Cảnh báo đại dịch ma túy mới
Nhấn mạnh chủ đề "Bằng chứng rõ ràng: Đầu tư vào phòng ngừa", Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres nêu bật ma túy là "nguồn gốc đau khổ" của nhân loại, bào mòn sức khỏe và phúc lợi của con người, cướp đi hàng trăm nghìn sinh mạng mỗi năm.
Ông Guterres cho rằng việc phá vỡ vòng lặp khổ đau có nghĩa là bắt đầu trước khi ma túy gây ra hiểm họa, bằng cách đầu tư vào nỗ lực phòng ngừa. Hợp tác quốc tế đóng vai trò then chốt trong việc ngăn chặn, bài trừ ma túy, nhất là khi các loại ma túy tổng hợp biến tướng, trá hình đang len lỏi vào cuộc sống và gây ra những hệ lụy khôn lường.
Trong khi đó, Cơ quan phòng chống ma túy và tội phạm Liên hợp quốc đã khuyến nghị các giải pháp để tăng cường hiệu quả hợp tác quốc tế. Đó là tăng cường chia sẻ thông tin và phối hợp thực thi pháp luật; phát triển khuôn khổ pháp lý quốc tế để kiểm soát các chất hướng thần mới và sản phẩm ma túy mới; hỗ trợ các nước đang phát triển về tài chính, kỹ thuật và nguồn lực để nâng cao năng lực phòng chống ma tuý. Các biện pháp này cần song hành với việc nâng cao nhận thức của cộng đồng và khuyến khích mọi người tham gia vào cuộc chiến chung.
Năm 2023, tại Mỹ đã ghi nhận hơn 100.000 ca tử vong do sử dụng quá liều fentanyl, một loại ma túy tổng hợp được coi là "cực độc". Fentanyl vốn là một chất thuộc nhóm thuốc giảm đau rất mạnh và được sử dụng có kiểm soát trong điều trị bệnh ở nhiều nước, lại được tổng hợp bất hợp pháp và trở thành một loại ma túy nguy hiểm.
Xylazine, loại ma túy mới, có thể khiến người nghiện chết trong đau đớn. (Ảnh: Capital-Star)
Thời gian gần đây, sự chú ý của thế giới đổ dồn vào một loại ma túy mới, được cảnh báo là nguy cơ đại dịch toàn cầu, đó là Xylazine. Đây vốn là loại thuốc chỉ dùng trong lĩnh vực thú y với giá thành rẻ nên được nhiều con nghiện ưa chuộng. Điều nguy hiểm là nó lại có khả năng tạo những vết loét nghiêm trọng trên cơ thể, khiến nạn nhân cực kỳ đau đớn.
Anh Martin sống ở bang New York là một người nghiện ma túy đã nhiều năm, nhưng từ sau khi vô tình sử dụng loại ma túy mới xylazine, anh đã phải chịu những vết thương khó có thể phục hồi ở chân và cánh tay.
Anh Martin cho biết: "Những người nghiện thường dùng thứ này để cắt cơn, còn người bán thì ai cũng muốn làm giàu. Xylazine rẻ hơn cả heroin, tôi đoán đó là lý do tại sao các con nghiện sử dụng nó. Nó tệ, nhưng biết làm sao khi đang lên cơn nghiện?".
Anh Martin chỉ là một trong hàng triệu người nghiện ma túy ở Mỹ. Nếu như trước dịch COVID-19, các loại ma túy như heroin, cocain, fentanyl rất được ưa chuộng thì giờ là xylazine, với mức giá cực rẻ.
Xylazine tác động đến người nghiện gần như ngay lập tức. Cảm giác hưng phấn có thể kéo dài 8 giờ hoặc lâu hơn, tùy thuộc vào liều lượng và cách dùng. Tuy nhiên, sử dụng nhiều lần xylazine có thể gây hạ huyết áp, mờ mắt, giảm nhịp tim, suy giảm khả năng phán đoán và nguy hiểm hơn là hoại tử các chi.
Chị Jazmyna Fanini, một y tá, cho biết: "Tình trạng bệnh nhân sẽ trở nên ngày càng tồi tệ. Với xylazine, nó sẽ khiến tổ chức mô ở khu vực tiêm chích bị phân hủy cho đến khi chạm đến xương hoặc người nghiện phải cắt cụt chi".
Thống kê trong giai đoạn 12 tháng tính đến tháng 8/2022, đã có hơn 60.000 người Mỹ tử vong do sử dụng xylazine.
Bà Bridget Brennan - Công tố viên đặc biệt về ma túy ở New York, Mỹ - chia sẻ: "Chúng tôi đang sử dụng loại thuốc cứu người sốc ma tuý là Narcan dành cho heroin và fentanyl, nhưng nó không hiệu quả khi các ma tuý này được pha trộn với xylazine. Do đó, khó có khả năng cứu sống những người nghiện bị sốc loại ma túy hỗn hợp fentanyl và xylazine. Vì vậy, có thể chúng ta sẽ phải chứng kiến tình trạng này tiếp tục tăng".
Không chỉ tại Mỹ, Mexico hay một số nước châu Âu cũng ghi nhận sự xuất hiện của xylazine. Đây là dấu hiệu cho thấy một đại dịch ma túy mới có nguy cơ xảy ra ở quy mô toàn cầu.
ASEAN chung tay đẩy lùi ma túy
Với quan điểm không khoan nhượng với ma túy, kiên quyết không để trở thành địa bàn trung chuyển ma túy và tiếp tục theo đuổi mục tiêu lâu dài hướng tới một cộng đồng không ma túy, ASEAN đã thiết lập nhiều cơ chế hợp tác, chương trình hành động, sáng kiến để tăng cường đấu tranh với tội phạm ma tuý như Hội nghị cấp Bộ trưởng ASEAN về vấn đề ma túy; Kế hoạch hành động ASEAN bảo vệ cộng đồng chống ma tuý trái phép giai đoạn 2016-2025; Kế hoạch hợp tác ASEAN chống sản xuất, mua bán, vận chuyển ma tuý tại khu vực Tam giác vàng giai đoạn 2016-2025; Thỏa thuận về hợp tác phòng, chống ma túy Tiểu vùng sông Mekong mở rộng.
Cùng với đó, các nước ASEAN cũng triển khai các giải pháp kiểm soát và phòng, chống thất thoát tiền chất, triệt phá các cơ sở sản xuất ma túy; tăng cường triển khai trạm kiểm soát ma túy tại các tuyến trọng điểm; hỗ trợ kỹ thuật, nâng cao năng lực cho lực lượng thực thi pháp luật; tăng cường và mở rộng hoạt động của Văn phòng liên lạc qua biên giới; đồng thời Tổ công tác phòng, chống ma túy qua đường hàng không, cảng biển...
Nhờ các chương trình hợp tác này nên trong những năm qua đã có nhiều vụ buôn bán ma tuý bị lực lượng chức năng các nước ASEAN bắt giữ, trong đó có những vụ bắt giữ số lượng ma túy đá kỷ lục lên tới 190 tấn trong năm 2023.
Tháng 12/2023, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết kêu gọi hợp tác cấp quốc gia, khu vực và quốc tế nhằm giải quyết thách thức về an ninh và y tế công toàn cầu do vấn nạn ma túy tổng hợp. Thông điệp của Liên hợp quốc rất rõ ràng: "Chỉ khi hợp tác và hành động mạnh mẽ, thế giới mới có thể "phá vỡ vòng lặp khổ đau" và chấm dứt nạn lạm dụng và buôn bán ma túy.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!