Phát hiện hơn 1.700 chủng virus lạ trong băng tan chảy

Phần lớn trong số đó chưa từng được phát hiện trước đây. Điều này làm dấy lên lo ngại rằng khi thế giới ấm lên và băng tan, nó có thể giải phóng các mầm bệnh mà khoa học chưa biết đến, gây ra đại dịch chết người.

Năm 2015, một nhóm nhà nghiên cứu quốc tế đã tìm thấy nhiều virus trong lõi băng dài 304 m được lấy từ sông băng Guliya trên cao nguyên Thanh Tạng, nằm ở giao điểm của Trung Á, Nam Á và Đông Á. Các loại virus này có niên đại từ 41.000 năm trước và sinh tồn qua 3 lần thay đổi lớn từ khí hậu lạnh sang ấm.

Phát hiện này vừa được đăng trên tập san Nature Geoscience ngày 26/8. Những lõi băng này được bảo quản tại địa điểm có nhiệt độ -31^oC tại một viện nghiên cứu ở Columbus, Ohio (Mỹ).

Chỉ 1 ngày sau khi nghiên cứu được đăng tải, ca sĩ diễn viên người Mỹ Chris 'Ludacris' Bridges đã đăng video quay cảnh anh uống nước tan chảy từ sông băng ở Alaska. Video nhận được hàng triệu lượt xem trên TikTok và Instagram, làm dấy lên lo ngại rằng Ludacris đang mạo hiểm mạng sống của mình khi uống nước sông băng chưa qua xử lý.

Nhưng một nhà nghiên cứu về sông băng nhận định rằng Ludacris hoàn toàn ổn và nước từ dòng sông băng tan chảy "là loại nước sạch nhất". Tuy nhiên, mối lo ngại của công chúng không hoàn toàn vô căn cứ.

Các nhà khoa học từng ghi nhận các tác nhân gây bệnh chết người xuất hiện từ tầng đất đóng băng vĩnh cửu tan chảy ở nhiều địa điểm khác trên thế giới, làm dấy lên nỗi sợ về một đợt bùng phát dịch tiềm tàng. Ví dụ, vào năm 2016, bào tử bệnh than đã thoát ra từ xác động vật bị đông lạnh trong tầng đất đóng băng vĩnh cửu ở Siberia. Chúng khiến hàng chục người phải nhập viện và một trẻ em tử vong.

Nhưng may mắn là tất cả 1.700 loại virus được tìm thấy trong lõi băng ở cao nguyên Thanh Tạng không gây ra mối đe dọa nào đối với sức khỏe con người. Chúng chỉ có thể lây nhiễm cho cổ khuẩn, là sinh vật đơn bào và vi khuẩn. 

Lõi băng được chia thành chín phân đoạn, mỗi phân đoạn đại diện cho một mốc thời gian và thời kỳ khí hậu khác nhau. Các phân đoạn có độ tuổi từ 160 đến 41.000 năm. Các nhà nghiên cứu đã trích xuất ADN từ mỗi phân đoạn và sử dụng một quy trình gọi là phân tích metagenomic, nghiên cứu về cấu trúc và cách vận hành của toàn bộ trình tự acid nucleic từ sinh vật, để xác định từng chủng virus. Từ phân tích của mình, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng các cộng đồng virus rất khác nhau, điều đó tùy thuộc vào điều kiện khí hậu tại thời điểm chúng bị đóng băng.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!