Hình ảnh chụp bề mặt của Mặt Trăng từ camera của tàu đổ bộ Thường Nga 5 (Ảnh Xinhua/AP)
Theo đài truyền hình CNN, việc tìm thấy nước trên Mặt Trăng không phải là một phát hiện quá mới mẻ. Trước đây, tàu vũ trụ của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) và Ấn Độ đều được cho là tìm thấy thứ cho là nước trên bề mặt Mặt Trăng. Năm 2023, các nhà khoa học Trung Quốc cũng phát hiện nước đọng trong các hạt thủy tinh rải rác trên Mặt Trăng.
Tuy nhiên, theo các nhà khoa học, khám phá mới nhất này đánh dấu lần đầu tiên họ tìm thấy nước ở dạng phân tử H2O trong các mẫu vật.
Các nhà nghiên cứu đã kiểm tra kỹ càng các mẫu đất được tàu thăm dò Thường Nga 5 của Trung Quốc thu thập. Năm 2020, tàu đã hạ cánh trên bề mặt Mặt Trăng và tìm thấy một "tinh thể trong suốt hình lăng trụ" - có chiều rộng gần bằng một sợi tóc người - gọi là ULM-1.
Theo nghiên cứu được công bố vào ngày 16/7 trên tạp chí Nature Astronomy, tinh thể ULM-1 (có công thức hóa học là (NH4)MgCl3.6H2O) bao gồm khoảng 41% là nước, với các mảnh amoniac giúp giữ cho các phân tử H2O ổn định bất chấp sự thay đổi nhiệt độ mạnh trên Mặt Trăng.
Theo kết luận trong nghiên cứu, loại nước này có thể là "nguồn tài nguyên tiềm năng cho sự sống trên Mặt Trăng".
Phát hiện này là phát hiện mới nhất trong nỗ lực rộng lớn của Trung Quốc nhằm trở thành cường quốc thống trị không gian, với những tham vọng lớn hơn như xây dựng một cơ sở nghiên cứu trên Mặt Trăng.
"Việc phát hiện ra một loại khoáng chất trữ nước tại địa điểm hạ cánh của tàu Thường Nga 5 khá thú vị và điều đó sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về phản ứng hơi đá trong lớp vỏ Mặt Trăng và trên bề mặt Mặt Trăng" - David A. Kring, nhà khoa học chính tại Viện Mặt Trăng và Hành tinh Texas (Mỹ), giải thích.
Theo bà Yuqi Qian, một nhà địa chất hành tinh tại Đại học Hong Kong, trên Mặt Trăng tồn tại 3 dạng nước, bao gồm các phân tử nước, hợp chất mà chúng ta quy định là H2O; dạng đông lạnh thành băng và một hợp chất phân tử gọi là hydroxyl.
Những phát hiện trước đây cho thấy nước đã tồn tại trên Mặt Trăng khi núi lửa phun trào trong quá khứ. Điều đó đồng nghĩa với việc nước có sẵn bên trong Mặt Trăng và có từ khi Mặt Trăng mới hình thành.
Chỉ đến những năm gần đây, các nhà khoa học mới tìm thấy nước, băng và các phân tử nước chủ yếu nằm ở các cực Mặt Trăng tối và lạnh, nơi ánh sáng Mặt Trời không chiếu tới. Một nghiên cứu gần đây cũng cho thấy rằng nước hoặc hydroxyl có thể bị mắc kẹt trong các hạt thủy tinh rải rác trên bề mặt Mặt Trăng và gió Mặt Trời có thể biến đổi hydroxyl (công thức hóa học dạng OH) thành nước, hay H2O.
Tuy nhiên, đối với công nghệ hiện tại, việc chiết xuất nước trên Mặt Trăng vẫn là một thách thức hàng đầu. Các nhà khoa học đánh giá do địa hình núi đá hiểm trở, các cực của Mặt Trăng trở thành địa điểm khó khăn đối với con người trong việc khai thác nước. Bên cạnh đó, phân tử nước có thể không ổn định ở các khu vực khác nhau của Mặt Trăng và bốc hơi ở vĩ độ thấp hơn, khi nhiệt độ có thể vượt quá 100oC.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!