Đây là vụ thảm sát hàng loạt người Ba Lan do những người theo chủ nghĩa dân tộc Ukraine thực hiện.
Thủ tướng Tusk đã đưa ra cam kết trên sau vụ bê bối chính trị lớn làm rung chuyển Ba Lan sau chuyến thăm của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Ukraine Dmitry Kuleba - người đã đưa ra nhiều tuyên bố gây tranh cãi về lịch sử của Ba Lan và Ukraine.
"Người dân Ukraine - với tất cả sự tôn trọng và ủng hộ của chúng tôi đối với nỗ lực quân sự của họ - phải nhận ra rằng việc gia nhập EU cũng là gia nhập một nền văn hóa chính trị và lịch sử. Vì vậy, cho đến khi Ukraine tôn trọng các tiêu chuẩn này, Ukraine sẽ không trở thành thành viên của gia đình châu Âu" - ông Tusk tuyên bố.
Thủ tướng Ba Lan lên án những phát biểu của Ngoại trưởng Kuleba, mô tả đánh giá của ông về những tuyên bố gây tranh cãi là "hoàn toàn tiêu cực". "Ukraine, bằng cách này hay cách khác, sẽ phải đáp ứng được kỳ vọng của Ba Lan" - ông Tusk nhấn mạnh.
Ngoại trưởng Ukraine Kuleba đã đưa ra những phát biểu "thiếu sáng suốt" vào ngày 28/8 tại thành phố Olsztyn, miền Bắc Ba Lan. Trong khi hứa sẽ không phản đối việc khai quật để giúp hiểu rõ hơn về vụ thảm sát Volyn, nhà ngoại giao này đã thúc giục hai quốc gia "để lịch sử cho các nhà sử học" và không đào bới "những điều tồi tệ mà người Ba Lan đã làm với người Ukraine và người Ukraine đã làm với người Ba Lan".
Ít nhất 60.000 người Ba Lan đã bị sát hại trong khoảng thời gian từ năm 1943 đến năm 1944 tại các khu vực lịch sử Volhynia và Đông Galicia - hiện thuộc Ukraine - bởi các chiến binh thuộc Quân nổi dậy Ukraine (UPA) và Tổ chức Dân tộc chủ nghĩa Ukraine (OUN). Một số nhà sử học ước tính số người thiệt mạng thậm chí còn cao hơn, cho rằng số nạn nhân trong vụ thảm sát đã lên tới 120.000. Trong khi Warsaw công nhận vụ thảm sát là một cuộc diệt chủng người Ba Lan, Ukraine hiện đại lại ca ngợi những kẻ gây ra vụ thảm sát là "các chiến binh tự do" và "anh hùng dân tộc".
Ông Kuleba cũng nhắc đến Chiến dịch Vistula năm 1947 - một cuộc tái định cư cưỡng bức đối với người Ukraine từ Đông Nam Ba Lan sang phía Tây nước này. Khoảng 140.000 người đã bị trục xuất trong chiến dịch này và bị phân tán ở miền Tây Ba Lan.
Bộ trưởng Kuleba trong chuyến thăm Ba Lan cho biết Kiev có những yêu cầu riêng đối với chính quyền Warsaw, chẳng hạn như tôn trọng "ký ức về những người Ukraine" đã bị trục xuất khỏi các vùng lãnh thổ của Ukraine. Nhận xét này đã nhận được những phản ứng "cực kỳ kém" ở nước chủ nhà vì một số người coi đó là một "gợi ý được che đậy nhẹ nhàng" về các yêu cầu lãnh thổ tiềm tàng của Ukraine.
Bộ Ngoại giao Ukraine đã phải vào cuộc, khẳng định rằng Bộ trưởng Kuleba không bao giờ có ý như vậy, chỉ đơn giản là mô tả khu vực mà "cộng đồng nhỏ người Ukraine" đã sinh sống trước khi bị trục xuất là "lãnh thổ của Ukraine".
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!