Đầu tháng 7 vừa qua, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) đã xác nhận "kế hoạch xả nước thải nhà máy điện hạt nhân Fukushima số 1 của Nhật Bản là phù hợp với các tiêu chuẩn an toàn". Chính phủ Nhật Bản lưu trữ nước nhiễm xạ trong các bể chứa khổng lồ, pha loãng chúng, rồi xả ra biển.
Một hoạt động nuôi cá bơn trong bể nước thải nhiễm xạ đã được lọc của nhà máy điện hạt nhân Fukushima. Mục đích của thí nghiệm này là kiểm tra độ an toàn của nước thải nhiễm xạ đã được xử lý trước khi xả ra biển. Kết quả cho thấy chất phóng xạ tritium không tích tụ trong cơ thể cá và tác động đến sinh vật này thấp.
Quá trình nuôi cá thí nghiệm này đã được Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế IAEA giám sát nhiều tháng nay. Nước nuôi cá là nước thải nhiễm xạ của nhà máy điện hạt nhân Fukushima đã được lọc và pha loãng với nước biển.
Quy trình lọc cụ thể như sau:
Nước thải làm mát lò phản ứng hạt nhân được thu gom và lọc qua hệ thống xử lý chất lỏng tiên tiến (ALPS), gồm các giai đoạn đóng cặn, hấp phụ, kết dính các phân tử lên bề mặt và lọc vật lý để xử lý nước.
Chính phủ Nhật Bản cho biết, quy trình lọc tiên tiến của nước này có thể loại bỏ 62 trên tổng số 64 nguyên tố phóng xạ trong nước thải nhà máy xuống dưới ngưỡng tiêu chuẩn quốc gia của Nhật Bản. Tiêu chuẩn này đưa ra dựa trên các khuyến nghị từ Ủy ban Quốc tế về Bảo vệ phóng xạ.
Nước thải qua xử lý sau đó sẽ được pha loãng với nước biển với tỷ lệ 1/40 và xả dần ra biển trong kế hoạch kéo dài trong 30 năm. Tuy nhiên hệ thống lọc này chưa xử lý được hai nguyên tố còn lại là tritium và carbon-14. Đây chính là yếu tố gây lo ngại, cả hai đồng vị này đều có nồng độ phóng xạ rất thấp nhưng có thể gây rủi ro nếu được hấp thụ với số lượng lớn.
Mặc dù những số liệu khoa học cho thấy một mức độ an toàn nhất định của kế hoạch xả nước nhiễm xạ lần này, nhưng một số người dân Nhật Bản vẫn lo lắng về vấn đề tác động từ vụ xả thải này.
Ông Ishii Hideki - Chủ nhà máy chế biến cá cho biết: "Ngành thủy sản địa phương chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng chỉ vì cái mác 'Fukushima' và tình hình sẽ vẫn như vậy ngay cả khi chúng tôi nhập nguyên liệu thô từ các quốc gia khác để chế biến hải sản ở đây. Nhiều người không dám ăn hải sản từ Fukushima do lo sợ các nguyên tố phóng xạ có thể tích tụ trong cơ thể của họ.
Theo thống kê chính thức, tổng sản lượng đánh bắt quanh bờ biển Fukushima vào năm 2022 là 5.525 tấn, có giá trị khoảng 26 triệu USD. Cả hai con số này chỉ bằng khoảng 20% về khối lượng và 40% về giá trị so với vụ thu hoạch trước thời điểm xảy ra thảm họa ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!