Tổng thống Joe Biden sẽ thông báo cho Quốc hội Mỹ về ý định dỡ bỏ danh sách này, một quan chức cấp cao cho biết, lưu ý thêm rằng "chính quyền Mỹ đương nhiệm đã hoàn tất việc đánh giá và không có thông tin nào ủng hộ việc chỉ định Cuba vào danh sách các quốc gia bảo trợ khủng bố".
Cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo từng chỉ định Cuba là quốc gia bảo trợ khủng bố vào tháng 1/2021 - chỉ vài ngày trước khi rời nhiệm sở. Ông Pompeo khi đó nói rằng Havana đã "hỗ trợ các hành động khủng bố quốc tế bằng cách cung cấp nơi ẩn náu an toàn cho những kẻ khủng bố". Ông Pompeo cáo buộc quốc gia này đã từ bỏ các cam kết đưa ra khi Tổng thống Barack Obama xóa Cuba khỏi danh sách các quốc gia bảo trợ khủng bố vào năm 2015.
Cuba là một trong 4 quốc gia được chỉ định là nhà nước bảo trợ khủng bố, cùng với Triều Tiên, Iran và Syria.
Trong suốt thời gian chính quyền Biden nắm quyền, các quan chức Cuba đã vận động Mỹ xóa bỏ quốc gia này khỏi danh sách trên, viện dẫn điều này sẽ kích hoạt các lệnh trừng phạt kinh tế nghiêm ngặt ngoài lệnh cấm vận kéo dài hơn sáu thập kỷ từ Mỹ. Vào tháng 12/2024, Chủ tịch Cuba Miguel Díaz-Canel cùng với cựu lãnh đạo Raúl Castro đã dẫn đầu một cuộc tuần hành của hàng nghìn người dân trước Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Havana, kêu gọi xóa Cuba khỏi cái gọi là "danh sách khủng bố".
Hàng trăm nghìn người Cuba biểu tình phản đối Mỹ cấm vận, tháng 12/2024 (Ảnh: AP)
Động thái mới nhất của chính quyền Biden đối với Cuba là một phần của thông báo nhiều hướng, trong đó cũng bao gồm việc miễn trừ Mục III của Đạo luật Helms-Burton, còn được gọi là Đạo luật Libertad. Chính quyền Trump vào năm 2019 đã cho phép thực hiện đầy đủ phần này của đạo luật, cho phép công dân Mỹ kiện đòi bồi thường thiệt hại đối với tài sản tư nhân bị tịch thu trong cuộc cách mạng Cuba. Động thái của chính quyền Mỹ công bố ngày hôm qua lại một lần nữa ngăn cản công dân Mỹ làm như vậy.
Các quan chức hành chính cấp cao cũng cho biết Tổng thống Biden đang cố gắng hủy bỏ một bản ghi nhớ khác được ban hành dưới thời ông Trump, trong đó thiết lập danh sách hạn chế các thực thể nhất định ở Cuba phải chịu một số giao dịch tài chính bị cấm.
Một quan chức Mỹ giấu tên cho biết Tổng thống Brazil Luiz Inácio Lula da Silva "đã yêu cầu trực tiếp Tổng thống Biden xóa Cuba khỏi danh sách" và chính phủ Colombia đã gửi cho Mỹ một công hàm ngoại giao mô tả sự giúp đỡ của Cuba "trong việc tạo điều kiện cho các cuộc đàm phán hòa bình và yêu cầu Cuba được xóa khỏi danh sách các quốc gia tài trợ cho khủng bố".
Tuy nhiên, giới phân tích nhận định các động thái này có thể sẽ không kéo dài. Tổng thống đắc cử Donald Trump đã lựa chọn những quan chức có quan điểm cứng rắn về Cuba, bao gồm Thượng nghị sĩ Marco Rubio, người được đề cử làm Ngoại trưởng.
Khi được hỏi về sự phối hợp với chính quyền mới, một quan chức Mỹ cho biết "các nhóm chuyển giao của chính quyền Biden và chính quyền Trump đã thường xuyên trao đổi về nhiều vấn đề, bao gồm cả việc này".
Trong khi chỉ trích các lệnh trừng phạt kinh tế của Mỹ vẫn còn hiệu lực, Bộ Ngoại giao Cuba ngày 14/1 đã ra tuyên bố, trong đó nhấn mạnh: "Quyết định này sẽ chấm dứt các biện pháp cưỡng chế cụ thể, cùng với nhiều biện pháp khác, gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế Cuba và tác động nghiêm trọng đến người dân".
Trong một tuyên bố riêng, Bộ Ngoại giao Cuba thông báo rằng Chủ tịch Miguel Diaz-Canel đã viết thư cho Giáo hoàng Francis vào tháng 1 rằng 553 tù nhân sẽ được thả khỏi các nhà tù Cuba. Trước đó, Vatican đã ủng hộ việc thả các tù nhân chính trị ở Cuba, bao gồm cả những người đã tham gia các cuộc biểu tình trên toàn đảo vào ngày 11/7/2021. Tuy nhiên, tuyên bố không nêu rõ tù nhân nào sẽ được thả hoặc khi nào. Tuyên bố chỉ nói rằng các tù nhân sẽ được thả "dần dần".
Trước đó, hôm 17/12/2024, Bộ Ngoại giao Cuba tái khẳng định sẵn sàng đối thoại với Tổng thống đắc cử Trump khi ông nhậm chức vào tháng 1/2025, nhằm cải thiện quan hệ giữa hai quốc gia.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!