Đạo luật mới là một bước đột phá khi đưa ra khoản đầu tư lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ cho các lĩnh vực khí hậu, thuế và chăm sóc sức khỏe. Đây được xem là một thành tựu lớn đối với các thành viên đảng Dân chủ sau nhiều tháng đàm phán và tranh luận để thông qua được những chính sách đầy tham vọng của ông Biden về kinh tế, xã hội và khí hậu. Những điều khoản quan trọng nhất của đạo luật dài hơn 700 trang này, bao gồm:
Cải cách giá thuốc kê đơn
Đầu tiên, Đạo luật sẽ cho phép chương trình bảo hiểm y tế quốc gia Mỹ Medicare thương lượng giá của một số loại thuốc theo toa. Chi phí phải tự trả cho thuốc theo toa của người tham gia bảo hiểm Medicare sẽ được giới hạn ở mức 2.000 USD mỗi năm, bắt đầu từ năm 2025.
Gia hạn trợ cấp Obamacare
Điểm thứ hai, đó là trợ cấp của chính phủ liên bang để giảm phí bảo hiểm, dự kiến hết hạn cuối năm nay, sẽ được gia hạn đến hết năm 2025. Các khoản trợ cấp này được quy định trong Đạo luật chăm sóc hợp túi tiền, còn được biết đến với tên gọi "Obamacare". Nếu trợ cấp không được gia hạn, khoảng 3 triệu người Mỹ có thể mất bảo hiểm y tế.
Hoàn thuế nhanh hơn
Tiếp theo là tăng cường năng lực phục vụ của Sở Thuế vụ Liên bang IRS thông qua khoản tài trợ bổ sung 80 tỷ USD trong hơn 10 năm. Việc đẩy nhanh tốc độ hoàn thuế được đánh giá sẽ mang lại lợi ích trực tiếp cho các gia đình Mỹ.
Mức thuế 15% với doanh nghiệp lớn
Thứ tư, các công ty với doanh thu hàng năm từ 1 tỷ USD sẽ chịu mức thuế doanh nghiệp mới là 15%, thuế đánh vào cá nhân và hộ gia đình sẽ không tăng. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ ước tính sau 10 năm, khoản thuế thu được từ những tập đoàn lớn sẽ lên tới 124 tỷ USD.
Chống biến đổi khí hậu
Điểm thứ 5, rất quan trọng đối với nền kinh tế Mỹ để hướng đến mục tiêu cắt giảm phát thải khí nhà kính, đó là đạo luật dành tới 370 tỷ USD cho nỗ lực nhằm chống biến đổi khí hậu và đảm bảo an ninh năng lượng. Nhiều ưu đãi và hỗ trợ cho các cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp để khuyến khích chuyển đổi xanh, tăng cường sản xuất và sử dụng năng lượng sạch.
Dư luận Mỹ đánh giá thế nào về đạo luật này?
Dự luật đã bao trùm các vấn đề xã hội Mỹ quan tâm hiện nay: khám chữa bệnh, chống biến đổi khí hậu, đánh thuế vào các doanh nghiệp lớn, kiềm chế lạm phát. Và các biện pháp được luật đưa ra khá cụ thể. Ví dụ: để khuyến khích sử dụng ô tô điện, luật cung cấp khoản tín dụng 7.500 USD cho người mua ô tô điện mới, và 4.000 USD cho người mua xe điện cũ trong thời gian đến năm 2032. Nhưng với điều kiện phải là những xe được sản xuất ở Mỹ.
Các công ty ô tô nước ngoài, bao gồm cả công ty ô tô Việt Nam muốn được hưởng lợi từ luật phải lắp ráp xe tại Mỹ, chấp nhận sự phụ thuộc vào chuỗi cung ứng một số chất quan trọng trong sản xuất pin của xe, ví dụ như lithium và một phần các chất này phải được khai thác hoặc chế biến tại Mỹ hay một quốc gia là đối tác thương mại tự do của Mỹ. Như vậy, sẽ không nhiều nhà sản xuất ô tô lớn thế giới đáp ứng yêu cầu này. Khoản trợ cấp này cộng với các chính sách khuyến khích sử dụng năng lượng sạch của hộ gia đình, luật được cho là sẽ giúp Mỹ cắt giảm lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính xuống 40% vào năm 2030.
Triển vọng của đạo luật giảm lạm phát
Luật đặt mức tự trả tiền mua thuốc hàng năm là 2.000 USD với người được bảo hiểm, nếu người bệnh phải dùng nhiều thuốc hơn sẽ không phải trả tiền cho khoản mua này. Hay việc khuyến khích dùng năng lượng sạch, sử dụng năng lượng tiết kiệm tại hộ gia đình được cho là sẽ giúp mỗi gia đình tiết kiệm được ít nhất 350 USD mỗi năm. Điều này, sẽ góp phần làm lạm phát giảm.
Rồi việc đánh thuế vào các doanh nghiệp lớn, đảng Đân chủ khẳng định, luật này sẽ chống được lạm phát, bằng cách giảm thâm hụt ngân sách liên bang do ngân sách sẽ thu được nhiều hơn khi thực thi luật.
Còn đảng Cộng hòa thì cho rằng, luật chỉ làm cho lạm phát nặng nề hơn và chỉ trích đảng Dân chủ đã đẩy lạm phát lên kỷ lục trong suốt 1 năm qua, giờ tiếp tục làm lạm phát gia tăng khi thông qua luật này do thuế cao hơn sẽ làm các chi phí khác tăng theo.
Văn phòng ngân sách của Quốc hội đánh giá, luật sẽ có tác động không đáng kể đối với lạm phát trong phần còn lại của năm nay và cũng ít có hiệu quả vào năm tới.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!