AP đã thống kê một số vụ ám sát và âm mưu ám sát xảy ra trong nhiều thập kỷ tại Mỹ.
Abraham Lincoln - Tổng thống Mỹ thứ 16
Lincoln là Tổng thống Mỹ đầu tiên bị ám sát vào ngày 14/4/1865 khi ông và vợ, Mary Todd Lincoln, tham dự buổi biểu diễn đặc biệt vở hài kịch “Our American Cousin” tại Nhà hát Ford ở Washington. Hung thủ vụ ám sát là John Wilkes Booth.
Tổng thống Lincoln khi đó được đưa đến một ngôi nhà đối diện nhà hát để điều trị y tế. Ông đã bị bắn vào sau đầu và qua đời vào sáng 15/4/1865. Sự ủng hộ của ông đối với quyền của người da đen được cho là động cơ đằng sau vụ việc này.
Hung thủ ám sát Tổng thống Lincoln đã bị bắn chết vào ngày 26/4/1865 khi đang lẩn trốn trong một nhà kho gần Bowling Green, bang Virginia.
James Garfield - Tổng thống Mỹ thứ 20
Ông Garfield là Tổng thống thứ hai của Mỹ bị ám sát sau 6 tháng nhậm chức. Ông bị bắn khi đang đi bộ qua một ga xe lửa ở Washington vào ngày 2/7/1881 để bắt chuyến tàu đến New England. Hung thủ là Charles Guiteau.
Alexander Graham Bell, nhà phát minh ra điện thoại, đã cố gắng tìm viên đạn găm vào ngực ông Garfield bằng một thiết bị mà ông thiết kế riêng cho Tổng thống nhưng không thành công. Tổng thống Garfield đã bị trọng thương và qua đời vào tháng 9. Ông giữ chức Tổng thống Mỹ được 6 tháng.
Hung thủ ám sát Tổng thống Grafiel bị xử tử vào tháng 6/1882.
William McKinley - Tổng thống Mỹ thứ 25
Tổng thống McKinley bị bắn sau khi có bài phát biểu ở Buffalo, New York, ngày 6/9/1901. Ông đang bắt tay với mọi người thì bị một người đàn ông bắn 2 phát đạn vào ngực ở cự ly gần. Các bác sĩ đã mong đợi Tổng thống McKinley sẽ bình phục nhưng sau đó chứng hoại thư đã xuất hiện xung quanh vết thương.
Tổng thống McKinley qua đời vào ngày 14/9/1901, 6 tháng sau khi ông bắt đầu nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của mình.
Leon F. Czolgosz, một cư dân Detroit 28 tuổi thất nghiệp, đã thừa nhận là hung thủ vụ nổ súng. Czolgosz bị kết tội tại phiên tòa và bị xử tử trên ghế điện vào ngày 29/10/1901.
Franklin D. Roosevelt - Tổng thống Mỹ thứ 32
Tổng thống đắc cử Roosevelt vừa có bài phát biểu ở Miami từ phía sau một chiếc ô tô mui trần thì tiếng súng vang lên. May mắn, ông không bị thương nhưng vụ nổ súng này (tháng 2/1933) đã khiến Thị trưởng Chicago Anton Cermak thiệt mạng.
Kẻ nổ súng là Guiseppe Zangara đã bị kết án tử hình sau đó.
Harry S. Truman - Tổng thống Mỹ thứ 33
Tháng 11/1950, khi Tổng thống Truman đang ở tại Blair House, đối diện Nhà Trắng, thì có hai tay súng đột nhập.
Tổng thống Truman không bị thương nhưng một cảnh sát Nhà Trắng và một trong những kẻ tấn công đã thiệt mạng trong cuộc đấu súng. Hai cảnh sát khác của Nhà Trắng cũng bị thương.
John F. Kennedy - Tổng thống Mỹ thứ 35
Tổng thống Kennedy bị một sát thủ giấu mặt trang bị súng trường cỡ lớn bắn chết khi ông đến thăm Dallas vào tháng 11/1963 cùng với đệ nhất phu nhân Jacqueline Kennedy. Tiếng súng vang lên khi đoàn xe của Tổng thống Kennedy lăn bánh qua Dealey Plaza ở trung tâm thành phố Dallas.
Ông Kennedy được đưa đến bệnh viện Parkland Memorial - nơi ông qua đời ngay sau đó.
Người kế nhiệm ông là Phó Tổng thống Lyndon B. Johnson - người đã tuyên thệ nhậm chức trên một chiếc máy bay.
Vài giờ sau vụ ám sát, cảnh sát đã bắt giữ Lee Harvey Oswald sau khi tìm được vị trí những phát đạn được bắn ra ở tòa nhà gần đó - kho lưu trữ sách trường học Texas. Hai ngày sau, khi Oswald đang được đưa từ trụ sở cảnh sát đến nhà tù quận thì chủ hộp đêm ở Dallas, Jack Ruby, lao tới và bắn chết Oswald.
Gerald Ford - Tổng thống Mỹ thứ 38
Tổng thống Ford phải đối mặt với 2 vụ ám sát trong vòng vài tuần vào năm 1975. Rất may, không bị thương trong cả hai vụ việc.
Vụ việc đầu tiên xảy ra khi Tổng thống Ford đang trên đường đến cuộc gặp với Thống đốc California ở Sacramento. Một đối tượng lao qua đám đông trên phố, rút một khẩu súng lục bán tự động và chĩa vào Tổng thống Ford, song, súng không được bắn. Đối tượng này bị kết án tù và được trả tự do vào năm 2009.
Vụ ám sát thứ hai xảy ra sau đó 17 ngày. Một người phụ nữ tên Sara Jane Moore đã đối mặt với Tổng thống Ford bên ngoài một khách sạn ở San Francisco. Moore bắn một phát nhưng đã bắn trượt. Một người gần đó đã nắm lấy cánh tay của Moore khi cô định bắn phát đạn thứ hai. Sau đó, Moore bị đưa vào tù và được thả vào năm 2007.
Ronald Reagan - Tổng thống Mỹ thứ 40
Tháng 3/1981, khi Tổng thống Reagan rời khỏi một sự kiện ở Washington, D.C. và đang đi về phía đoàn xe của mình thì bị John Hinckley Jr., người có mặt trong đám đông, bắn. Ông đã hồi phục sau vụ việc.
Ba người khác cũng trúng đạn trong vụ ám sát này, trong đó có thư ký báo chí của Tổng thống Reagan - James Brady, sau này bị liệt một phần cơ thể.
Hinckley bị bắt và đưa vào bệnh viện tâm thần sau khi bồi thẩm đoàn tuyên bố anh ta vô tội vì lý do mất trí khi bắn Tổng thống Reagan. Vào năm 2022, Hinckley được trả tự do khỏi sự giám sát của tòa án sau khi thẩm phán xác định rằng anh ta "không còn là mối nguy hiểm cho bản thân hoặc người khác".
George W. Bush - Tổng thống Mỹ thứ 43
Khi Tổng thống Bush đang tham dự một cuộc mít-tinh ở Tbilisi năm 2005 với Tổng thống Georgia Mikhail Saakashvili thì một quả lựu đạn ném về phía ông. Cả hai vị Tổng thống đều đứng sau hàng rào chống đạn khi quả lựu đạn bọc trong vải rơi xuống cách đó khoảng 100 feet (khoảng 30m). Lựu đạn không nổ và không ai bị thương.
Vladimir Arutyunian - đối tượng ném lựu đạn - bị kết án chung thân sau vụ việc.
Theodore Roosevelt - Ứng cử viên Tổng thống
Cựu Tổng thống Roosevelt bị bắn ở Milwaukee vào năm 1912 khi ông đang có buổi vận động trở lại Nhà Trắng. Ông Roosevelt trước đó đã phục vụ 2 nhiệm kỳ Tổng thống. Ông tái tranh cử với tư cách ứng cử viên của bên thứ ba.
Hộp kính bằng kim loại trong túi của Tổng thống Roosevelt dường như đã làm giảm tác động của viên đạn và ông không bị thương nặng.
Kẻ nổ súng là John Schrank đã bị bắt và dành phần đời còn lại của mình trong bệnh viện tâm thần.
Robert F. Kennedy - Ứng cử viên Tổng thống
Ông Robert F. Kennedy đang tìm kiếm đề cử Tổng thống của đảng Dân chủ thì bị giết tại một khách sạn ở Los Angeles, ngay sau khi đọc bài phát biểu chiến thắng trong cuộc bầu cử sơ bộ ở California năm 1968. Ông là thượng nghị sĩ Hoa Kỳ đến từ New York và là anh trai của Tổng thống John F. Kennedy, người bị ám sát 5 năm trước đó.
Năm người khác bị thương trong vụ nổ súng nói trên. Hung thủ là Sirhan Sirhan, bị kết tội giết người cấp độ 1 và bị kết án tử hình. Hình phạt đó đã được chuyển thành tù chung thân. Năm 2023, Sirhan nộp đơn xin trả tự do nhưng đã bị từ chối.
George C. Wallace - Ứng cử viên Tổng thống
Năm 1972, khi ông Wallace - Thống đốc bang Alabama - đang tìm kiếm đề cử Tổng thống của đảng Dân chủ thì bị bắn. Vụ việc khiến ông bị liệt từ thắt lưng trở xuống.
Arthur Bremer là kẻ gây ra vụ nổ súng và bị kết án tù. Anh ta được trả tự do vào năm 2007.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!