnh tại Mỹ. Nhưng đối với Tổng thống Trump, nó lại có thể đem tới cả những mặt tích cực, khi mà ông có thể vận dụng để lấy lòng cử tri.
Tích cực
Theo tờ ABC News, Tổng thống Trump không phải là nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới mắc COVID-19. Trong khi nhiều nhà lãnh đạo khác đã ốm nặng vì COVID-19, thì ông Trump có thể khẳng định từ kinh nghiệm cá nhân về quá trình khỏi bệnh. Điều này có thể phần nào tạo được niềm tin từ những người ủng hộ ông và các biện pháp hạn chế COVID-19 tại Mỹ của ông. Ngoài ra, do tình hình dịch COVID-19, các hoạt động tranh cử trực tiếp của đối thủ của ông, ứng cử viên Joe Biden đã bị hạn chế. Điều này có thể gây bất lợi cho ông Joe Biden trong việc lấy long cử tri.
Twitter của Tổng thống Donald Trump công bố việc ông và vợ mắc COVID-19.
Lịch sử Mỹ đã ghi nhận nhiều trường hợp rằng các ứng viên tranh cử tổng thống ốm yếu, thường chiến thắng trong cuộc bầu cử. Ví dụ như trường hợp của Cố Tổng thống Ronald Reagan. Ông Ronald Reagan đã suýt chết vì trúng đạn của một kẻ ám sát vào năm 1981, nhưng rồi thắng lớn trong cuộc bầu cử năm 1984. Hay như khi Cố Tổng thống Warren G Harding qua đời khi đang đương nhiệm và năm 1923, đảng Cộng hòa của ông ở lại Nhà Trắng thêm 10 năm.
Cố Tổng thống Mỹ Ronald Reagan (Tổng thống thứ 40 của Mỹ)
Cố Tổng thống Mỹ Warren G Harding (Tổng thống thứ 29 của Mỹ)
Tiêu cực
Hai ngày trước bầu cử, số ca mắc COVID-19 ở Mỹ vẫn tiếp tục tăng mạnh. Tháng 10 vừa qua, nước này đã chứng kiến kỉ lục về số ca mắc mới tăng cao ở 31 tiểu bang, kỉ lục số bệnh nhân COVID-19 nhập viện ở 21 tiểu bang, và đáng buồn là cả kỉ lục số ca tử vong ở 14 tiểu bang. Trong đó, các bang bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì COVID-19, cũng chính là những nơi mà cuộc đua giành phiếu khốc liệt giữa 2 ứng viên khốc liệt nhất. Đó là các bang Michigan, North Carolina, Ohio, Pennsylvania và Wisconsin.
Nhiều chuyên gia nhận định, đại dịch COVID-19 có thể là yếu tố hàng đầu có thể ảnh hưởng tới vị trí của tổng thống Trump trong bầu cử năm nay. Số người dân Mỹ cảm thấy chán nản với đại dịch gia tăng khó kiểm soát, mệt mỏi vì cách biện pháp giãn cách xã hội tăng lên. Điều này có thể tạo ra tâm lý tiêu cực, mất niềm tin đối với những người đi bỏ phiếu đối với tổng thống Trump. Theo thống kê của Hãng tin AP, Trung tâm nghiên cứu các vấn đề công cộng và USAFacts, chỉ 16% người tham gia khảo sát tin tưởng thông tin về dịch bệnh COVID-19 mà Tổng thống Donald Trump đưa ra. Con số này giảm mạnh so với mức 23%, trong khảo sát hồi tháng 4.
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu về cách kiểm soát dịch COVID-19 (Nguồn: AP)
Trung tâm Nghiên cứu Pew cũng cho biết yếu tố đảng phái có thể chi phối cảm xúc của cử tri Mỹ về vấn đề Covid-19. Theo đó, 80% những người ủng hộ ứng cử viên Joe Biden nói Covid-19 sẽ có ảnh hưởng rất quan trọng đối với lá phiếu của họ. Con số này chỉ 24%, đối với những người ủng hộ ông Trump. Đáng chú ý, tỷ lệ những người ủng hộ ông Trump xem Covid-19 là vấn đề rất quan trọng đối với lá phiếu của họ đã giảm 15% kể từ tháng 8 vừa qua.
Ngoài ra, việc Tổng thống Donald Trump mắc COVID-19 và phải điều trị trong nhiều ngày đã làm hụt đi cơ hội đi vận động tranh cử của ông với các cử tri. Trong khi đó, đối thủ của ông là ứng viên Biden vẫn có thể tiếp tục chiến dịch của mình, một cách an toàn.
Thành tựu và thách thức kinh tế
Dù đạt được nhiều thành tựu nổi bật về kinh tế, giúp nước Mỹ "Vĩ đại trở lại", song chính sách kinh tế của Tổng thống Trump cũng gặp phải nhiều thách thức. Và những điều này đều được đem lên bàn cân trong cuộc bầu cử 2020.
Tích cực
Mặc dù bị ảnh hưởng của COVID-19, thế nhưng, những thành tựu kinh tế mà thời kỳ đương chức của Tổng thống Trump cũng gây nhiều ấn tượng với các cử tri.
Tổng sản phẩm quốc nội GDP được coi là thước đo tổng quát nhất của nền kinh tế. GDP sau điều chỉnh theo lạm phát của Mỹ thường tăng trưởng 2-3% mỗi năm. Nhìn lại 3 năm nắm quyền của ông Trump, nước Mỹ cũng chứng kiến mức tăng trưởng tương tự. Nhưng ấn tượng nhất, là mặc dù dịch COVID-19 hoành hành, gây nhiều tổn thất cho kinh tế Mỹ, vào cuối tháng 10 vừa qua, kết quả công bố GDP quý 3, 2020 của Mỹ đã tăng mạnh nhất trong 73 năm qua. Con số này cho thấy sự phục hồi mạnh mẽ của nước Mỹ trong đại dịch COVID-19 dưới sự lãnh đạo của ông Trump. Có thể nói, Tổng thống Trump hiểu rõ, ý nghĩa của kết quả GPD quý 3 năm nay có thể tạo động lực cho kết quả bầu cử tốt đẹp dành cho ông.
"Dữ liệu GDP vừa được công bố. Tăng trưởng tốt nhất lịch sử nước Mỹ. Năm sau sẽ là một năm tuyệt vời. Thật đáng mừng là dữ liệu GDP được công bố trước ngày 3/11", Tổng thống Donald Trump đăng tải lên Twitter của mình.
Trên thị trường chứng khoán, giới đầu tư hào hứng với chương trình giảm thuế mà ông Trump đưa ra hồi năm 2017. Giá cổ phiếu ở Phố Wall tiếp tục đà tăng trong năm 2020. Đến ngày 27/10, chỉ số S&P 500 đã tăng 49%, so với khi Tổng thống Trump nhậm chức.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (Nguồn: AP)
Ngoài ra, nhiều người lo sợ rằng, nếu ứng cử viên Joe Biden trở thành Tổng thống, có thể gây ảnh hưởng tới nền kinh tế, chứng khoán Mỹ. Nguyên nhân là vì ông Joe Biden có những chính sách khác biệt với của ông Trump, đặc biệt là thuế đối với doanh nghiệp Mỹ.
Cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung là một trong những vấn đề gây tranh cãi có thể ảnh hưởng tới kết quả bầu cử Mỹ. Mặc dù phía Mỹ có những thiệt hại kinh tế, thế nhưng nhiều người dân nước này lại thể hiện sự ủng hộ đối với những biện pháp cứng rắn của ông với Trung Quốc.
Tiêu cực
Tại Mỹ, hàng triệu người vẫn đang thất nghiệp và sống phụ thuộc trợ cấp từ chính phủ. Và điều này là một yếu tố có thể gây trở ngại cho ông Trump. Cựu Tổng thống Barack Obama, người ủng hộ ứng viên Joe Biden đã nói rằng:
"Những thiệt hại kinh tế mà ông Trump gây ra do cách phản ứng với đại dịch sẽ biến ông thành tổng thống đầu tiên kể từ thời Herbert Hoover khiến nền kinh tế Mỹ mất việc làm. Việc này sẽ mất rất nhiều thời gian để phục hồi", cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu tại Florida, Mỹ.
Cựu Tổng thống Mỹ Barack Obama phát biểu tại Florida, Mỹ (Nguồn: Reuters)
Các lệnh áp thuế của Tổng thống Trump được kì vọng sẽ đem việc làm quay trở lại. Thế nhưng, lời hứa đó vẫn chưa được hiện thực hóa. Theo Cục Dự trữ Liên bang Mỹ, 75.000 việc làm trong lĩnh vực sản xuất đã biến mất vào 2019. Điều này có nguy cơ làm xói mòn niềm tin của lực lượng lao động đối với ông Trump. Trong khi đó, nó lại tạo ra lợi thế với ứng cử viên Joe Biden ở các bang công nghiệp vùng Trung Tây trong cuộc chạy đua vào Nhà Trắng.
Ngoài 2 vấn đề chính là đại dịch COVID -19 và kinh tế, nội tại của nước Mỹ vẫn còn nhiều điều gây tranh cãi như vấn đề sắc tộc, người nhập cư, phân biệt giàu nghèo. Những điều này cũng có thể là ẩn số, ảnh hưởng tới kết quả của cuộc bầu cử tổng thống Mỹ 2020.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!