Hungary gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Nga về khí đốt
Hungary vừa ban bố tình trạng khẩn cấp về năng lượng, trước tình trạng gián đoạn nguồn cung và giá năng lượng tăng vọt. Một loạt biện pháp mới sẽ được áp dụng để đảm bảo đủ năng lượng cung cấp cho người dân và doanh nghiệp. Chính phủ Hungary đã phải triệu tập một cuộc họp nội các để bàn thảo về tình hình khẩn cấp năng lượng ở châu Âu.
Ông Gergely Gulyas - Chánh văn phòng của Thủ tướng Hungary nói: "Bất kì đâu ở châu Âu, tình hình năng lượng đang cực kỳ khó khăn, ở Hungary cũng vậy. Đã tới lúc chính phủ phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp về năng lượng".
Hungary gần như phụ thuộc hoàn toàn vào Nga về khí đốt, nhưng do các lệnh trừng phạt, rồi việc các quốc gia EU giảm nhập khẩu năng lượng từ Nga mà chưa tìm được các nguồn cung khác đã gây ra nhiều khó khăn. Giới chức Hungary lo ngại sẽ không có đủ khí đốt để sưởi ấm trong mùa thu và mùa đông sắp tới ở châu Âu.
Ông Balázs Kóbor - Giám đốc điều hành Công ty SZETAV cho biết: "85% nguồn năng lượng ở Hungary là từ năng lượng nhiên liệu hóa thạch. Như với Szeged – một trong những thành phố lớn nhất ở Hungary và là nơi ở của 180 nghìn người, tình hình hiện đang tồi tệ hơn bởi vì hệ thống sưởi ấm của thành phố hoàn toàn là dựa vào khí đốt của Nga".
Hungary lo ngại sẽ không có đủ khí đốt để sưởi ấm trong mùa thu và mùa đông sắp tới ở châu Âu.
Trước tình trạng thiếu nhiên liệu nghiêm trọng tại Hungary hiện nay, một loạt biện pháp đã được đưa ra. Trước hết, Hungary sẽ tăng sản xuất khí đốt hàng năm từ 1,5 tỷ m3 lên 2 tỷ m3, tăng cường khai thác than và tái khởi động một nhà máy điện đốt than. Giờ vận hành của nhà máy điện hạt nhân Paks - nơi sản xuất hơn một nửa lượng điện của cả nước - sẽ kéo dài, trong khi những khách hàng sử dụng nhiều hơn lượng điện được phân bổ sẽ không được hưởng mức giá ưu đãi. Và việc xuất khẩu năng lượng cũng sẽ bị cấm. Các biện pháp này sẽ có hiệu lực từ tháng sau.
Dù triển khai nhiều biện pháp ứng phó với tình trạng thiếu khí đốt, nhưng giới chức Hungary cho rằng chắc chắn sẽ phải giảm tiêu thụ năng lượng.
Qatar và rào cản xuất khẩu khí đốt sang châu Âu
Lo lắng về khủng hoảng năng lượng đang bao trùm ở châu Âu, chứ không chỉ riêng ở Hungary. Thực tế thì kịch bản châu Âu phải hạn chế sử dụng năng lượng đã đến gần hơn dự tính. Bởi vì hôm thứ Hai vừa rồi, Nga đã dừng cung cấp khí đốt qua đường ống Dòng chảy phương Bắc 1 để bảo trì. Đây là hoạt động định kì, nhưng nó đã cắt giảm mạnh lưu lượng giao hàng, trong khi nguồn cung vốn đang rất hạn hẹp.
Các quốc gia châu Âu đang chạy đua để lấp đầy các kho dự trữ khí đốt, niềm hy vọng đang được gửi gắm vào Qatar.
Và nhằm chuẩn bị trước cho một mùa đông khắc nghiệt, các quốc gia châu Âu đang phải chạy đua để lấp đầy các kho dự trữ khí đốt. Một trong những niềm hy vọng đang được châu Âu gửi gắm chính là Qatar. Nước này hiện đang đồng sở hữu, chia sẻ khai thác với Iran mỏ khí đốt lớn nhất thế giới. Các báo khu vực Trung Đông đã có bài phân tích khả năng Qatar có thể mang lại lời giải cho bài toán khí đốt châu Âu ra sao.
Ngay cả trong giai đoạn chiến tranh lạnh thì nhiều nước châu Âu vẫn phải nhập khẩu khí đốt từ Moscow. Vậy nên mục tiêu được EU mới đây đặt ra, tới cuối năm 2022, giảm 2/3 lượng khí đốt nhập khẩu từ Nga, tiến tới đến năm 2027, cắt đứt hoàn toàn phụ thuộc vào Moscow, có thể nói đang đặt phương Tây trước bài toán an ninh năng lượng khó khăn nhất từ trước tới nay.
Nhiều nước châu Âu hiện đang hướng về Qatar. Báo Bưu điện Jerusalem cho biết, Qatar đang hướng đến trở thành nhà xuất khẩu khí hóa lỏng lớn nhất thế giới. Vậy nhưng trang báo cũng chỉ ra, EU khó có thể tìm thấy lời giải từ Qatar để thay thế lượng khí đốt đang nhập từ Nga. Hiện hầu hết sản lượng khí đốt xuất khẩu của Qatar đều đã có những hợp đồng dài hạn với các khách hàng châu Á. Vậy nên giờ nếu châu Âu muốn mua, thì sẽ phải trả những phụ phí để Qatar bồi thường cho việc phá vỡ các hợp đồng trước đây.
Hiện châu Âu cũng đang nhập khẩu khí hóa lỏng từ Mỹ, nhưng vận chuyển từ Mỹ thì chi phí sẽ bị đội lên cao. Qatar là sự lựa chọn hợp lý hơn nhiều. Nhưng tình huống giờ đây, nếu châu Âu muốn mua khí đốt từ Qatar, họ sẽ còn phải đáp ứng một loạt cam kết khác. Theo đó, Qatar đòi hỏi EU phải ký các hợp đồng mua khí đốt với thời hạn ít nhất 20 năm. Qatar lo ngại châu Âu sẽ quay trở lại với các nguồn khí đốt rẻ hơn từ Nga, một khi quan hệ với Moscow cải thiện. Đến lúc đó, thì Qatar đánh mất khách hàng châu Á, chưa nói đến việc họ còn phải đầu tư nhằm nâng sản lượng bán cho châu Âu, sau này châu Âu không mua nữa thì không biết bán cho ai.
Nhưng hợp đồng đến 20 năm thì là điều Liên minh châu Âu không hề muốn. Mục tiêu của các nước này là các nguồn năng lượng sạch, họ không muốn bị bó buộc vào khí đốt. EU chỉ muốn nhập về phục vụ trước mắt, trong thời kỳ quá độ mà thôi.
Một giải pháp được châu Âu lựa chọn lúc này là sẽ hợp tác đầu tư, góp vốn để Qatar mở rộng sản lượng tại các mỏ khí đốt của mình. Như Shell mới đây đã cùng với Total Energies, Eni hay Exxon Mobil đầu tư, góp vốn vào dự án trị giá 29 tỷ USD của Qatar để tăng sản lượng khai thác mỏ khí đốt lớn nhất thế giới tại nước này. Mục tiêu đến năm 2027 sẽ có thể tăng gần gấp rưỡi sản lượng khí hóa lỏng của Qatar. Nhưng bước đi này cũng được nhấn mạnh sẽ không thể giải quyết gì cho cơn khát khí đốt của châu Âu trước năm 2026.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!