Tại sao Ấn Độ không thừa nhận dịch COVID-19 đang lan rộng tại nước này?

Nhiều trường hợp cho thấy dịch COVID-19 đang lan rộng tại Ấn Độ

Ông Rajesh Kumar, 45 tuổi, bắt đầu có những cơn ho hồi đầu tháng 6, và bị sốt cao nhiều ngày. Ông không xét nghiệm virus SARS-CoV-2 mà chỉ uống thuốc hạ sốt trong 5 ngày. Nhưng tình trạng sốt cứ kéo dài, cùng với đó là dấu hiệu khó thở.

Người nhà bảo ông đi xét nghiệm nhưng ông không đồng ý. Bởi với một người hầu như không rời khỏi nhà mình ở thủ đô New Delhi, cũng không gặp ai mắc hoặc nghi mắc COVID-19, ông cho rằng, mình không thể nào nhiễm bệnh được.

8 ngày sau khi xuất hiện những triệu chứng đầu tiên, tình trạng sức khỏe của ông trở nên nghiêm trọng hơn. Ông vội tới bệnh viện xét nghiệm, kết quả là dương tính.

"Tôi đã qua khỏi nhưng bác sĩ bảo tôi rằng, tôi đã suýt mất mạng nếu cứ trì hoãn tới bệnh viện thêm nữa" - ông nói.

Ông Kumar không thể truy được nguồn lây nhiễm. Và ông chỉ là một trong số nhiều trường hợp cho thấy COVID-19 đang lan rộng tại Ấn Độ, theo ý kiến của nhiều chuyên gia. Tuy nhiên, Chính phủ Ấn Độ lại từ chối thừa nhận là có tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng, cho rằng không có một định nghĩa rõ ràng về thuật ngữ này và mỗi nước có thể định nghĩa nó dựa trên tình hình địa phương.

Ngay từ ca khi phát hiện ca mắc COVID-19 đầu tiên tại Ấn Độ vào ngày 30/1, giới chức đã phủ nhận là có tình trạng này. Cho đến thời điểm hiện tại, chỉ có Kerala và Tây Bengal là hai bang duy nhất của Ấn Độ thừa nhận là đã bước vào giai đoạn lây nhiễm trong cộng đồng.

Nhân viên y tế tại thủ đô New Delhi, Ấn Độ đưa bệnh nhân lên xe cứu thương. (Ảnh: New York Times)

Quan điểm của Ấn Độ hoàn toàn trái ngược với quan điểm của thế giới. Vấn đề này được hiểu một cách đơn giản, là khi nguồn nhiễm bệnh cho nhiều người không thể truy vết, có thể định nghĩa một cách an toàn rằng đó là tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng.

Hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng đưa ra quan điểm tương tự: "Tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng được chứng minh bởi việc không thể tìm ra mối liên quan với các ca mắc số lượng lớn qua chuỗi lây nhiễm".

Đây chính là tình hình hiện tại ở Ấn Độ, theo Tiến sĩ Arvind Kumar, bệnh viện Sir Gangaram ở New Delhi. Ông cho biết, ngày càng nhiều bệnh nhân đến bệnh viện trong tình trạng không rõ nguồn lây. Ấn Độ hiện ghi nhận hơn 1,4 triệu ca mắc COVID-19, trong đó hơn 32.000 ca tử vong, theo thống kê của Đại học John Hopkins.

"Số liệu này không biết nói dối" - Tiến sĩ Kumar cho biết - "Bang nọ nối tiếp bang kia ghi nhận tỷ lệ lây nhiễm tăng nhanh. Ta không có cách nào phủ nhận chuyện đang diễn ra ngay trước mắt mình".

Số ca mắc COVID-19 tại Ấn Độ vượt quá 1 triệu. (Ảnh: Reuters)

Tuy nhiên, Chính phủ Ấn Độ lại bất đồng với quan điểm này. Một bác sĩ hàng đầu ở Hiệp hội Y khoa Ấn Độ (IMA) gần đây thừa nhận rằng, nước này đang trong giai đoạn lây nhiễm cộng đồng. Tuy nhiên, IMA đã rút lại tuyên bố này 2 ngày sau đó, cho rằng đó chỉ là "quan điểm cá nhân".

Chuyên gia về virus Shahid Jameel kêu gọi Chính phủ Ấn Độ hãy lắng nghe các bác sĩ và giới chuyên môn, cũng như thừa nhận bằng chứng về sự lây nhiễm trong cộng đồng.

Có một việc không thể phủ nhận là virus SARS-CoV-2 đang lan nhanh tại Ấn Độ so với một tháng trước đó, như tại bang Andhra Pradesh và Bihar. Nhiều bang không được chuẩn bị để ứng phó với tình hình này, vì họ chủ yếu dựa vào quy định cách ly và xét nghiệm những người trở về từ các bang khác nhưng lại không thực hiện đủ các biện pháp để khống chế dịch lây lan trong địa phương. Kể cả chiến lược chống dịch trước đó cũng có lỗ hổng bởi không thể kiểm soát hoàn toàn biên giới giữa các bang. Ngoài ra, nhiều bang cũng thiếu phương tiện để truy vết và xét nghiệm từng người đặt chân vào bang mình.

Theo dữ liệu tháng 6, chưa đầy 1% dân số Ấn Độ đã được xét nghiệm virus SARS-CoV-2, đồng nghĩa với việc quy mô lây lan có thể lớn ngoài tầm dự đoán. Việc xét nghiệm chủ yếu được áp dụng với những người có triệu chứng rõ ràng với lịch sử ra nước ngoài hay tiếp xúc với người nghi nhiễm.

Tuy nhiên, một nghiên cứu được tiến hành hồi tháng 4 vừa qua cho thấy, 39,2% các trường hợp mắc COVID-19 tại Ấn Độ không trình báo bất kỳ lịch sử tiếp xúc nào với người nghi nhiễm hay ra nước ngoài.

Bệnh viện tại Ấn Độ quá tải vì số bệnh nhân COVID-19 tăng nhanh. (Ảnh: Reuters)

Tiến sĩ Jameel bổ sung, có một biện pháp là cố gắng kiểm soát virus trong các thành phố lớn và một số điểm nóng, ngăn nó lan ra những phần khác của đất nước.

"Biện pháp này đã không được áp dụng và giờ COVID-19 đang lây lan không kiểm soát" - ông Jameel nói. Virus lan nhanh và thường không để lại dấu vết để có thể thiết lập nên chuỗi lây nhiễm.

Cũng theo chia sẻ của Tiến sĩ Jameel, khảo sát riêng của Chính phủ Ấn Độ cho thấy, 40% người tham gia có bệnh về đường hô hấp không biết rằng mình nhiễm bệnh từ đâu.

"Chúng tôi có đủ bằng chứng cho thấy có sự lây nhiễm trong cộng đồng".

Nhưng các chuyên gia cũng cho biết, sự lây nhiễm này không xảy ra trong một đêm mà thông thường trong vài tuần, trong khi Chính phủ vẫn tiếp tục phủ nhận.

"Chúng tôi đã khoanh vùng tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng ở những giai đoạn đầu của dịch bệnh. Nhưng giờ dịch đã lan ra khắp cả nước rồi, ai cũng thấy điều đó" - Tiến sĩ Kumar cho hay.

Vậy tại sao Ấn Độ lại ngần ngại thừa nhận sự thật hiển nhiên này?

Các chuyên gia nói rằng, họ "chỉ có thể phỏng đoán" vì Chính phủ không nói nhiều về vấn đề này và cũng không đưa ra định nghĩa chính thức của thuật ngữ "lây nhiễm trong cộng đồng".

Một trong các lý do có thể là Chính phủ Ấn Độ nhìn nhận rằng, việc thừa nhận tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng là một thất bại trong chính sách của mình. Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Jameel, không thể đổ lỗi cho Chính phủ về tình trạng này nhưng nhà chức trách cần đối mặt thẳng thắn hơn với các dữ liệu và thừa nhận những gì mà khoa học chứng minh.

Ông cũng bổ sung rằng, sự lây nhiễm trong cộng đồng thường xảy ra ở những nơi có mật độ dân cư đông như Ấn Độ. Bất kỳ sự phủ nhận nào chỉ làm gia tăng thêm áp lực và châm ngòi cho những tranh cãi không cần thiết xung quanh chủ đề này.

Tiến sĩ Lalit Kant, nhà dịch tễ học hàng đầu Ấn Độ, bày tỏ quan điểm: "Chúng ta cần phải cải thiện chiến lược của mình cho dù có gọi đó là sự lây nhiễm trong cộng đồng hay không. Ấn Độ là một nước lớn, ta có thể kiểm soát virus ở bang này và rồi một bang khác lại bùng phát dịch. Vì thế, chúng ta không thực sự cần một định nghĩa để hiểu thực tế này. Tình hình đang trở nên nghiêm trọng hơn, đó mới là thực tế khắc nghiệt".

Tuy nhiên, việc thừa nhận tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng có thể đòi hỏi những thay đổi lớn trong chính sách. Tiến sĩ Kant cho rằng, có thể Chính phủ Ấn Độ không muốn thông báo sự thay đổi trong chính sách vào thời điểm này. Nguyên nhân bởi sẽ phải mất nhiều tháng để giới chức - cả cấp liên bang lẫn cấp bang - tăng cường xét nghiệm và truy vết.

Một thách thức khác là các vùng của Ấn Độ đang ở trong những giai đoạn khác nhau của đại dịch COVID-19, dẫn đến khó áp dụng cùng một chính sách.

"Nhưng không thể nào bào chữa cho việc cứ liên tục phủ nhận như vậy. Điều Chính phủ cần làm bây giờ là đưa ra một chiến lược dài hạn và định nghĩa về tình trạng lây nhiễm trong cộng đồng. Công chúng có quyền được biết và Chính phủ nên minh bạch về điều này" - Tiến sĩ Kant nói.

Ấn Độ hiện là vùng dịch COVID-19 lớn thứ 3 thế giới, chỉ sau Mỹ và Brazil. Trong số những ca mắc COVID-19 gần đây, nhiều ca không có triệu chứng khiến dịch bệnh càng trở nên khó kiểm soát tại quốc gia Nam Á này.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online!