Ông Trump cáo buộc Panama đã tính phí quá cao để sử dụng tuyến đường qua Trung Mỹ này.
Phát biểu trước đám đông người ủng hộ ở bang Arizona, ông Trump tuyên bố ông sẽ không để kênh đào Panama rơi vào "tay kẻ xấu", cảnh báo về ảnh hưởng tiềm tàng của Trung Quốc đối với tuyến đường thủy này.
Bình luận của ông Trump là một ví dụ cực kỳ hiếm hoi về việc một nhà lãnh đạo Mỹ nói rằng ông có thể thúc đẩy một quốc gia có chủ quyền giao nộp lãnh thổ. Điều này nhấn mạnh sự thay đổi dự kiến trong chính sách ngoại giao của Mỹ dưới thời ông Trump.
"Kênh đào đã được trao cho Panama và người dân Panama, nhưng đi kèm theo còn có các điều khoản" - ông Trump nói về kênh đào, vốn từng thuộc sở hữu của Mỹ nhưng đã được trao cho Panama cách đây nhiều thập kỷ. "Nếu các nguyên tắc, cả về mặt đạo đức và pháp lý, của cử chỉ hào hiệp này không được tuân thủ, chúng tôi sẽ yêu cầu kênh đào Panama phải được trả lại cho Mỹ, toàn bộ, nhanh chóng và không cần thắc mắc".
Trong một thông điệp được ghi âm do Tổng thống Panama Mulino công bố vào chiều 22/12, nhà lãnh đạo quốc gia này cho biết rằng nền độc lập của Panama là không thể thương lượng và Trung Quốc không có ảnh hưởng gì đến việc quản lý kênh đào. Ông cũng bảo vệ mức phí đi lại tại kênh đào Panama mà nước này đã tính toán và ấn định.
Tàu container đi qua kênh đào Panama ở Colon, Panama, ngày 2/9 (Ảnh: AP)
Mỹ xây dựng kênh đào Panama và quản lý lãnh thổ xung quanh kênh đào này trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, Mỹ và Panama đã ký một hiệp định song phương vào năm 1977, mở đường cho việc kênh đào được kiểm soát hoàn toàn bởi Panama. Mỹ đã trao trả quyền kiểm soát kênh đào vào năm 1999 sau một thời gian quản lý chung.
Tuyến đường thủy này cho phép tới 14.000 tàu qua lại mỗi năm, chiếm 2,5% thương mại đường biển toàn cầu. Kênh đào Panama đóng vai trò rất quan trọng đối với hoạt động nhập khẩu ô tô và vận chuyển hàng hóa thương mại của Mỹ bằng tàu container từ châu Á, cũng như đối với hoạt động xuất khẩu hàng hóa của Mỹ, bao gồm cả khí đốt tự nhiên hóa lỏng.
Không rõ ông Trump sẽ tìm cách giành lại quyền kiểm soát kênh đào Panama như thế nào. Đây không phải là lần đầu tiên ông Trump công khai cân nhắc đến việc mở rộng lãnh thổ.
Trong những tuần gần đây, Tổng thống đắc cử Trump đã nhiều lần suy nghĩ về việc biến Canada thành một bang của nước Mỹ, mặc dù không rõ ông nghiêm túc đến mức nào về vấn đề này. Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên 2017 - 2021 của mình, ông Trump đã bày tỏ sự quan tâm đến việc mua Greenland - một lãnh thổ tự trị của Đan Mạch. Ông đã bị chính quyền Đan Mạch công khai từ chối trước khi bất kỳ cuộc thảo luận nào có thể diễn ra.
Ông Trump đã lặp lại ý tưởng này vào ngày 22/12 trong một tuyên bố về việc lựa chọn Đại sứ Mỹ tại Đan Mạch của mình, đó là ông Ken Howery - cựu Đại sứ tại Thụy Điển.
"Vì mục đích an ninh quốc gia và tự do trên toàn thế giới, Mỹ cảm thấy rằng quyền sở hữu và kiểm soát Greenland là điều hoàn toàn cần thiết" - ông viết trên mạng xã hội Truth Social.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!