Tiếp cận và sử dụng điều hòa là quyền lợi của con người hiện nay. Nhưng điều hòa chỉ giúp giảm nhiệt trước mắt, thực chất chúng tốn điện và cần phải có khí gas làm mát. Việc rò rỉ các hơi gas làm lạnh điều hòa sẽ góp phần phá hủy tầng ozone. Chính vì vậy, các kiến trúc xây dựng hiện nay ưu tiên xu hướng xây nhà giảm phụ thuộc vào điều hòa nhất có thể.
Mặt tiền các tòa nhà ở Singapore, New Delhi (Ấn Độ), New York (Mỹ) hay Hong Kong (Trung Quốc), nếu không có điều hòa thì thật khó để chống chọi với cái nóng. Nhưng công nghệ này cần rất nhiều năng lượng. Những cục làm mát chiếm 10% mức tiêu thụ điện toàn cầu, thải khí khiến Trái đất nóng lên và đó là một vòng luẩn quẩn. 90% hộ gia đình ở Mỹ sở hữu máy điều hòa không khí - tỷ lệ nhiều nhất thế giới. Cần phải có những giải pháp cả truyền thống lẫn hiện đại để giải quyết vấn đề trong lạnh - ngoài nóng này.
Ông Prasad Vaidya - Chuyên gia về thiết kế năng lượng mặt trời: "Chúng ta có ba bước để có thể làm mát không khí mà không cần dùng đến điều hòa nhiệt độ".
Trước hết là cần giảm nhiệt độ trên quy mô toàn thành phố để ngăn hiệu ứng đảo nhiệt đô thị. Ví dụ điển hình, thành phố Medelin, Colombia đã giảm mức nhiệt trung bình xuống thêm 2 độ C chỉ ba năm sau khi trồng hành lang xanh. Giảm khí thải từ ô tô lại được áp dụng ở Barcelona, Tây Ban Nha - nơi có những khu vực chỉ được phép đi xe đạp hoặc đi bộ. Giới chức thành phố ước tính, có thể giảm được 117 ca tử vong vì nhiệt mỗi năm nếu khu vực không khói thải này được mở rộng.
Một cách khác là xây dựng những tòa nhà không phụ thuộc vào điều hòa không khí, như đại học Qatar sử dụng tháp gió để giữ cho các tòa nhà luôn mát mẻ. Phương pháp này được sử dụng ở Iran và các quốc gia Trung Đông trong nhiều thế kỷ. Tháp gió được thiết kế để hút và giữ không khí trong lành vào nhà, đẩy khí nóng ra ngoài. Sơn nhà màu trắng cũng hấp thụ nhiệt ít hơn, giảm nhiệt độ trong nhà từ 2-5 độ C.
Ông Charles Gallavardin - Kiến trúc sư, Pháp: "Bạn phải chú ý đến hướng để đảm bảo mặt tiền ngôi nhà không bị ánh nắng chiếu trực tiếp. Sau đó, chúng tôi tính đến hướng gió".
Hướng gió và vật liệu mái cách nhiệt nếu làm đúng sẽ giúp giảm nhiệt độ trong nhà khoảng 5 độ C. Bên cạnh đó, hãy tận dụng quạt trần để lưu thông không khí. Giảm lắp đặt kính cũng sẽ giúp tòa nhà mát hơn. Rõ ràng việc làm mát mà không phụ thuộc quá nhiều vào điều hòa là điều hoàn toàn có thể thực hiện được dù ở quy mô hộ gia đình hay một thành phố lớn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!